I J 9 7 . P A C I S E T A R M O R U M V I G I L E S .
^ ' WA CHTHO V D E R S V A N D E N F R E E D E E N OORLOG.
Ondcr dc wapenfchilden van dc Vereenigde Geweften en Graaf Maurits leeft men op de tegenzyde
dcezc woorden :
G R O L L A E T B R E D E V O R D A A B E X E R C i t u F O E D e r a t a r u m P R O V
i n c i a r u m , D U C T U E T V I R T U T E I L L U S T r i s s i m i P R I N C i p i s
M A U R I T I I , R E C U P E R A T i s , A C H I S P A N I S T R A N S M O S
A M D IM I S S I S , O R D I N E S Z U T P H A N I Æ L e g e L a t a
F i e r i F e c b r u n t . A N N O . C I O l O X C V I I .
GROL E N B R E É v O O R T V A N ' t L E G E R D E R V E R E E N I G D E S T A A T
E N D O O R ' T B E L E T D E N D E D A P P E R H E T D V A N D E N
■ D O O R L U C H T I G S T E N P R IN S MA U R I T S H E R f V O N N E N , E N
DE S P A N J A A R D S O V E R DE MA A S G E J A A G D Z T N D E ,
H E B B E N D E S T A A T E N V A N Z U T F E N OP G E G E E V
E N B E V E L D E E Z E N D O E N MU N T E N . lypy.
X . De tiende, dic cen legpenning is, vocrt op de voorzydc den gekroonden Lceiiw der Vereenigde
Geweften ; binnen dit randichrift :
S O U D E O H O N O R E T G L O R I A .
A A N GOD A L L E E N Z T E E R E N LOF.
D c rugzyde, die geene verbeclding heeft, voert aileenlyk dit opfchrift:
S I G N I S A D T U R N H O U T X X X I X , P O S T e a O P P I D I S T R A N S R H E -
N U M I I I , C I S V I H I S P A N O T R I M E S T R I E R E P T I S .
C I O l O X C V I I .
N E G E N E N D E R T I G V E N D E L S B T TURNHOUT , D A A R N A A A A N
G I N S Z T D E D E S R TN S D R I E , A A N D E E Z E Z T D E Z E S
S T E D E N D E N S P A N J A A R D I N D R I E M A A N D
E N O N T N O OM E N . lypy.
X I . De elfde is mede op de meergemelde overwinningen gemunt, cn verbeeldt op ’ t voorftuk
tuifchen de Maas, den R yn en Eemftroora, de gewonnene plaatfen A lp en , B e r k , Meurs,
Breêfort, Groile , G o o r , Enfchede, Oldenzeel, Otmarze en L in g e , en boven eenen opgerechten
wapenftaudaard, die op den voorgrond ftaat, omhoog dit opfchrift:
D E O O P T im o M A X im o .
A A N D E N Z E E R G O E D E N E N G R O O T E N GOD.
T o t wicns eere zy in dankbaare erkentenis dit zcegeteken hadden opgerecht. O p het ruggeftuk
ftaat aileenlyk dit opfchrift :
S I G N I S A D T U R N H O U T u m N O V E M E T T R I G I N T A , P O S T e a
O P P I D I S T R A N S R H E N U M T R I B U S , C I S S E X H I S P A N O
T R I M E S T R I E R E P T I S . C I O I D X C V I I . S e n a t u s
C o n s u l t o .
N E G E N E N D E R T IG V E N D E L S B T T U R N H O U T D A A R N A A A A N
G IN S Z TD E D E S R TN S D R I E , A A N D E E Z E Z T D E Z E S ST ED
E N B I N N E N D R I E M A A N D E N D E N S P A N J A A R D O N T N
O M E N Z T N D E , IS D E E S OP R A A D S B E S L U T T
GEMUNT . lyp y .
Het
Het opredicen van dusdaanige ftandaard,s is van lict oudc gebruyk des afgodifchen heydendoms
afkomftig, en tot ons aigedaald. D c befchryving van dc plcgtigheden, cn hec oogmerk dicr V - ' ' ‘
oprccbdngc wordt by dcu Maiituaanfchcn heldendichtcr gevonden, dien Jooft vanden Vondel (?)
aldus ( i) naazingt:
Eneas
XI. boek.
„ De dageraat, terwyl in V ooflen opgeßaan,
,, Kwam beld er ryzen uyt den grooten Oceaan,
„ Dc Vorfl Eneas, dus zeeghaftig in het vechten,
„ {Hoewel de zorg hem jaagt en beet de doôn berechten ;
„ Zich zclveu quyten, om der togtgenooten afch
„ Te brengen in het graf, en V hart vol droefheyd was,
„ Oni Pallas, droeve dood en lyk, nog onbegraaven , )
,, Bet aalt den Goden vroeg zyn kerkbelofte en gaaven,
„ In V krieken van den dag, en plant een' eyken ftyl,
„ O f boom, geknot van al zyn takken met de byl,
„ Op 's heuvels hoogen bult, en trekt met zyne knaapen
,, Den ftam bet harnas aan, en fchitterende wapen,
5, Den uytgefchudden roof des Moedigen tyrans
„ Mezents, U , groote Mars en God van d'oorlogskans,
„ Tot eere en zeegepraal ; verziet den ftam ¿rootmoedig
,, Met ftaalenhelm, en kam, nog rood bemorft, en Moedig;
„ En met verminkt geweer des dooden, en 't panftier,
„ Op twalef plaatfen hard getroffen, en heel fier
„ Doorfchooten; en hy bondt den kopren fchild, volreeten,
„ Aan zynenfiinken arm, en hing het zwaard, vermeeten
5, En trots, hem op de zyde in zyne yvoore fcbeê.
X I I . D it voorbeeld volgden de Vereenigde Staaten naa; maar, in plaatfe van het den Afgod
Mars te ftichten, wydcn zy het als een gcdenkceken hunner dankbaare erkenrcnilTc toe aan
D E N Z E E R G O E D E N E N G R O O T E N GOD.
D e o O p t im o M a x im o .
Zoo als ook op deezen legpenning kan gezien worden, w clkc de twaalfde cn den voorigen ee-
denkpenning gelyk is. °
X I I I . In plaatfe van den opgerechten wapenftandaard, zict men fomtyds ook wel ter gedachtenis
van he: drievoudige Verbond, in ’c voorige jaar geflooten, op die zydcde wapenfchilden
van Vrank ryk, Lngelaiid en de Vereenigde Geweften; binnen dit randfchrift van den dertienden;
R U M P I T U R H A U D F A C I L E .
' T W O R D T B E Z I V A A R L T K V E R B R O K E N .
X IV . De veertiende cn hiatftc eyndelyk heeft om het gelcroonde wapenfchild van Zeeland, ill
den rand der eene zyde, dit kanrfchrift ;
O M I R A N D A D E I O P E R A !
O V E R W O N D E R E N SW A A R D I G E W E R K E N GODS' .
O p de andere zydc leeft men deeze woorden, tot opfchrift :
H I S P A N O A P U D T U R N O U T U M C Æ S O , A T Q U E A L P I N I A N O -
T I B E R I A C U m M E U R S A U N I V E R S I S Q U E D I T I O N I B U S
T R A N S R H E N A N I S e x p u l s o . lypy.
D E S P A N J A A R D S B T T U R N H O U T V E R S L A AG E N E N UT T H E T
T I B E R I A A N S C I I E A L P E N M I D S G A D E R S MEURS E N
A L L E D E O V E R R T N S C H E G EW E S T E N
V E R J A A G D . lyp / .
K k k k k k 2 Het
■ ~ I s .
'Ik .
ii'l; ThfFi ri j r