1798. Naadat alle de beichreevene Staacsleden
op eenen zeer prächtigen maaltyd den volgenden
dag op de groote ( i) z a a l van’c H o f
heerlyk onchaald waaren,Ichreef de Aartshertog
eenen zeer bclcefden brief den achc-
cncwiucigften van Oogftmaand uyc Bruilcl
aandeVereenigdc(2) Staaten; waarby hy
hen niec alleen van de gedaane overdragte
e u z yn ophanden zynde huuwelyk (3) kennis
gaf; maar daarenboven betuygde, hoc
hcc voorwendfel van opgevat mistrouwen
wegens de oprechtheyd van den handel des
Spaanfchen Konings althans ophieldt: dat
z yn e aanftaande Gemaalin noch h y hen
ooit beleedigd hadden, maar bereyd waaren
mec opene armen en op zoodaanige
voorwaarden te ontfangen , dac z y reden
zouden hebben van daarover niec min ver-
woüderd als voldaan te zyn. Dit voorbeeld
volgden ook (4) de Staaten van Brabant,
Vlaandre, en andere overgedraagene Landfchappen,
met betuyginge hoeleet hen w a s ,
dac z y niet allen, als ten tyde van Keyzer
Karel, b y ’t doen der laatfte overdragte
re Bruftel waaren verfcheenen en onderling
vergaderd geweeft: dat hec eens tyd
wierdc de wapenen neder te leggen, eu
zich met ecnen Vorft te verzoenen, diein
Nederland altyd tegenwoordig, en d o o r ’ c
beftier van andere Landfchappen geenszins
afweezig,nietsalshec heyl en den welftand
zyner Landen voortaan zoude te behartigen
en voor oogen hebben. Zulks maar aan hen
ftondc eene handclplaats te benoemen, om |
aldaar met hunne Gemagtigden onder ’c
goedvinden der Aartshertogen, totbyleg-
ging der veel te langgeduurd hebbende ge- -
(i)Hiil.
Narrat.
Profo(fl.
Alb. &
Ifab. fol.
©Refol.
der Staat,
van Holl.
17 Sept.
1598. fbl.
(3) Bor
Nederl.
Beroerten.
XXXV.
boek,
fol. 38.
(4) Bor
Ncditl.
Beroerten.
XXXV.
boek,
fol. 38.
verfo.
fchillen in onderhandeling te treeden. ß y -
na in den zeifden (7) zin fchreeven aan
GraafMaurits Prins Philips van Oranje zyn
Broeder, Aarfchot, ea H avre, alle hem
biddende, d a th y zyn g c za g en vermoogen
b y de Vereenigde ^taaten tot hcc eenmaal
eyndigen van den oorlog wilde ce werkftel-
len: dac zulks hem tot glori enniec min
ten dienfte des huyzen vau Naftbu ftrekken
zoude; met belofcc van hcm hec Opperbewind
des legers tcgens den Turk in Hongarye
(6) te zullen befchikken. Dan de
Scaaten van Holland den zesentwintigfteu
yan Hooimaand al hebbende vaftgefteld in
den oorlog voort tc vaaren, vonden zich
indicopzec thans meer als ooit verhard,
vermids men om deezen tyd eenen Pecer
Panne (7) geboortig van Y p e re , op zekere
tekenen verdacht, in hechtenis genomen
, cn h y ondervraagc zynde bekend
had, hoe hy bedolven in fchulden rot redding
zyner zaaken, op ’t aanraaden (8) der
Jeluitcn van Douay, in de Vereenigde Geweften
was gekomen om Graaf Maurits (9)
naar ’c leeven tc ftaan : al hcc welke hy meermaals
herhaalde, en op verfcheydenetyden
beveftigde. Waarom h y te Leyde op den
tweeentwintigften van Zomermaand mct
den zwaarde geftrafd, het ly k invierengc-
deeld,en opde poorten der ftad tcn toon gehangen
is. Dic voorval maakte dat de Vereenigde
Geweften de voorgemelde brieven
oiibeantwoord lieten, doch evenals over
vierjaaren, in dic tegenwoordige bynaden
zeifden legpenning, mids het voorkoinen
van de zcifde voorwerpen, hebben in ’c
licht gegeeven.
Gro( H
. dc
rooc
Ned. Hift.
fol. 347.
(6) Meter.
Ned. Hül.
fol. 406.
vcrfo.
(7)., B
Refol.
der ler Ge-'
comm.
Raad.
vau Holl.
27 Mey
1598. fol.
163.
4 Juny
1598. fol.
154.
(8) Bor
Nederl.
Beroerten,
XXXV.
boek,
fol. 27.
verfo.
(9) H. de
Groot
Ned. Hift.
fol. 347.
Op de eene zydc ziet raen den Aartshertog den Vreedetak uytfteeken, terwyl Peter Panne
op het leeven van Graaf Maunts toclegt ; waarrondom tot randfchrift ftaat:
P A C E M O S T E N T A T , S E D H O C A G I T U R .
H T ZW E T S T v a n V R E E D E , M A A R D I T G A A V E R OM.
Het wapenfchild der Admiraaliteyt van Zceland fiert dc andere zydc; binnen den Zoom deezer
woorden :
D E U S C A U S A M N O S T R A M A G I T . ly çS .
GOD H A N D H A A F T O N Z E ZAAK. lygS.
A a n -
(r) Sraal-
legang
Kronyk
van y.ee-
lanci, fol.
419.
(1) Guic-
ciard.
Bcfchr.der
Nederl.
fol. 40.
(3) Guicc.
Belehr, der
Neder).
fol. 133.
(4) Guicc.
Befchr. der
Nederl.
fol. 143.
(5) Guicc.
Befchr.der
Nederl.
fol. 320.
Hubn.
laatk.
Hiftori,
Il.deel,
Il.lluk,
pi£.634.
Aanmerkelyk is op deezen legpenning
hecßurghjc, dat zoo op de eene als andere
zyd e omhoog in den rand gezien
w ord c , ten b ew y ze , dac dees legpenning
ce Middelburg is gellaagen. Want
ofwel dic Geweft, als gcenc eygc muiit-
kanier hebbende , voorheen z y n geld
en legpenningen tc Antwerpen liec munten,
zo o hccfc hec federt hcc jaar ( i )
vyftienhonderdtachtig nice allccn tc Middelburg
een munchuys, maar ook over
tw e e jaaren (als gezegd is) eene eygc
Rekcnkamcr opgerecht. Met den aanvang
van Philips regeeringe waaren, behalven
de hooge Rekenkamer te Bmilel, maar drie
andere ( r ) in Nederland , te weecen in ’s
Graavenhaage, Aarnhem, en RyiTel. Onder
de eerfte behoorde Holland, U y tre ch t,
Zecland, Vriesland (3) en OveryiTcl: onder
dcAariihemfche, welke door Koning
Philips den II in hec jaar vyfticnhondcrd-
negcncnvyfrig is opgerecht, geheel Gelderland
cn ’cGraaffchap(4) Zutfen: cn onder
de laatfte, die wcl de voornaamfte van
allc was, ganfch Vlaandre, Artois, Heneg
ouwe, V a len ç yn , Doornik , Doornik-
k crland, Namen en (7) Mechelen. De
Vlaamfchc Rekcnkamcr is eertyds door
Hercog Philips van Bourgondië , byge-
naamd den (6) Stouten, niec allecn tot hec
houden der rekeningen, maarook de klagten
des volks te hooren, en de gefchillen
re beflechten opgerecht. Dan Hcrtog Johan
des zelfs Z o o n , ziende dat beyde deeze
zaaken door ecnc Kamer naar behooren
nict konden worden waargenomen, heeft 1598*
die intwecgcfplicft cn tc Gent ccncn nieu- ........
wen Raad opgerecht; wicns werk was dc
gefchillen van ’s Lands onderzaaten ce
hooren, en die naar’s Lands wetten tc beflif-
fcn. Zulks hecbewind van dc tegenwoordige
Guicc.'
ííchr.dír
Nederl.
fol. 321.
S e i
Rekcnkamcr ce RylTcI, althans allccn
beftaat in kennisneemiug van desLandshec-
ren inkomften, het hooren der rekeningen
en ’cgceven van ontlaftfchriften aande Onc-
fangcrs , naa ’c doen hunner (7 ) rekeningen.
I n ’tjaar vyftienhonderdtachtig , als
de WaIfcheGcweften hunnen zoen metdcn
Koning gemaakt hadden, is de Rckenka-
mcrvaiiRyiTel (als verhaald is ) naar Gent
overgevoerd: dan federt deeze ftad ja geheel
Vlaandredoor Alexander Farneze was
gewonnen , zoo wierdc die Rekenkamer
weder, als vo o rh e en ,tcR y ile l gehouden,
en b y dc zelve dc lyftcn der Vorftelyke
inkomften cn de echte Voorregtsbrieven ,
doorde Landsheeren verleend, zorgvuldig
bewaard. Om dc groote uytgeftrektheyd
haars bewinds beftaat z y , behalven verfcheydene
andere mindere bedienden, uyc
drie Griffiers , v y f (*) Gehoorgcevers,cn
vier Rekcnmeefters, onder een voorzittend
Hoofd. Van wclkc Rckenmccfters Johan
Lautens thans ten tyde een was, zo o
als blykt uyc deezen gedenkpenning, welken,
in ditjaar tot zyn e eere gemunt, ik
nergens als in de Penningkas van den Heer
Johan Emaiits, Wecsmecfter van ’s Graavenhaage
cn ( f ) Opperkeurmeeftcr der munten
van dc Algemeene Staaten gezien heb.
n un.
Zyn borilbecld Ilaat op de voorzydc mct gedekten hoofde, zynde dc rand omzoomd mec dee«
ze tytelen ;
J E H A N L A U T E N S , c o n s e i l l e r E T M E s t r e
D E s c o m p t e s A L I L l E.
J O H A N L A U T E N S , R A A D S H E E R E N R E K E NM E E S T E R
TE RTSSEL.
Dees Raadslicerlyke tytcl is hen nog bygcblcevcn van de tyden van den voornoemdcn Hertog
Philips, als de Ryflclfchc Rekenkamer ook over de burgerlyke gefchillen vonniste.
N n n nnn 2 op
fi? Í
1 5 4 J ’
N, ,'