Immers aan den kruistogt van 1269 namen Friesche edelen deel.
Kan de krypt, wier doel raadselachtig is , misschien zijn gebouwd
als een herinnering aan het H. Graf, en vonden dan de kolom-
men, door ket land harer afkomst gewijd, daarin niet van zelf
een hun passende plaats? De piek, waar het altaar stönd, wordt
nu ingenomen door den trap. De denr, waardoor wij binnen-
kwamen, is een uitgebroken liohtgat, juist boven het altaar. Oor-
spronkelijk was de ingang in de kerk zelve. Waartoe de krypt
bestemd was, möge onzeker zijn, een later geslacht wist haar
zeer practisch tot gevangenis in te rigten. Gelukkig wordt zij
tegenwoordig niet gebruikt, zoodat zij ten minste te zien is. ’t Is
al wel , dat zij niet vol tnrf of takkebossen lig t!
Treden wij nu de kerk zelve binnen. Gezellig is het hier niet.
Hard roodbruin of geel is het houtwerk geverwd. Het orgel is als
een hors d’oeuvre ergens tegenaan geplakt. Wij missen er alle
decorum en ieder teeken van eerbied voor het gebouw. De vloer
is bedekt met overblijfsels, die ook hier het opschrift zeer noodig
zouden maken, dat ik in een N. Hollandsehe kerk prijken zag:
»Een ieder wordt veizoeht niet te pruime of te spnge in de kerk
of in de banke
fiit naam der kerkvoogde.”
Hebben wij ons over deze onhebbelijkheden heengezet en denken
wij de latere toevoegels weg, dan beschouwen wij de kerk
„als zoodanig”. De plaats van den weggebroken Zuidmnur van
het oudste gebouw wordt ingenomen door vijf kolommen, waarvan
eene tegen den koormuur, eene andere tegen den toren staat.
Het koor, dat, om de krypt, hooger ligt dan de kerk, is met zeer
groote roode tegels bevloerd. Half onder stoelen en banken bedekt
, liggen eenige zerken van buitengewone grootte, waarvan
de wapens en opschriften wel zeer zijn uitgesleten, maar toch
nog wel te restaureren zouden zijn.
Hier zou de Commissie van Adviseurs een zeer dankbaar ar-
beidsveld kunnen vinden! Kerk en school zijn voor het dorp
zeer ougelegen. Verplaatsing zou wenschelijk zijn. Ook heeft de
kerk dringend „opknapping” noodig. Zou een schikking met de
kerkvoogdij niet mogelijk zijn? Stel, de Commissie kon het ge--
bouw eens koopen tegen slooperswaarde. De toren, die aan de
burgerlijke gemeente Dantumadeel behoort, behoefde in den koop
niet begrepen te zijn. Dan bouwt Rinsumageest in de kom van
het dorp een kerk en school, die aan de vereischten voldoen.
En dit eerwaardig gedenkstuk, met kennis en smaak in zijn’ ouden
vorm hersteld, waarbij ook met de behoeften der godsdienstoefe-
ning geen rekening behoeft gehouden te worden, blijft bewaard
als een monument van de bouwkunst en van de vroomheid on-
zer vaderen. De merkwaardige zerk van Eppo Tjaerda kan dan
tegen wind en weder worden beveiligd, de groote zerken meer
zigt- en leesbaar worden gemaakt, en misschien konden eenige
brokken worden verzameld van die zerken, die nu het pad naar
het privaat der school bevloeren. Dat hadden zij ook niet gedacht,
zij, die in hun ijdelheid wapens en weidsche titels op het hard-
steen lieten beitelen!
De oude kerk te Rinsumageest kon een soort van Museum
worden van belangrijke zaken, die in dezen omtrek, bij het sloo-
pen of vernieuwen der menigvuldige oude dorpskerken, ligt ver-
strooid worden of verloren gaan. En blijft zij als een type bewaard,
dan is het minder schade, al moeten anderen wijken
voor den tijd of voor de eischen hunner bestemming. Zeker is
het 'jammer, dat Rinsumageest tegenwoordig zoo afgelegen is.
Maar eens zal er wel een spoorweg naar Dokkum worden ge-
legd, en van zulk een baan kan Rinsumageest niet ver verwij-
derd zijn.
Wij beschouwen hier onze wandeling als geëindigd. Door
het groote, welvarende dorp leidt ons de weg, längs Akker-
woude, naar het vriendelijk Murmerwoude met zijn vrolijke villa’s ,
en daar vinden wij den grooten straatweg op Dokkum. Wij körnen
talrijke velden met chicorei voorbij. Men zegt, dat Murmerwoude
zijn’ naam draagt naar den moord van Bonifacius, en dus
9*