viel ook zijn heerlijk stamslot in puin. Wat zijn onderwerping,
wat Filips gestrengheid, wn.t Alva’s ijzeren arm niet had kunnen
keeren, dat was geschied. De Noordelijke gewesten waren in
vollen opstand. Holland hield het met „den Prins” . Holland’s
Noorderkwartier was in de magt van Willems luitenant, Dirk So-
noy. In het vorig jaar had de Spanjaard vergeefs beproefd, Alk-
maar te winnen. Het aftrekkend leger had den brand in het
dorp Egmond op den Hoef gestoken, maar, naar het schijnt,
het slot gespaard. Sints hadden hun stroopende benden, in den
winter over het ijs, Noordholland weer bedreigd, en Sonoyachtte
het onraadzaam, längs den duinzoom de vaste sterkten te laten
staan, waar de vijand zieh zoo ligt in nestelen kon. Het slot te
Egmond deelde het lo t, dat in 1573 de abdij had getroffen. De
brand werd in het trotsch gebouw getstoken. De rol der Egmonds
en van hun voorvaderlijk kasteel was in ons vaderland uitge-
speeld. Lamoraals oudste zoon F i l i p s ontving, als prijs zijner onderwerping
aan den koning, de verbeurdverklaarde goederen zijns
vaders in Zuid-Nederland terug. Hij was het, die, na zijn’ mis-
lukten aanslag op Brussel, door de verbitterde burgers naar
de markt gevoerd, daar het beschämend woord moest hooren:
b r e e k de s t r a a t s t e e n e n op, en gij z u l t h e t b l o e d u w s
v a d e r s n o g v i n d e n . Lamoraals tweede zoon , zijn naamgenoot,
erfde na zijns broeders kinderloozeu dood diens goederen. Hij
schijnt een önbeteekenend man te zijn geweest; van 1595 tot
1605 woonde hij op het slot te Egmond, dat dus nog niet
gansch onbewoonbaar moet zijn geworden, als een berooid edel-
man, vervolgd door schuldeischers, ten wier behoeve reeds in
1602 de verkoop zijner goederen in Holland bij executie was
geproclameerd. Bij zijn vertrek naar Frankrijk bleven zijn zaken
in ontredderden toestand achter, en in 1607 werden zijn bezit-
tingen binnen het grondgebied der Republiek werkelijk bij executie
verkocht. Het volk zou in zijn krachtige taal zeggen: „het
huis van Egmond heeft het afgelegd” . Gelukkig voor het fier en
edel geslacht, dat de weemoedige luister van het Brusselsche
schavot heeft bedekt en doen vergeten, hoe hier de hoofdstam
der Egmonds zijn einde nam! Alleen Lamoraals dochter Sabina
hield in haar heerlijkheid Be i j e r l a n d de eer van haar afkomst
nog op. Zijtakken van het geslacht bloeiden nog eenigen tijd
hier te lande in de Egmonds van K e e n e n b u r g en van d e n
N i j e n b u r g . In Spanje en Frankrijk bleef het nog lang in eere.
Eene prinses, uit het doorluchtig huis der Egmonds gesproten,
beklom zelfs in 1575 aan de zijde van Hendrik I II den konink-
lijken troon van Frankrijk. Afstammelingen door bastaardij
uit de Geldersche hertogen, leven nog voort in Beijeren
en Zwaben, in de graven van E gm o n d Ar c e n (Aerssen) en
van E gm o n d G e l d e r . Maar in hun eigen vaderland was hun
magt gebroken, hun tijd voorbij.
Van het slot der Egmonds ziet gij daar voor u nog een
nietig muurbrok staan, van hun geslacht bleef hier niets dan de
herinnering; toch kan ik u nog een we rk van Lamoraal van
Egmond tobnen. Waar nu.dic uitgebreide, vruchtbare weilanden
bijna tot aan de wallen van Alkmaar zieh uitstrekken, lag eens
het. Egmonder meer. Hij heeft het vier jaren vöor zijn’ dood
drooggemaakt en ingepolderd. Acht gij dat een regt prozalsche ,
echt Hollandsche herinnering? Maar wij zijn nu eenmaal in Holland,
en wat heeft de schitterende hoveling te Brussel, de ge-
vierde krijgsbeld van St. Quentin wel gedaan, dat meer en
langer vrucht droeg, dan dit prozaisch werk? Wat geruchtma-
kende en opzienbarende daden wegen ten slotte tegen deze droog-
making op? En wat schaadt het aan den naam der vorstelijke
Sabina van Beijeren, dat die naam voortleeft in dien rijken,
vruchtbaren polder van Be i j e r l a n d , door haar’ doorluchtigen
gemaal, evenals deze Egmondsche, op de wateren gewonnen?
Wij hebben nu eenmaal geen romantische rotstoppen, geen hui-
veringwekkende bergkloven, geen bulderende stortvloeden, om
er de herinnering onzer edelen aan te hechten. Laat ons met
het eenvoudige, maar praktische, dubbel tevreden zijn!
De Staten van Holland en West Friesland kochten in 1607
het graafschap Egmond met het kasteel op den Hoef, en verkochten
in 1722 de ambachtsheerlijkheid der Egmonden, met