atque Pavones Indiei horumce Vermium efu
delectentur: unde inducor, ut pro vero ha-
beam, quod Moufetus ex Plinio 8c Hieronynw
allegati Vetercs nimirum in Ponto 8c Phrygia
iis, quafi dclicatiori cibo, vefci folitos efìc.
Attaraen ejufmodi fortehaccCoflorumfuit fpe-
cies , e qua majores Scarabaci proveniunt.
Quodfi interim noftrates etiam CoiTos comedere
volupe eilet, debcrent ii prius ramdiu jejunio
torqueri, donee omnes eorum i'ordes forent
confumptac. Vcrmem ipfum confervaturus
parva tantum incifione pofticam ' corporis ejus
partem aperio, expreflifque dein per factum
vulnus interaneis, cera inje&a cavum repleo.
Alias etiara omnis Coffi pinguedo oleo Tere-
binthinae confumi prius, tumque porro iè-
cundum artem coiidiri is poteil: quae quidem
diverfa iterum multoque rarior eft condiendi
methodus, fuo quoque tempore, ft DEO vi-
fum fuerit, a me exponenda.
C A P U T IV.
Modus, quo Vermis mutatur. Quanam
rat ione internai ejus partes accreßendo
mutentur, ér quam mìrabiliter
Vermis formam Nymphae induat.
Tum qupnam patto Ptmtta rejpi.ra-
tona in eo tranßocentur. Accedunt
muttae aliae obftrvatimes hand vule.
Tab.
XXVIII.
Nftante demum mutationis Vermis tempore'
(quod quidem anno 1673 *n decimum
fextum Angufti incidebat diem), Coftì profun-1
dius intra tellurem vel Rhoem feiè derner-
gunt, locaque magis terrofa. vel compaétiora
quaerunt, in quibus , adminiculante po^icis
fili preíTu,, artificiofiftimum, fibi efformant cavum
a., ovatum , undcqu.aque laeve 8c quali
expolitum. Hoc dèinde in cavo immoti con-
quieicunt, moxque tam, propter exeremento-
rum egeftionem, quam. ob copiolì humoris eva-
porationem, paullatim graciliores, breviorcs
pluribufque, quam ante, rugís, perquam nitido
tamen ordine pariter in cute difpofitis, in-
aequales fiunt: unde equidem 8c diftentio 8c
claritas cutis corum tantopcre evanefqit, ut
macie feníim eos confici, atque emori díceres-
Id vero maxime heic eft commemorabile,quod
Vermium horumee membra- interna nequáquam,
uri in Bomb.ycibtis, apque Àpum,alio-
rumve Infedorum V ermi bus, obtinet,per cu.
tim
Kutkoenen deefe Wurmen eeten; dat my doet gelo*
ven, H geen Moufetus uyt Plinius en Hieronymus
bybrengt; te weten dat de Ouden in Pontus en
Phtygien deeze plagten, als een lekkere fpyzc te
eeten. Dan dit fyn mogelyk Houtwurmen geweeß
daar eengroterfoort van Scbalbyters uyt voortkomt.
En oni deefe inlantfcbc te eeten , foo moefi men fe
cerß ß ° Ifflg laten vafien,tot datal haare onreynigbee-
den verteevt waren. Om nu de Wurm felfs te confer.
veeren , foo doe ik anders niet, als agter in fyn
lichaam een kleene opening te maaken, en naa de
tngewanden daar dour uytgedrukt te hebben , f i0
fpuyt ikhemi vol met tyafeb. Anders kan men al fyn
vet in Tarpentyn olie doen vertereti, en hem voorts,
naa de kunfi balfemen , dat nog een. andere, maar
veel raarder manier van balfemen is , die ik meede
te fyner tyt fa l voorßellen, Joo bet GODT be*
ließ.
H E T IV. H O O F T S T U K .
De manier, op welke de Wurm komt te
veränderen. Hoe fyn üyterlyke leeden
vergroeyen, en hoe hy de gedaante
van eenPopken feer wonderbaarlyk aan-
neemt. NefFens dan hoe de Lucht-»
openingen aldaar verplaatft worden $
met veele andere ongemeene obferva*»
tien.
Ls mt de tyt van de verandering des Wurmt
nadert, dat inhetjaar i6y%opden 16 Attgußi
was, foo dalen de Houtwurmen dieper in\de aarde.of
Rund, enjy foeken aardagtiger o f famen gebondeader
plaatfen,alwaar fy dan feer künftig een ovale holte*
in maaken, die over al gladt en alsgepolyß is , H
geen fy in de aarde door bet drukken. van haar aarsgatte
weegbr engen. Hierin b ly v e n fe dan JIH
leggen ;wordende voorts foo door bet loöfen van vuy-
ligbeden, als bet uytdampen van. veele vogtigbee-
den, allenxkens dunder en korter , en 00k rimpeli-
gcr als te.vooren ; en welke rimpclcn meede feer or-
dentelyk op bet vel geplaatft fyn j en de fanning
ende doorlugtigheid van baar vel verdwynt daar
door, foodanig, dat men fou feggen, dat fe allenjf-
kens quamen uyt te teeren en te ßerven. Maar dat
hier aanmerkelyk i s , foo vertonenfe bare inwendige
leeden. niet door de huyt van buyten uytpuylcnde,
als in de Sydewurmen ,in de By en , en. andere Infi-
Ben plaats heeft: en dat niet tegenfiaande dat haare
inwendige leeden nu on der de huyt al te fien fyn *
B I B L I A N À T t i R A E , p *
fcim foras protubcrantià appareant j qiiahtumvis
ea ipia jam jam fub cute confpicere, 8c, quo-
modo accreicant, diftindte internoicere liceat.
Attamen priulquam ordine hanc rem pro-
fequar, icire expedit, quod, ficubi Gofius fub
id tempus diflecatur, ejus diviiio in Caput,
|| Thoracem, atque Vcntrem jam turn clarifti-
tt me obibrvetur. Gula a priftinae quidem for-.
Ih, tenax eft: at Ventriculus bb mutatur 8c
maximopere contrahitur j id quod Sc circa Ap-
cc. pendices ejus ccc obtinet, utpote quae tantum
non penitus cvancfcunt. Vaia Crocea five Va-
U- ricofa dd quoque fiunt liberiora • quam vis interim
a Ventriculo five Inteftino nondum fece-
danti. A parte poftica Ventriculi, circa Pylo-
l rum e, infertio horumce vaforum cernitur-quip-
pe quae diftinótis quatuor tubulis ibi prognafcun-
tur: ut ideo jure Inteftina Caeca adpellari queant.
Id ipfum quoque in Vermis Apum Anatome
videre licet, ubieadem ifta Vaia pariter dcpidta
f. exhibui. Inteftinum C o lon y haétenus magni-
tudinem fuam propemodum iervat ; quin Cellu-
(• las fuas g hòc tempore diftinétius conipiciendas
ofièrt» Sub eo, verfus pofteriora, five circa
p Inteftinum Reétum b, Vaia, mirifico atque ele-
gantiilimo modo intorta, ab utroque Inteftini
if. Rcóti latere cernunturii. Ventriculum quoque
iàcillimo turn negotio in tres difpeicere tunicas,
ejuique fibras motrices internofcere licet.
Admirabile eft, omnemque fere captum fu-
pcrat,quomodo Crabronum Vermiculus, Nymphae
formam induturus, cxcremeilta fua omnia
una cum interiore Inteftini, feu potius Ventriculi
tunica, quae ea comple&itur, uno’ eodem-
que tempore exoneret 5 ut hinc 8c tota ifthaec
membrana, 8c colle&ae feces, fimul turn tem-
poris climinentur* Idem ergo heic obtinet, quod
circa Infantes utero materno etiamnum conclu-
fos, qui itidcm omnia fua excrementa, quae
novem menfium fpatio ad partus ufque tempus
fubnafcuntur ^ in Inteftinis coacervata rctinent.
Id ipfum quoque in Vitulisobfervavi utero Vac-
cirum detentis : imo, quod oppido fingulare
eft, in horum excrementis fimiles omnino pilos
reperi, quales in corporis fuperficie 8c circum
os eorum haerent.vquo quidem argumento quam '
evidèntiflime evinci mihi videtur, quod ani-
mantia in utero fuummet corpus multoties in-
tcrventu linguae fuae lambant, propriofque fic
pilos una cum. alimento fuo deglutiant, qui
deinde ,juxta ac inveni, excrementis intcrmifcen-
tUr Inde icaque quam validifiime demonftra-
S humorem ilium, in quo Aniraantia utero
con-«
vnderfihijrdcnt/yi in bùàr mhgioiyìng te in»
M u r cir ik dit ■ceroolg'ens äfliittidei, foo mo'et
men vielten, dat nie weit dp. deefe tyt de Wurm mt-
leetf me» feer klrnr de vetdeting van fyn I-Judfll
Borft j end'e Buyk daar in merkt. De Kecl a hont
viel haar gedaante * maar de Maag bb Verändert
en krimpt gevieldig; als meede haare Aor.hiing ftlen
c c c , die haaß ganfchelpk verd-wyneH. De Saf-
fraanachtigi o f knobbelige Waten d d vierdcd
00k loffer, hoevielfy van den Maag ofDtirm mg
met afviyken. Agt er aan de Maag, daar di
Portier ts e , ßet men de infertie van deefi vmen-,
die met vier diflinBe pypkens daar uytfpmyl
t e n f i o dat fe met regt de rnam van Hindi
darmen kunnen dragen: | | J | te fien is in de ont-
leding van de Wurm der JBycn, alwaar ik haar
meede afgebeelt beb. De Kronkeldmn f bebaut in
deefe tyt mg ten maßen by fyn grootte, daar men
00k de celletjes g nu beter van fiet. Daar onder naa
agteren.of omtrent den Endeldarm^pet men de Watenj
op een feer elegante mattier, en vionderlyk geboogen,
baar aan vieerjyden i i van den Endeldann vertonen-.
De Maag kan men in deefe tyt beel makkelyk in
drie Vliefen verdeeien, in baar beveeegettde vezelcn
bekennen.
Het is vermonderlyk en bikans mbegrypelyk in
de Warm der Horffels, hoe dat defelve , als hy di
geßalte van een Pople fa l aanneemen ,a!le fyn vuyt
ligbeden op een tyt lofl, tegelykmet bet bimenßi
.Vlies van den Darm, of liever van de Maag, dat baar
omvankt; ,t geen alfoogeheel, neflens de vergaadera
devuiligbeden, op die tyt geloofi viert. Op de manier,
gelyk de linderen in Moeders ly f alle haare vuiligbedcn
van ntgen matnden, tot de tyt van baar geboirte
tos, indedarmen op eengeßapeltbeviuarcniDatik ook
\tn die Kalvercn,dic in de buyk der Koejen fyn ,geoba
ferveert bebbet en dat feer raar is , ikheb daar het
\felve hayr id bevonden, dat f y op baar lichaam,. en
rentfim baar motit hebben: V geen een infalUbel bea
[Viys bf my is , dal de Diesen in de buyk zig felve
■veelmaal met de tong Ulken, en dan dat hayr, nefi
fms haar von fe i Opflikken , gelyk ik dat in haai
Vuiligbeden gevonden bebi VWaar uyt dan kragtig
ibeweefen viorl j dat die Vogtigbeid, daar fy in baar
Moeders lichaam infivemmen, en die men ook in baar
L I 11 2 Inaad