Rariffima Hiforia S c a r a b a e i N a s i - I Zeer zeltzaame Hiftorie van den Neus- Inttmrwina rnJÌì\hoornige SchalbyttPeIr' , di !o..\orirr cmupriieMuifAe
afbeeldingen opgeheldert.
i n l e i d i n g .
Enverwondert zig over de trnnn-
„ ten: e-vtdr rdaeg heanldfee nf cdheoru Sdtieerrse nd eern Ohulynpwhaone--
„„dßeer Tomyg heorso:g owveerrp ednedr eL kereaucvhctt:n o rvneara dnemn :rttitro-f
„„iwny dl ed ek Nleaentuftue rd ninegregne.n s” m Deeerevfoel kwomaacrnhiesaidlss
coRissis, icmibus accuratijjimis illu-
firata.
z n t r o d ü c t i o .
^ Urrigeros Elephantorum miramur
humeros: Taurorum colla & truces
” in fublime jaftus: Tigrium rapiñas: Leo-
,,num jubas: cum rerum Natura nufquam
,, magis, quam in minimis tota fit. ” Verifli-
mam hanccefententiam fuo jam aevo pronuncia
vit Plinius ¡ quamvis adoranda Natuque
tandem in id incumbendum eft, ut Natura
rae opera tum temporis nonnifi obfcure ad- [fpreukheeft Plinius infyn tyt algeuyt,hoewel
modum innotefcerent. Quapropter uti- J' " •■hntni—'
cominus, & qua in minimis haeret,
fedulo indagetur: aut fane miracula e-
jus nunquam patefient. Turn vero de-
mum Sole meridiano clarius manifeftabitur,
totidem myfteria naturalia in angufta viliffi-
morum Animalculorum parvitate effe recondita,
ac in vaftiillmis maxime confpi-
cuorum, quibus ingentiflìma gaudent Ani-
-mantia, vifcerum Coloflìs. Ut igitur in-
comprehenfibilis Naturae amplitudo in lu-
cem proferatur, in minimis earn inveftigare
convenit. Nec quempiam abfterreat lum-
ma, quae heic datur, exiguitas: imo vercoe
tt:a nqtuoo a ecnriiums mfcinruotri neiloi Nejautsu rinaf,u deaor ge rdane--
diorem fefe & magnificentioitem deinceps
in invifibilibus fuis partibus effert, atque
oculis ufurpanda manibi'fque palpanda ex-
hibet illa omnia, quae fenfuum ante & in-
genii aciem eludebant. DEI lane immenfa
magnitudo atque majeftas nonnifi in Ope-
ribus, quae infinita Ejus potentia fabre-
fecit, dbnfpicua eli: quum vero ad haec
contemplaada hebetiores fint oculi noftri ;
omnis generis adminicula, vifum acuere
apta nata, atque artificiofas encheirefes,
quarum ope res illae evolvi poffunt, ex-
cogitare& in venire expedit. Atque hacqui-
dem,nec alia via eo tandem pervenitur,ut
innotefcat, quonam ordine, menfura, norma
atque fapientia, res creatae a DEO
fabrefaftae fint, & fingula quaevis indu-
ftriae humanae opera confiindant} utpote
quae propiorem infpettioncm minime pa-
tiuntur. Quum enim haec nonnifi externos
illos ornatus, quibus Operum DEI fuper-
ficies atque cortex veluti fplendet, expri-
mantj hinc vero ifto mentis nutrimento,medulla
& nucleo, deftituta funt, quo DEI
Opera pollent : haec namque eo femapde-r
mvaenn tdoee nN atetru utyr t ndiee t aaalsn bivdadne lyvkeer rew emrkaeanr befag. IVaarom men dan eyndelyk daar
ntoacbbye h, ooernt tien k ofymnm k,l deaent tmeen de Natuur van derfoeken, of menfal de w, oinvdeerrihge gedineng dme-r faenlvdee rnsi mmmidedrmage ekrl abaefrc hfacul wbeenv.i ndDenaar men foo veele natmrelyke verborgenthe,e ddeant ieinr dDei ebreekrno mfypne kolpegeenßhoeoidte vnan de aldergeringße te Coloffenvan de alderß, gatblsa ianr ßdee inugytegweafent-- bdeenva tdbearr eg groroootßteh eDidivearenn d. e NSaatul udra vno doer doenn- dag gebragt worden, foo moet defelve in
hrea afurb ktlieeelnet eg eornidnegrhfoegidt fmyns. f oEun t eh oreüwge ml öhgaean
houden, foo moeten wy geen arbeyt ontjien, kwear netn hgoreo odtaetr f ei nk leheanadre r misß,g thboaea fyre hedeerellyen- ffpige uorpedloyketh,e iwd afairg tdboaoarr d aenn dltlae ßhealyakre wononrat.- Want GODS grootheid en majeßeit is
nmieatg ttieg hfeieidn, daalsa r,imn s dhieet gweßergkte mnt bfryenkeern dael,
womy daaldt etreh manddeer fhitetulpnmeniddelen moeten foeken, dingen moeten bedenke,n , eno mku dnißei gdei nugyetnvi nte- eonetrlßee,d emne. t Awlas td aornd,eenr , nmieata atn, dreegrsu,l fiieerth emiedn, emne ewrty shheeeifdt;, GenO hDoeT a fllyen de ef cwheeprkfeelnen vgaenfi rd-e mftaenafnch, edliyek en vieetr vnaunft ingahae ibdy hwieirll eonm otrnednetr ffotgitl weefen: want alfoofy niet als deuyterlykecie-
rGaOgieDnS v anana d ae pbeanß,e fno eon fhcehbableenn f ede gr eweenrfikeeln- voedende kern en pit in haar, gelykerwys
mdee ewr emrkdeenr foGekOt,D Sen d aolesn o, pedni ek hroaen kmt e(no Jme foo te fpreeken, ) hem den Formeerder Joo
veel verwonderlyker, lieffelyker, en abaidn*~
1 » i filili
adnurabiliórem,amabiliorem,&magisado-\biddelyker maken. En hoéweí egier veelé
randum pioponunt Cohditorem,quáaccu- ¿««/¿wrfew; die doorgeregukerde bewee- ratius perquiruntur magifque enucleantur. \gingen van de natuur te wéeggebragt wor-
Eretg quulaarmiuvmis m moutultuam e ati aNma taurrtaif picrioad, uqcuuanet uvri, den, wonderbarelyke uytwerhtigen hebbed,
mirabiles admodum effedlus edant; haud
quaquam tamen intimiorem ea ferunt inve-
ftigationem, quirt ilicO brutamfui fabri indolem
prodant. Omnes idcirco Apellis li-
neae, ad fubtiliflìmos Naturae duäus com-
paratae, rüdes tantummödotrabes funt; o-
mnifque textorum humana arte confefto-
nim fplendor evanefcit ilico, ubi unica fal-
tem .fiftulae cujufdam Pulmonalis tela in
medium profertur: & quis velhanc etiam
pro dignitate depinget? Quodnam intelle-
ftùs acumen earn defcribet, aut quae indu-
ftria invelligabit? Sane& vifus, & digiti,&
omnes noftri ingenii vires heic deficiunt:
quemadmodumexiis,quae de ScarabaeiNa-
ficornisPulmonibus paullo poli exponam, liquido
innotefcet, ficque firmiflimefimul de-
moogen fy in het minfi geen natikeurigt 1 onderfoeking verdragen,ofJy flellen heton-
tvoemrß. anDt vaaanr hoama fry nw earlklem deeef ileirn iedna tvelaynk ten A-
pvealnle dse g Nroavteu ubarl;k eenn bayl ldee fdueb tgielalen s tvreaknk edne dkuoonfßt igev oowre vheerty eeke ndige r gmeewftefcehffeenl dViaen v eeern- LWoantg -vaedreßra ;n et nfa wli eh ent obgeffdchl rhyevte nuy?t jbaeeal dwena lt dnee evrifniiggehreeidn f, aeln haellte omndse rvfeoerkmenf?t iVs dGaeaßrgtti\ gkeleeenndtoaeti.k Avalsn ßkela aLroenlygke ibnly dkee nN feauls huoyrtn higeet bSecwhaalabryhteeer dfaenl, vdoaotr GßeOlleDnS, ewne raklfeono kinr ahgataigr kdleeeefen ßine lehydeiin ggr foaolt eßyen fdyinge. n.rWoeapeanrd em ueeydt em iekt deno KHoeneinrek,l ykoemn dParto ipkh oeveet r■: d„eIeßks e laoaVneb iUd,
mpnftrabiturjDEI Opera in minimis maxima
effe. Ita finemfaciohuicIntrodu£tioni,cum
Regio Propheta exclamans: ” Celebro Te
„ eo,quod fùfpiciendis operibus iftis in admi-
„rationemtraducor: celebro mirabilia ope-
,,raTua,quum maxime novit animus meus.
Dum igitur nunc adgredior fequentibus pa-
gellistotam Scarabaei Naficornis, Mercurio
facri, mutationem, five potius, fi ita loqui fas
eft, tranfcretionem, in fummi Numinis.glo-
riam heicdefcribere, illiufqueoriginem, vitata
atquepropagationem publico exponere;
haud interim velim quifpiàm exiftimet, ani-
mum mihi effe, exactiiìlmam nunc omöibuf-
que numeris abfolutam tradere hiftoriam: minime
profeilo :.quum enim forte fortuna,
menfe J ulio anni praeteriti, praefente Doitif-
fthimaeoo aStlqaudeo.E, xpertiflimo Medico, D. Mat- horumce Scarabaeorum quondam
diffecarem, atque mirabiles in eo partes
genitales detegierem; fa&umeft, utquafilu-
dibundusdeindeinortum ejus inquifiverim,
nmoenmnu, lel aqfuqou eiisn efxtictureefrciimt. feU£nlidonee, sq cuiracma Vheeirc-
éxhibiturusfiun, hiftoria nonnifi accurata e-
rit énarratio eotum, quae tum temporis atque
deinde poftea, tam quoad internas, quam ex-
ternashujufcelnfefti partes, vidi & adnota-
vi. Forte tamen aliquando, fi otium virefqite
DEUS concefferit, thema hoe accuratius
profequar, magifqueelaborabo: quamvis ea
etiam , quae nunc propono, vel curiofiflimis
quoque Divinorum miraculorum amatori-
bus abunde queant fatisfacere • quum maximi
fintmomenti&admirandaedignitatis. CAfoo
rduelkytk ew weredrek:m U iwne vweorwndmerdbearainrlgy kwe ewgegre
zkeene rr woeeml.e ik; ook weet zulks onze ziele
genTdeer wweyrlkik,ddea gnevhoeoerlhe eveemra, nadlheireirnign, ohfe lti evvoetr- bdey tveerr, gMroerecyuinrgiu, sv taone gdeew Neyetushornige Schalbefchryven,
enf yn begintfel,, tloetv GenO, eDh Sv oeoerr tte- tmeeelnin wg etel nin t oamgt tgeef ileiellfet nt;e fnoeöe mVeenrf, oedka itk m dyarti vnoeotrtene,omfe inn aelylgeenn dtleyekle nn iveot lemn aiask, teo mH ießeonr iheeteel g eeven; neeng eenfms, want alfoo ik doorg eval
gveoloerelredeedne nejna aerr inva Jaurleiun sp, riän i’tti fbyyhfy,n dvea nH deeenr
Mte oanttthleaeeduesn S ladus, een van deefe Torren quam len temtdek,k eenn a;l dfoaoa rh feybn iwko dnadaerr loypk ea flaf paetdleene-- doem fty rne noto drefp Wrmnkr mo,n ddaearrfo hgyt ,u yetn v eeerngi rgoeeJyet B,gi me- fdaalaf ny.n S oaolsd aete nd anna duek evtotrlgige nvaeer hhiaßaolr iev annie th eent gfieeenn e, wngaetn iokt deoeernt hteerb tbyet,, f eono o ovka nnaf dyenr hinannedr,l gyk ee- aomls uoypt eeernly kaen ddeere lteynt:feilende ik aeefefaak uyt, maakter te vervolge, nis; ’hto mewogele ldyakt, deee fnas kveonl-, dliieef haelrbebeedres vvoaonr gdeeß ewltmfydne, redne aGldeOrcDurSie ugßec- neone wgfaaaarmd ivgohldeoiden, kduien nveenr,w mdodoerr hlayak ri gsewigt. .
II
Gg H E T