i ?4 ETYMOLOGIARVM
gnificat. Hie apud aegyptios Nilus vocatur, propter limum, quem
trahit, qui efficit fpecunditatem . Vnde et Nilus dictus est, quasi
véav tÎA«v trahens. Nam antea Nilus latine Melo dicebatur . Appa.
ret autem in Nilide lacu , de quo in meridiem versus excipitur
A*egypto , vbi Aquilonis flatibus repercussus aquis retro luctantibus
intumescit, et inundationem Aegypti facit.
8. . Ganges fluuius, quem Phison scriptura sacra cognominat,
exiens de paradiso , pergit ad Indiae regiones. Dictus autem Phi-
son, id est,caterua, quia quindecim fluminibus magnis sibi adiun-
ctis impletur, et efficitur vnus . Ganges autem vocatus a Gange
reCTé Indiae . Fertur autem Nili modo exaltari, et super orientis
terras erumpere .
9. Tigris fluuius Mesopotamiae, de paradisö exurgens, et per-
gens contra assyrios, et post multos ci'rcuitus in mare rubrum inleberrimus,
non Ganges, qui longe di-
stat ab Euphrate 5 et Tigri , quos e pa-
radisi loco fluere testimonio Moysis constat
. AREV.
9. Genesis cap. 2. v.14. Nomen vero
fluminis tertii Tigris : ipse va dit contra
assyrios . Fluuius autem quartus ipse est
Euphrates . In hebraeo apud Moysen est
Chidkel pro Tigris : quae vox Tigris me-
dorum lingua sagittqm significat, vt ve-
locitas fluminis denotetur . Legebatur
apud Grialium , et alios in mare mor-
tuum influens : correxi nihil haesitans in
mare rubrum . Isidorus Hieronymum describe
ex Onomastico locor. sacror.
Hieronymi verba sunt : Tigris fluuius de
paradiso exiens iuxta scripturae fidem,
pergensque contra assyrios y et post multos
circuitus , v t vult Iosephus, in mare
rubrum influens . Vocatur autem hoc nomine
propter velocitatem instar bestiae
nimia pernicitate currentis. Re vera Tigris
Euphrati mixtus in sinum Persicum
influit • et quamuis ex more sacrae scripturae
sinus Persicus non dicatur mare
rubrum , idque nomen solum sinui Ara-
bico tribuatur, tarnen historici alii , et
geographi tam sinum Arabicum , quam
Persicum mare rubrum appellant, vtEon*
frerius in not. ad Onomasticum Hiero*
nymi confirmât. AREV.
Nilus in amplissiroum lacum Zaire ege-
ritur, quem Nilidem , vt puto , Solinus,
et Isidorus vocant ; et iode egrediens
longo circuitu ad meridiem fertur, et
plures regiones alluens in Aegyptum ef-
funditur . An autem melio^ sit Isidori
scriptura aquis retro luctantibus , quam
Solini, aquis in arcto luctantibus, dubi-
tari potest. Mihi certe Isidoriana lectio
minime displicet . Raderus in not. ad
Martialem pag. 28. et seq. multa affert
de Nilo , etSS.Patres indicat, apud quos
Geon fluuius Paradisi idem e s t, ac Nilus
, dissentiente tarnen Pererio . AREV.
8. Phison , id e s t, ca-terua . E x Hier,
de locis Hebr. GRIAL.
lb . Quia quindecim fluminib. Totidem
numerantur ab Arrian. lib.%. de Alexand.y
vndeuiginti vero a Plinio lib. 6. c. 18.
Libri omnes quia decern , sed plane re-
petitae syllabae similitudo librarios de-
cepit . GRIAL .
Ib. A rege Gange . Gangem quoqiie
regem appellant Suidas, et Plutarch, in
lib. de fluminib. Male libri 0. rege Gan-
garo . GRIAL .
lb . Exaltari . Etiam in manuscripto
Solino exaltari, non exundare , v t in ex-
cuso legitur . GRIAL .
Ib. Phison paradisi fluuius a multis
creditur esse Phasis Cholcidis amnis cevay
L I B E R XI I I . - 1 3 s
fluens . Vocatur autem hoc nomine propter velocitatem , instar bestiae
nimia pernicitate currentis .
10. Euphrates fluuius Mesopotamiae, de paradiso exoriens, co-
piosissimus gemmis , qui per mediam Babyloniam influit ; hic a fru-
gibus, vel ab vbertate nomen accepit. Nam hebraice Ephrata fer-
tilitas interpretatur -, Mesopotamiam enim in quibusdam locis ita ir-
rigat, sicut Nilus Alexandriam . Sallustius autem auctor certissimus
asserit, Tigrim, et Euphratem vno fonte manare in Armenia, qui
per diuersa euntes longius diuiduntur , spatio medio relicto multo-
111m milium ; quae tamen terra, quae ab ipsis ambitur , Mesopotamia
dicitur. Ex quo Hieronymus animaduertic, aliter de paradisi
fluminibus intelligendum.
| | Indus, fluuius orientis, qui Rubro mari accipitur .
12. Hvdaspes fuit Medorum rex antiquissimus, ex quo amnis
orientis nomen accepit, qui nunc Hydaspes dicitur,dequoLuca-
nus : Fastis Indus aquis mixtum non sentit Hydaspen, E t, qua M e - lîb. 3. v. 136.
10. Nam hebraice Ephrata fertilitas .
Jta scribo ex Hieron. , non Euphrata,
quae vox. apud Hebraeos nulla e s t . Sed
rnä perath , id e s t, Euphrates, H 2 peri |
hoc e s t , fiructu . GRIAL .
Ib. Sallustius autem certissimus . Hie-
ronym. in lib., de locis Hebr. Porro Sallustius
auctor certissimus asserit , tam
Tigris , quam Euphratis in Armenia fon-
tes demonstrari . Ergo aliter legit lr i-
dorus eum Hieronymi locum . Vid. Vibii
Sequest. librum de flum ., et quidem di-
uersos vtriusque fontes prodidit Strabo .
GRIAL .
Ibid. Communes Euphrati , et Tigri
fontes assignarunt veteres, Lucanus, Boe-
tius, et alii: sed eos falli, compertum
modo esse asserit Calmetus in Dictio-
nario Biblico, et fusius probat Pererius
ad Genes, cap. 2. v. 10. Clericus in not.
ad OnomasticUm Hieronymi ex his Isi-
ori verbis arguir, locum Hieronymi esse
nunc decurtatum . Fortasse ita e s t : sed
potuit etiam Isidorus simul ex Hierony-
n10» et Saliustio , aut alio , qui Sallustium
«preaaisset, sententiam suam excerpcre.
AREV.
12. Qui dum sit fluuius persarum,
dicitur tamen contra Or. Hoc de Gan-
g e , non de Hydaspe cecinit Lucanus lib.3.
Mouit et.Eoos bellorum fama recessus;
- Qua colitur Ganges, qui toto solus in
orbe - Ostia nascenti contraria soluere
Phoebo- Audet, et aduersum fluctus im-
pellit in Eurum . Quae leguntur in im-
pressis libris Lucani carmina, in Gothi-
cis nulla su n t. GR.
Ib. Lucani versus lib.8. v. 227. sunt;
Qua rapidus Ganges , et qua Nysaeus Hydaspes
- Accedunt pelago , Phoebi surges
tis ab igne - lam propior, quam Per sis ,
eram. Hihc corrigi poterit apud Isido-
rum Nysaeus pro Medus, Hydaspes dicitur
Nysaeus a Nysa vrbe , quam al-
luit • Sed quum Isidorus praemiserit,
Hydaspen fuisse regem Medorum , for-
tasse ipse apud Lucanum, vel alium èx
Lucano legit Medus Hydaspes. Virgilius
certe lib.4. Georg, v. 210. dixit ; L y dia ,
nec populi Parthorum , aut Medus Hydaspes
. Putant nonnulli, diuersum esse
fluuium Hydaspen Nysaeum , de quo Lucanus
, in regno Pori, ab Hydaspe Medoy
de quo Virgilius , et fortasse hac de causa
fabulosum Hydaspen ab Horatio dictum