C A P V T V I I I .
De s a g i t t i s .
c ,
i U agitta a sagaci iactu, id est, veloci ictu vocata. Pennis enim
fertur , quasi auis, vt celeriter mors percureat ad hominem. His
primum cretenses vsi sunt : quibus pennae ideo , vt diximus, ag-
glutinantur , vt leues sint, et peruolent.
2. S c a p t o s . . . S p i c u l a sunt sagittae, vel lanceae breues, ab spica-
rum specie nuncupatae.
3. S c o r p i o est sagitta venenata arcu, vel tormentis excussa. Quae
dum ad hominem venerit, virus, qua figit, inlundit: vnde et Scorpio
nomen accepit.
C A P V T IX.
D e p h a r e t r i s ,
i 1 i a r e t r a sagittarum thecae, a
Cap. VIII. n. J. Sagitta , et spiculum
aliquando confunduntur : sed discrimen
ab Isidoro adhibitum probandam e s t,
quod sagitta arcu mittitur, spiculum ve-
ro lancea breuis est ,pilum quoque dictum
. AREVALVS.
3. Scorpio . Vegetius lib.4. c. 12.
Scorpiones dicebantur, quas nunc ma-
nuballistas vocant, ideo sic nunciipati ,
quod paruis, subtilibusque spiculis infe-
rant mortem . GRIAL .
lb . Virus, qua figit, infundit. Ter-
tull. aduers. Gnostic. Vnde et bellicam
machiuam retractu tela vegetantem de
Scorpio nominant. Id spiculum , et fistula
e s t, patula tenuitate in vulnus, et
virus, qua figit, effundit . GRIAL .
Ib. Machina bellica Scorpio dicta duplex
erat, maior,et minor, vt ex Li-
uio lib. 26. cap. 47. ,e t 49. Etiam pro
temporum varietate varia f'uit eius forma
. Scorpiones sui temporis fuse deferendo
iacüla dicta , sicut et fe-
retrum 5
scribit Ammianus lib. 23. cap. 4. al. 8.
Rigaltius in not. ad Scorpiacon Tertul-
liani in princ. Isidorum coarguit , quod
scorpionem sagittam dixerit,quum po-
tius sit machina sagittas proiiciens . Isidorum
défendit Nicol. Antonius lib. 5.
biblioth. yeter. num. 95. auctoritato
Stewechii in comment, ad Vegetium de
re mil. lib. 4. cap. 22. * qui Isidoro fa-
u e t. Pro sagitta 9 quae scorpione iacitur 9
vsurpatur etiam scorpio abHirtio de bello
Afric. cap. 29, Scorpions accuratius mis-
so I atque eorum decurione occiso . AR.
Cap. IX. n. 1. Pharetra sagittar. thec.
et Coriti prop. Ssru. Aeneid. 10. ad v •
Coritiq. leues : Coriti proprie sunt ar-
cuum thecae , dicuntur etiam sagitfarum,
quas et pharetras vocamus . GRIAL .
Ib. Eadem feretri etymologia repe»
titur lib. 20. cap. xi. Pharetra graeca
vox est : sed etiam sic a ç/p« , fero , ex
nonnullorum sententia deriuatur. AR.
r e t r u m , vbi funus d e f e r t u r , quae ideo etymologiam communeKi
habent, quia pharetra mortem, feretrum mortuum portat.
2. C o r i t i proprie sunt arcuum thecae : sicut sagittarum phare-
trae. V a g i n a appellatur, eo quod in ea mucro , vel gladius b a i u -
l e t u r .
3. T h e c a , ab eo quod aliquid receptum tegat, c litera progpo-
sita . Alii graeco nomine t h e c a m vocari asserunt, quod ibi repo-
natur aliquid. Inde et b i b l i o t h e c a librorum repositio dicitur.
4. D o l o n e s sunt vaginae ligneae , intra quas latet pugio sub
baculi specie .' Dolones autem a d o l o died sunt, quod fallant, et
decipiant ferro, quum speciem praeferant ligui. Hos vulgus graeco
nomine O x o s vo c a t, id est, acutos. Vnde et apud medicos
acutus morbus o ^ d a . vocatur .
5 . A r c u s vocatur, eo quod a r c e a t aduersarium . Inde et arces
dicuntur, a quibus a r c e n t u r hostes. Item arcus ob speciem , quod
sint curuad a r c t i u s .
C A P V T X.
F
D e f u n d i s .
u n d a dicta, eo quod ex ea f u n d a n t u r lapides, id est, emittantur.
2. B a l l i s t a genus formend, ab emittendo iacula dicta : ßah\w
enim graece m i t t e r e dicitur. Torquetur enim verbere neruorum.
2. Alii vaginam dictam putant a va-
c o , quasi vacinam , quod vacua sit , et
apta ad recipiendum gladium, vel te-
ium . AREV.
4. Dolones - praeferant ligni . Ea?
eod. Aen. 7. ad v . Saeuosque. g. i. b.
dolones . GRIAL .
Ibid. Acutus morbus c%e7<t. Sic ƒ«-
pra lib. 4. c. 6. GRIAL •
Ib. Ducangius nescio quid de oxis
notare voluerat : nam verb. Oxa &it 9
V id e Dolo. Desideratur autem haec vox
Dolo : vbi fortasse Isidori nostri verba
de dolonibus ascribere constituerat. AR.
5. Arcus proprie dicitur de instru-
mento 9 quo sagittae iaciuntur , quia ar-
Tom.1V.
c e t , id e s t, propellit. Inde arcus in ar-
chitectura nomen inuenit. AREV.
Cap. X. n. 1. Emittantur . Quae post
haec verba in editis quibusdum leguntur
vsque ad Baliista 9 in manuscriptis nulla
su n t : sunt tarnen sup. lib. 14. c. 6. E
Seru. Georg. 1. GRIAL.
2. Inde et fundibalus . Vid. c. 6.
lib. 14. GRIAL .
Ib. Contra ballistam testudo valet .
Series enim fit arm. Seru. lib. 9. ad v .
Accelerant acta p. testudine Volsci : Testudo
est scutorum connexio curuata in
testudinis modum . GRIAL.
Ib. Fundibalus lib. 14- cap. 6. n.vlt.
dicitur fundibalum neutr. Aliud instru-»
C c c