a24 E T Y M O L O G I A R V M
5. Bibliotheca est locus , vbi reponuntur lib r i, /3i/3X»s enim grae-
ce liber 5 •&«'»« repositorium dicitur.
6. Promptuarium dictum, eo quod inde necessaria victui pro-
muntur,id est, proferuntur.
7. Cellarium, quod in eo colligantur ministeria mensarum, vel
^uae necessaria victui supersunt . Inter promptuarium autem , et
cellarium hoe interest, quod cellarium estpaucorum dierum , promptuarium
vero temporis lon g i.
S. Apotheca autem, vel horrea a graeco , verbum ex verbo ,
repositoria, vel reconditoria dici possunt,eo quod in iis homines
elaboratas fruges reponunt. Vnde et enthecam graeco sermone
repositam rei copiosam substantiam appellamus.
C A P V T V I.
D e operariis.
r. E r g a s te r ium locus est, vbi opus aliquod fît. Graeco enim sermone
erga opera , sterion statio, id e st, operaria statio .
2. E r g a s t u l a quoque et ipsa graeco vocabulo nuncupantur,
vbi deputantur noxii ad aliquod opus faciendum, vt soient gladia-
6. Scribitur etiam promptarium : sed
ueutro modo apud antiquiores bonae
latinitatis auctores reperitur, nisi adie-
ctiue . Apuleius , Ausonius , et alii ae-
quales substantiue vsurpant . AREV.
7. Inter Promptuar - longe . E x eod.
Aen. I. a d , cura penum struere . GR.
Ib. Ministeria mensarum : ita vasa e-
scaria, et potoria , quibus in mensa mi-
nistratur , vocat Lampridius cap. 34.
in Alex. Seu., et Paulus sentent, lib.3.
cap. 7. Seruius ad lib. 1. Aeneid. v. 708.
non inter promptuarium, et cellarium ,
sed inter penum, et cellarium discri men
assignat . AREV.
8. Vnde enthecam . Vtuntur hac
voce saepe scriptores ecclesiastici. Cas-
sian. lib. de ins t it. monach. c. 4. Quumq.
totam enthecam coenpbii suam esse cre*
dat substantiam *-Gelas. 12. q* 2. c. Vobis
enim siquis forte sub annua rema«
nebit expensa , electo idoneo ab vtraq.
parte custode, credatur enthecis . GR.
lb . Entheca non solum pro reposita
rei substantia sumitur , sed etiam pro
ipso lo co, vbi reponitur . S. Augustinus
serm. 42. de diuers. Enthecam nobis habere
non lic e t . Non enim est episcopi
seruare aurum . Vbi entheca videtur ac-
cipi pro pecuniae repositorio . AREV.
Gap. VI. num. 1. Ergasterium in cod.
Theodos. est officina artificum operan-
tium. AREV.
2. Ergastula - vbi deputantur noxii .
Vide Lips, elect. 2. c. 15. GRIAL .
lb. Non omittenda sunt Lipsii verba
loc. cit. a Grialio , quibus Isidori sen-
tentia corrigitur, et explicatur : Primum
non solum n o x ii, sed etiam empti Serui
innoxii ad ergastulum deputati. Deinde
L I B E R X V . 22 y
tores, et exules,qui inarmora secant, et tarnen vinculornm custo-
diis alligati sunt.
3. G y n a e c e u m graece dictum , eo quod ibi conuentus femina-
fum ad opus lanificii exercendum conueniat. Mulier enim graece
yuywn nuncupatur .
а. Pistrinum , quasi pilistrinum, quia pilo antea tundebant gra-
num . Vnde et apud vetefes non molitores, sed pistores dictisunt,
quasi pinsores , a pinsendis granis frumenti ; molae enim nondum
vsus erat,,sed granum pilo pinsebant; vnde Virgilius, N u n c t o r r e - Geo rg-aS7
t e i g n i f r u g e s , n u n c f r a n g i t e s a x o .
5. C l i b a n u s a cliuo dictus, ab eo quod in erectione sit col-
lectus. C l i u u m enim ascensum dicimus, siue flexuosum .
б. T u r n u s per deriuationem a f a r r e dictus , quoniam panis ex
eo factus ibi coquitur ,
7. ‘T o r c u l a r dictum, eo quod ibi vuae calcentur, atque extor-
tae exprimantur.
8. T o r u s est locus, vbi vua caleatur, dictus , quod ibi feratur
vu a,ve l propter quod ibi pedibus feriatur. Vnde et c a l c a t o r i u m
dicitur:sed hoc nomen multa significat. Prima species fori locus
est in ciuitate ad exercendas nundinas relictus. Secunda , vbi ma-
gistratus iudicare solet. Tertia, quam supra diximus,quam c a l c a t o -
gladiatores nunquam+ Sed nec de exu-
libus ass'entior. Denique praecipuus er-
gastuli finis agricultio \ sed et lapidum 9
et p is tr in i, etfortasse aquae hauriendae
labor . Eorum quidem , qui ergastulo
detinebantur, proprium erat, vt essent
vincti.. Apuleius in Apolog. Quindecim
liberi homines populus est \ totidem serui
familia 9 totidem vincti ergastulum . AR.
3. Gynaeceum erat pars secretior
domus, in qua mulieres a viris secretae
degebant. Isidorus peculiarem aliam si-
gnificationem indicat . AREVAL.
4. Vnde et apud yeteres - saxo . E
Seru. Aen. 1. ad i llu d , Et torrere p. f.
e. f. s. GRIAL .
4. A pinsendis granis . A findendis
granis, Goth. 0. , et- mox , findebant 9pro
pinsebant: sed Seruium, et editionem veterem
sum us secuti . GRIAL.
5. Cliuum enim ascensum dicim .
1 ‘o m . l V .
Festus: Cliuia auspicia dicebant , quae
aliquid fieri prohibebant, omnia enim
difficilia cliuia vocabant, vnde et cliui
loca ardua . GRIAL .
Ib. Clibanus verbum graecum e s t ,
Species quaedam furni mobilis ex aere,
ferro , aut testa clibanus dicebatur. Isidorus
ex figura notationem nominis os-
tendit: erat enim clibanus in parte in-
feriori latior , in superiori angustior -,
adeoque in erectione colligebatur , clinique
formant referebat. AREVAL.
6. Furnus a. farre . A furuo Por-
phyrion . GRIAL .
lb . Ex aliofum sententia furnus est
a formo : nam antiqui formum calidum
dicebant. AREV.
8. Forus est locus, vbi vua . Victà-
rinus in fine lib. de orthograph. Forus
autem status tarn in foro , quam in na-
u i , et torculari. Columell. lib. 12. c.i8.
F f
I