4 ” Ë T Y M O L O G I A R V M
lorum mutata e st, et vnionem canem, trionem suppum , quatrionem
planum vocabant.
C A P V T L X V I.
De iactu tesserarum .
T
i . Jiactus tesserarum ita a perms aleatoribus componitur, vt af-
ferat, quod voluerit, vt puta, senionem , qui eis iactu bonum aflfert.
Vitant autem canem , qui damnosus est ; vnum enim significat .
C A P V T LXVI I .
De calculorum motu .
r
!■ V_Jalculi partim ordine mouentur,partim vage. Ideo alios «r-
dinarios, alios vagos appellant. At vero qui moueri omnino non
r e t , vt esset ilia superior, suppum voca-
tum fuisse. Quod Is:dorus trionem, et
quatrionem d icit, alii ternionem , et qua-
ternionem vocant . Octauius Ferrarius lib.
i . Elect, cap. 16. do cet, venerem dictum
fuisse iactum , qua quatuor tali diuersa
facie singuli cadebant , senionem , quo
omnes tali in latus concauum cadebant,
vel duo in. conuexum , duo in concauum
9 caniculam , quo omnes quatuor
tali recto gradu stabant . AREV.
Cap. LXVI. Vt puta senionem . Qui
et Venus ,<?/ Cous dicebatur, quo ties ita
quatuor tali cadebant , v t nul lus cum alio
congrueret. Arist. lib. 2. de Cael. &ç-t ÿ
tec%cthe?rov n rè woXXc£ , » tov ttoX-
Xâfc/ç 9 oîoi» ^oXXu'ç ctçpxyctT^uç tieo'dc /3d.X‘
Xtiv upn^/zvov, ttXXet site* 9 « J’ua petftjv.GR.
Ib. Componitur etc. Martialis lib. 14.
epigr. i6 . Quaerit compositos manus im-
proba mitt ere talos . Pro voluerit forçasse
voluerint. AREV.
Cap. LXVII. Vnde et egentes homines
inciti dicuntur . IVonius : Incitas ege-
stas dicitur . GRIAL .
lb . Calculi partim etc. Senftlebius ,
qui Jsidorum obiurgare quodammodo sibi
proposuerat, löc. cit. cap. xr. num.ir.
Recte tandem, a it, aliquando Isidorus, et
doctrinam hoc cap.contentam explicat.Sal-
masius pag.246.v.i9- in FI. Vopiscum tra-
dit 9 ea omnia, quae de ordinariis calcul is,
et vagis , et incitis scribit Isidorus , ad la-
trunculos esse referenda ; quae viri doctis-
“ simi male referunt ad duodecim scripto-
rum ludum, quern hispani Damas dicunt.
Calculi inciti sunt scacco matto . Isidorus
in glossis : Mattum humectum etc.
Cicero epist. 12. lib. 16. ad Atticism , Et
via matt a. Sic constanter mss., vt Salma-
sius testatur . Editi via inepta . E calcu-
lis incitis natum est prouerbium ad incitas
redig i, hoc e s t, ad lineas, quibus calculi
omnino moueri non possent. Etsi
autem Charisius lib.i. docet, vnius tantum
casum incitas esse, vt inficias, sup-
petias etc., tarnen reperitur etiam ad incita
redigi * hoc est, loca : et termini, qui
amplius promoueri non poterant, inciti
dicebantur . Incitus igitur, vt similia alia ,
duas contrarias significationes habet : su-
mitur enim pro concitato ; et ab in pri-
uatiua pro immobili . Confer Glossarium
Isidorianum verb. Incitac cum notis. AR.
iSSSIÎsSSS
L I B E R X V I I I . 413
possunt,?»«Vö/ dicunt. Vnde et egentes homines inciti vocantur :
quibus spes vitra procedendi nulla restât.
C A P V T L X VIII.
w
. . A ,
De interdictione aleae.
i . l l b hac arte fraus, et mendacium , atque periurium nunquam
abest, postremo et odium, et damna rerum, vnde et aliquando
propter haëc scelera interdicta legibus fu it .
C A P V T L X IX.
P
De pila.
i . JL ila proprie dicitur, quod sit pilis plena . Haec et sphaera
a ferendo ,ve 1 feriendo dicta; de quarum genere , et pondéré Dor-
catius sic tradit : Neu tu parce pilos •viuacis condere cerui, - Vncia
donee erit geminae superaddita librae .
2. Inter species pilarum sunt trigonaria, et arenata . T’rigona-
ria est, qua inter tres luditur . Arenata, qua in grege , dum ex
circulo astantium, spectantiumque emissa, vitra iustum spatium pi-
lam excipere, lusumque inire consueuerunt . Cubitalem lusum appellant,
quum duo cominus ex proximo, ac pene coniunctis cu-
bitis pilam feriunt. Suram dicitur dare, qui pila, crure prolato,
feriendam collusoribus praebet.
. Cap. LXVIII. Interdicta legibus : non
vbi versus describit mendose £x
solum canonicis , sed etiam ciuilibus.
aliqua veteri editione . AREV.
Vide praeter alios Ferdinandum Mendo-
2. Trigonaria . Martialis lib. 14. epigr.
zam ad Concil. Eliberitan. apud Labbeum
46.Pila trigonalis : Si me nobilibus scis ex-
tom. i. pag. 1361., et seq. AREV.
pulsare sinistris - , Sum tua, si nescis , ru-
Cap. LXIX. n. 1. De lusu pilae viden-
stice , redde pilam . GRIAL .
di Hieronymus Mercurialis, Petrus Faber,
lb . Suram dicitur dare . Plutarch,
Octauius Ferrarius , Vossius, et alii recen-
siti a Fabricio cap. 22. bibliograph. num.
6. Sphaera vox graeca est, in cuius ori-
gine hebraica indaganda Becmanus versa-
tur . Isidorus, vti multa alia , ita etiam
et nomen, et duos versiculos Dorcatii
nobis conseruauit: quern sibi aliunde igno-
tum Fabriciu^ in biblioth, med. aeui fatetur,
in Cicerone de Cornel. Lentulo, Catilinae
socio,cognomcnto Sura, wposX-9-«V oXryopcog TTcCVU , A KXTct^fiOVMT/KUÇ , Xd’ÿOV pi 1» VK $QH
9 7rupsxstv oruw SlcJd'êHrctV ^ T*v j eamrsp 0i TfetlJ'sç , OTctV SV T« tripèpiÇuv àpdpTuetv. GRIAL .
Ib. Plidius lib.7.cap.56. quatuor pila-
rum genera distinguit, trigonalem, pam
m
m