f f f
. ; Ä v
s i
i
■
jf |
1
& l
1 Ü I H
lib. 2. od. 18.
434 E T Y M O L O G I A R V M
27. Kudos artifices appellant lapides contusos, et calce admixtos,
quos in pauimentis faciendis superfundunt : vnde et, rudera di-
cuntur.
28. Canalis ab eo, quod caua sit in modum cannae . Sane
canalem melius genere feminino , quain masculino proferimus.
29. Fistulae aquaruinsunt dictae , quod aquas'fondant,et mittant.
Nam graece <mAAe<v mittere est. Formae earum pro magnitudine
aquae, et capacitate fiunt: per quas aquae per certos modulos di-
uiduntur. E quibus est vncia, et quinaria, digitus quadratus, digitus
rotundus, et ceteri modi quique.
C A P V T XI.
De venustate .
H 1. A -lucusque partes constructionis : sequitur de venustate aedifi-
ciorum . Venustas est, quidquid illud ornamenti, et decoris causa
aedificiis additur , vt tectorum auro distincta laquearia, et preciosi
marmoris crustae , et colorum picturae .
C A P V T XI I .
De laqueariis.
x. i_jaquearia sunt, quae cameram subtegunt, et ornant : quae
et lacunaria dicuntur: quod lacus quosdam quadratos , vel rotundos
ligno, vel gypso , vel coloribus habeant pictos , cum signis inter-
micantibus. Principaliter autem lacus dicitur, vt Lucilius ; Resultant
aedesque ^lacusque . Cuius diminutio laounar facit, vt Horatius;
Neque aureum - Mea renidet in domo lacunar. Inde fit alia diminutio
lacunarium , et per antistichon laquearium .
27. Rudos . Sup. lib .16. c.3. GR.
28. Sane canalem . Sup. lib. 15. c.8.
GRIAL .
29. Quibus est vncia , et quinaria .
P td p Plin. 31. ca p.6 .9 et Vitruu. 8. c .6 .9
et Frontin. de aquae ductib. GRIAL .
lb . Et ceteri modi quique • A l . cuiusque
. A l. et ceteri modi cuique caus-
sae . Chacon , et ceteri quique moduli, v e l
et ceteri modi vsque ad centum . Perse
quit ur enim Frontinus modulos a quinaria
vsque ad centenariam . GRIAL.
Cap. XII. Laquearia . Legitur integrum
caput sup. lib. 15. c. 8. GRIAL .
C A P V T XI I I .
De crust is .
1 . (C ru s ta e sunt tabulae marmoris. Vnde et marmorati parietes
crustati dicuntur . Quis autem marmora secandi in crustas ratio-
nem excogitauerit , non constat. Fiunt autem arena , et ferro ,
serraque in praetenui linea premente arenas, tractuque ipso secante :
sed crassior arena plus erodet marmoris. Nam tenuis fabricis, et
polituris accommodata est.
C A P V T XIV.
De lithostrotis .
i . X_Jithostrota sunt elaborata arte picturae paruulis crustis , ac tessellis
tinctis in varios colores. Tesselli autem a tesseris nominati , forte>,esseUeid
e s t, quadratis lapillis per diminutionem .
C A P V T X V .
De plastis.
1. JT lastice est parietum ex gypso effigies, signaque exprimere,,
pingereque coloribus : srAarrsiv autem dictum graece, quod latine
est pingere terra, vel gypso similitudines . Nam impressa* argilla
formam aliquam facere plastae est. Vnde et protoplastus est dictus
homo, qui ex limo primus est conditus,.; j
Cap. XIII. Quis autem marmora Se-
cand. E Plin. lib. 36. A t nunc serra non'
e ferro , sed ex aere 'f i t . Laudaturque in
primis ad id opus Toletana arena. GR.
Cap. XIV. Elaborata arte pict. Eadem
sup. lib. 15. cap. 8. GRIAL .
11. .Salmasius Exercit. Plinian. pag.
1215. affirmât,Isidorum confundere cameras
veterum , in quibus erarit coronae
ex gypso , cum cameris recentiorum ,
sen veri$ laquearibus, in quibus nullum
gypsum . Sed non. explicat, cur infirm/■
laquearibus gypso lacus formari non po-
tuerint. De veterum pictura, sculptura,
plastice, caelatura etc. curiosae disser-
tationes collectae sunt in Thesauro Gro-
nouiano Antiquit, graecar, et in Grije-'
uiano Antiquit, romanar. , Vt scriptores ,
quos Fabriciäs in Bibliograph, commemo-
rat ,’präeteream . AREV.
I i i 2