Lucilius
500 Ç T Y M O L O G I A R V M
bant . Ampulla , quasi ampla bulla : similis est enim rotunditate
bullis , quae ex spumis aquarum fîunt3atque ita inflantur vento .
C A P V T VI.
De vasis vinariis, et aquariis .
i . O endphorus vas ferens vinum : omt enim vinum est; de quo
illud e s t: Vertitur oenophoris fundus , sententia nobis .
2. Phlascae a graeco vocabulo dictae . Hae pro vehendis,ac
recondendis phialis primum factae sunt,vnde et nuncupatae sunt.
Postea in vsum vini transierunt, manente graeco vocabulo, vnde
et sumpserunt initium .
3. Lagena,et sicula graeca nomina sunt 3 inflexa ex parte , vt
fierent latina. llli enim Aayma, 3 nos lagenam3 illi sidle, nos siculam
dicimus. Cantharus . . .
4. Hydria vasis genus aquatilis per deriuationem vocata : tiJap
enim graeci aquam dicunt. Situla, quod sitientibus apta sit ad
bibendum, quod vas graeci cadum vocant.-
5. Catinum vas fictile 3 quod melius neutro genere dicitur,
Cap.VI.n.i. Vertitur Oenopbor. fund.
Diximus lib. 1 . , citari hunc versum a Homo
in sententia ex Lucil. lib .3.Satyr, GR.
2. Phlascae a graeco vocab. An quasi
v uffx.01, h o c 'e s t , phialarum cul-
lei . Nos vulgo frascos dicimus . GRIAL.
lb . Multi ^cribunt flascae . Inuenitur
etiam phlascula , et phlaco in scriptori-
bus, et monumentis äeui medii. AREV.
3. Sicula. Mira hie in libris varietas,
sicula , scicula, singula , sigula, Item
paulo post illi sicile, illi scicile . Sicula
tarnen , et sicile inplerisquc libris . GR.
lb . Sicula apud veteres latinos est
parua sica . Nonnulli scriptores sequio-
ris aetatis siculam adhibuerunt pro sicla ,
siclo , sigla , quae erat mensura liquido—
rum. AREV.
4. Situla . Festus : Nanum graeci vas
aquarium dicunt humile, et concauum,
quod vulgo vocant situlum barbatum .
Vnde nani pumiliones appellantur, etc.
GRIAI«.
Ibid. Graeci cadum • Non enim cadus
vnius generis v a s . GRIAL .
lb . In textu Grialii erat sicula : in
not. recte s itu la . AREV.
5. Catinum vas fictile . Vid. Varr.
lib. 4 . , et lib. 1. de re rust. c. 43. GR.
lb . Orca est amphor . Vocem esse Hi-
spaniensem innuit Varr.1. de re rust. c.13.
Orcae in Hispania feruore musti ruptae,
necnon et dolia in Italia . GRIAL .
lb. Scyphus in quo manus lauamus .
P lu ta r c h , in A n t o n • sra/cPctp/« ^ eïç d p y v -
f m <rnv$ov v S'cop i jj,ß uK h o v ro ko p i treu e t c .
P o to r ium q u o q u e f u i s s e v a s , n em o ig n o r
â t . GRIAL .
lb . Orcam hispaniensem esse vocem*
ex Varrone allegato a Grialio non col-
ligo . Nam erant* orcae et in aliis prouin-
ciis . Horatius lib. 2. sat. 4. v. 65. A t
pingui mis cere mero , muriaque de cebit
Non alia , quam qua byzantia putruit orca
. Plinius lib. 15. cap. 19. Vbi ficorum
copia abundat, implentur orcae in Asia,
quam masculino, sicut et salinum dicitur vas aptum salibus . Orca
est amphorae species 3 cuius minore vocabulo vreeus, diminutiuo
vrceolus e st. Scyphus, in quo manus lauamus .
6. Seriola est orcarum ordo directus 3 vel vas fictile vini 3 apud
Syriam primum excogitatum 3 sicut Cilicises a Cilicia nuncupatae,
vnde primum aduectae sun t. Dolium . . .
7. Cupos , et cupas a capiendo 3 id est 3 accipiendo aquas , vel
vinum 3 vocatas vo lu nt: vnde et caupones . Vtres ab vtero § Mul-
garium vas, in quod mulgentur pecora . Idem et mulctrum, quod
in eo mulgeatur lac .
8. Labrum vocatum, eo quod in eo lauationem solitum est fieri
infantum , cuius diminutiuum labellum . Idem et alueum , quod in
eo ablutionem fieri solitum s it. Pelues vocatae, quod pedes ibi Ia-
uentur.
a. Siphon vas appellatum, quod aquas sufflando fundat: vtuntur
cadi autem in Ruspina Africae vrbe . Ex
orca est hispanum orza . AREV*
6. Sicut Cilicises . A l. Silicisses, Si-
licenses , Cilises., Cilicenses . GRIAL .
lb . Seriola est diminutiuum a seria9
quod Persius,et Palladius vsurparunt :
scilicet vas fictile oblongum , et ventrio-
sum • De orcarum ordine directo * quod
ait Isidorus-'T aliorum testimonio non
comprobatur . Etymon a Syria Ioannes
de Ianua , et alii auctoritate Isidori asse-
ruerunt . AREVALVS.
7. Mulgarium vas . Quod mulctra *
et mulctrale, v e l mulctrare . Sed Georgy.
More patrum niuea implebmit mulgaria
vaccae, in codicibus antiquissimis legi ad-
monuit Pierius , et eadem voce vsiim ante
Valgium . Sed nos ante casam tepidi
mulgaria lactis . GRIAL .
lb . Cupas etc. Hinc etiam cop a , rnu-
lie r , quae vinum v en d it,e t hispanum
verbum copa vas , quo aqua * aut vinum
bibitur. Mulctrum dicitur etiam mule-
tr.ale, et fern. gen. mulctra ,quamuis nonnulli
aliquid discriminis inter mulctram,
et mulctrale fuisse affirmerit. Mulctrale
saepe christiani veteres effingebant in vi-
tris * vt cernere licet apud Bonarrotium*
et in sarcophagis * vt apud Bottarium t . i.
Rom. subterr. AREV.
8. Peluis. Varr. lib. 4. Peluis a pedum
lauatione * vt pedeluis . GRIAL .
lb . Labrum de quouis vase amplo dicitur
, quod diductas in exteriorem partem
habeat oras instar labrorum xepan-
das . Erat labrum balnearium * vinarium,
aquarium etc. Significat etiam apud S.Am-
brosium , et alios vas sépulcrale * conden-
do cadaueri aptum . Isidorus hoc loco ac-
cipit pro fonte * quo infantes lauaban-
tur :quo fortasse spectat*quod Anasta-
sius bibliothecarius in S.Siluestro labrum
vsurpat ad indicandam fonds baptismalis
concham . AREV.
9. Et camaras expressis ad superiora
aquis emundant. Erant enim camerae si-
gnis albario opere a ll quantum eminentibus
ornatae * aut lacunaribus distinctae ; eae9
quum sordidatae erant * siphonibus emun-
dabantur, quia propter altitudinem adiri
alio pacto non poterant. GRIAL .
lb . Mazochius tom.i. Spicil. bibl. ad
cap. 13. v. 10. Genes, siphonis etymalo-
giam mere hebraicam ostendit : nec mi-
rum, inquit , quum eo vs i fuerint orientales
, v t ait Isidorus . Alia addit de sipho-
num vsu in hortorum , et satorum cui-
tura . AREV.