3 86 E T Y M O L O G I A R V M
et magna vi iacit aut hastas , autsaxa .Inde et fundibalus , quasi y«»-
dens, et emittens . Contra ballistam testudo valet. Series enim fit
armorum vmbonibus inter se colliOgatis.
C A P V T X I .
De ariete.
1. d l r i c t i nomen species dedit, eo quod cum impetu impingit
murum in modum arietum pugnantium . Validae enim,ac nodo-
sae arboris caput ferro vestitur, eaque suspensa funibus multorum
manu ad murum impellitur : deinde retrorsum ducta maiore impetu
destinatur : sicque crebris ictibus concussum muri latus cedit,
cauatumque irrupturis fenestram facit.
2. Contra impulsum arietis remedium est saccus paleis ple-
nus, et in eum locum demissus, quem aries percutit. Laxo enim
saccorum sinu ictus arietis illisus mollitur. Duriora enim mollio-
ribus facilius cedunt.
3. Plutei sunt crates corio crudo intectae, quae in opere fa-
ciendo hosti obiiciuntur.
4. Musculus cuniculo similis fit , quo murus perfoditur , ex
quo et appellatur, quasi murusculus .
C A P V T X I I .
De clypeis.
% lypeus est scutum maius, dictus ab eo quod clepet, id est,
mentum est fustibalus , de quo Vegetius ,
vt ex nota Grialii ad eum locum constat
. AREV«
Cap. XI. n .i. Arieti - facilius cedunt.
E x Hegesipp. libro 3. c. 1 1. GRIAL .
4. Musculus - quasi murusculus . Mu-
sculos a marinis belluis, quae balaenis
auxilio. su n t , dictos putat Vegetius libro
4. c. 15. GRIAL .
lb . Musculi maioris descriptionem ha-
bes apud Caesarem De bell* ciuil. lib.2.
cap. 10. AREV.
Cap.XII. n . I . Clypeus est scutum
maius. Seru. non sem e l. GRIAL .
lb . *Avrè tou v.'KiTr’xotv . E x eod. Aen,
7. ad v. nec clypei, currusue sonant.
Sed verius irrà rov y\u$etv , id e s t, ab
sculpendo dictum . Causam reddit Plin.
35. cap.3. Scutis enim 9 qualibus ad Tro-
iam pugnatum e s t , continebantur imagines
. Vrtde et nomen habuere clypeo-
rum, non vt peroersa grammaticorum
eelet corpus, periculisque, subducat , diro too . Oppositus
enim sua defensione ab hastis, et iaculis corpus rnunit . Clypeus
autem peditum est, scutum equitum .
2. Scutum appellatum , eo quod a se excutiat telorum ictum .
Vt enim telis resistatur , clypeus antefertur . Vmbo scuti pars media
est, quasi 'umbilicus .
3. Ancile vocatur scutum breue, et rotundum, de quo Virgi-
lius: laeuaque ancile gerebat. Et ancile dictum ab ancisione, quod 7.
sit ab omni parte veluti ancisum , et rotundum : Ouidius: Idque
ancile vacant, quod ab omni parte recisum . - Quaque notes oculis, l-
angulus omnis qbest.
4. Pelta scutum breuissimum in modum lunae mediae. Cuius
meminit liber Regum : Fecit rex Salomon ducenta scuta de auro pu- v[
ro, et trecentas peltas ex auro probato. ~
5. Cetra scutum loreum sine ligno, quo vtuntur a fr i,e t mauri,
de quo Poeta: Laeuam cetra tegit. i-
6. Parma leuia arma , quasi parua , non clypeus . Dicitur autem
et testudo scutum. Nam in modum testudinis fit clypeus. Est
subtilitas vohiit , a cluendo . Origo pie-
na virtutis , faciem reddi in scuto cu-
iusque I qui fuerit vsus illo , etc. GR.
lb • Clypeus autem peditum • E Seru.
ad v . Tercentum scutati omnes Aen.9.
GRIAL .
lb . Discrimen inter clypeum , et scutum
hoc assignari solet , quod clypeus
aereus erat, et rotundus, scutum ligneura,
et figura quadrata oblonga . Parma verb
, de qua num. 6 , ferme e corio , seu
loro erat , sed rotunda . Facile tarnen
haec ab scriptoribus confunduntur, et
promiscue vsurpantur . AREV.
2. Scutum alii deducunt a cutis , mu-
tata syllabae quantitate, quod corio sae-
pe contegeretur . Facilius a graeco vkv-
to? , pellis , corium . Similiter vmbo est
a graeca voce ot/x#u : inde vmbilicus .
AREV.
3. A n c ile -a b omni parte recisum.
Ita etiam Varro. , aut quasi
( addit Seru. Aen. 8. ) id est , vndique
labrum habens. Vid. Plutarch. in Num.
GRIAL.
lb . Ancile ab am , circum , et caesus,
quasi amcisum . Vide Bochartum Chan,
lib. 2. cap. xi. Nonnulli cum Nonio
cap. 18. n. x i. scribunt ancyle • Figura
anciiis conseruatur in quibusdam vete-
ribus nummis \ AREV.
4. Pelta . E Seru. Aen. 1. ad , luna-
tis agmina peltis . GRIAL .
lb. Vulgata : scuta de auro purissimo.
AREV.
5. Cetra -hispani. E x eod.Aen.ytGR.
Ibid. A f r i , et mauri: ita vetera exemplaria:
ita etiam Grialius in textu , sed
in not. indicat hispani pro mauri . Profe-
cto Serums ait ,a f r i, et hispani . Tacitus
in Vita Agric. cap. 16 , tfadit , etiam
britannis breues cetras in vsu fuisse.
Bochartus Chan. lib. 1. cap. 42. ad illu-
strandum hunc Isidori locum consuli pot-
erir . AREV.
6. Parma leuia arma . Seru. Aen. 10.
ad illud , Transiit et parmam mucro
leuia arma minacis : parmam, id e s t,
leuia arma , non clypeum . GRIAL .
lb . E$t et testudo scutorum connex.
C c c 2
Aen. 188.
Fast. 377.
Reg. e. 10.
16. 17.
Aen. 732.