74. Tm gis ciuitatis, et Lixis Antaeus auctor est 3 quem Hercules
fertur liictae certamine superatum interfecisse . Lix autem a
Lixo flumine Mauritaniae nuncupata , vbi Antaei regia fuit ; et
Sala, quod immineat Salae Su mi ni .
7J. Caesaream, Mauritaniae oppidum , Iuba rex maurorum in
honorem Caesaris Augusti condidit : quam ex eius nomine Caesa-
ream appellauit : sicut Herodes'aliam Caesaream in Palaestina, quae
nunc vrbs est clarissimä.
7 6. Icosium 3 Caesariensis Mauritaniae oppidum , Hercule illic
transeünte, viginti a comitatu eius discedentes construxerunt, ac
nequis imposito a se nomine priuatim gloriaretur, de condentium
numero vrbi Icosio nomen esf datum .
77. Cyrene regina fuit Libyae,quae ex suo nomine ciuitatem
Cyrenem condidit : a qua et Libyam Cyrenensem vocauit.
C A P V T I I .
De aedificiis publicis .
1. C * iuitas est hominum multitudo societatis vinculo adunata,
dicta a ciuibus, id est, ab ipsisincolis vrbis, pro eo quod, plurimo-
rum consciscat, et contineat vitas. Nam vrbs ipsa moenia sunt:
ciuitas autem non saxa3sed habitatores vocantur .
2. Tres autem sunt societates : familiarum , vrbium , gentium .
3.. Vrbs vocata ab orbe, quod antiquitus ciuitates in orbem
fiebant: vel ab vrbo parte aratri, quo muri designabantur, vnde
est
74. Et Lixis . Haec a -Solino quoq. Silio Italico etc. Vide Cellarium . Dicitur
Lix > a Plitiio Lixos , ab aliis Lixa di- etiam Cyrenae , Cyrenarurn . AREV.
c itur . GRIAL . Cap. II. n .i. Ciuitas est . Aug. 15. de
lb . Solinus cap. 37. Sala oppidum c/#. c. 8. Ciuitas nihil aliud est > quam
imminet Salae fiumini ; AREV. hominum multitudo aliquo societatis
7 6. Icosium. E Solin. cap. de Mail- vinculo colligata . GRIAL.
ritania . GRIAL. 3. Vel ab vrbo . Varr. lib. 4. GR.
77. Cyrene regina f. Lib. Seruius lb. Optauitque locum. Virg. Aen.i.
Aeneid. 4. Cyrene y e t Barce reginae fue- Pars optare locum tecto , et conclude-
runt9 quae singulis dederunt ciuitatibus re sulco . Idem lib.3 . Optauitq. locum
nomina . GRIAL. regno ,'nondum Ilium * et arces : haec
lb. Cyrenes .conditor creditur fuisse coniunxit Isid. GRIAL •
Battus ex Strabone> Pausania y Iustino, lb . Cato , qui vrbem . Hunc locum
est illud. Optauitque locum regno, et concludere sulco . Locus enirn
futurae ciuitatis sulco designabatur, id e st, aratro. Cato : Qui vrbem
, inquit, nouam condet, tauro , et vacca aret, vbi arauerit, mu-
rum faciat: vbi portam vult esse , aratrum sustollat , et portet, et
portam vocet.
4. Ideo autem vrbs aratro circumdabatur dispari sexu iuuenco-
rutn propter commixtionem familiarum, et imaginem serentis, fru-
ctumque reddentis. Vrbs autem aratro conditur, aratro euertitur.
Vnde Horatius, Imprimeretque muris hostile aratrum .
5. Oppidum quidam ab oppositione murorum dixerunt, alii ab
opibus recondendis, eo quod sit munitum, alii, quod sibi in eo con-
uentus habitantium opem det mutuam contra hostem. Nam primimt
homines tamquam nudi, et inermes, nec contra belluas praesidia ha-
bebant, nec receptacula frigoris, et caloris, nec ipsi inter se homines
ab hominibus satis erant tu ti.
6. Tandem naturali solertia speluncis, siluestribusque tegumen-
tis tuguria sibi, et casas virgultis, arundinibusque contexuerunt,
quo esset vita tutior, ne iis , qui nocere possent, aditus esset .
Haec est origo oppidorum , quae, quod opem darent, iccirco op-
pida nominata dixerunt. Oppidum autem magnitudine, et moeni-
bus discrepat a vico, et castello, et pa<>o.
7. Ciuitates autem, aut coloniae, aut municipia, aut v ic i , aut
castella, aut pagi appellantur .
8. Ciuitas proprie dicitur, quam non aduenae,sed eodem in*
nati solo condiderunt. Ideoque vrbes , a propriis ciuibus condi-
tae, ciuitates, non coloniae , nuncupantur.
9. Colonia vero est, quae defectu indigenarum nouis cultoribus
adimpletur. Vnde et colonia a cultu agri est dicta.
innuere videtur Seruius lib. 5. Aen. ad
illud , vrbem designat aratro * Vidend.
Varr. lib. 4. lin g l lat. GRIAL.
Ib. Aborbe etc. ex Seruio ad 1. Aen,
v. 1(5. AREV.
4' Vrbs autem aratro cond. aratro
euert. Acron ad locum Hor. Condendis,
atque euertendis ciuitatib. haec consue-
tudo fu it, vt aratro fieret, et Cuius tit.
de vsufruct. Carthagini euersae aratrum
impressum ait. GRIAL .
Tom.IV.
lb. Extat Crellii dissertâtio super publica
caeremonia , qua vrbes condeban-
tu r , édita Lipsiae 1 74 5 ., qui Isidorum,:
argumentumque hoc illustrât . AREV. ,
S • A b oppositione murorum : ex Seruio
ad 9. Aen. v. 608. AREV.
6, Oppidum autem magnitudine etc..
ex Seruio loc. cit. Idem docent Varro,
Tullius , et alii . Quod autem oppidum,
sit ab ope , Varro quoque , et Pompo-
nius Iureconsultus comprobant. AREV
D d
In Origiui'j.
lib.I, cd.16.