C A P V T I I I .
De signés .
C
t . O ig n a bellorum dicuntur, quod ex iis exercitus et pugnandi »
et victoriae3 et receptus accipit symbolon . Nam aut per vocem
tubae, aut per symbolon admonetur exercitus. Legionum principalia
signa aquilae , dracones 3 et pilae .
2. Aquilae ideo3quod eadem auis louis in armis auspicio fue-
r i t . Nam dum idem louis aduersus Titanas proficisceretur 3 aqui-
lam ei in auspicio apparaisse ferunt,quam ille pro indicio victoriae
acceptam tutelae suae auspicatus, eam legioni signum dédit :
quo factum est 3 vt deinceps militum signa comitaretur . Cuius mei.
v.7. minit Lucanus dicens: Signa,pares aquilas, et pila minantia p ilis .
3. Draconum signa ab Apolline morte Pythonis serpentis in-
choata sunt. Dehinc a graecis, et romanis in bello gestari coepe-
ru nt.
4. Tilam in signo constituisse fertur Augustus, propter natio-
nés sibi in cuncto orbe subiectas, vt melius figuram orbis osten-
deret.
5. Vexillum et ipsum signum bellicum, tractum nomen habens
a ve-
Cap. III. n. 2. Nam dum idem louis -
comitaretur. E Seru. Aen. ix . a d i llu d :
pedibus louis armiger vncis . GRIAL .
Ib. louis in nominatiuo saepe ab Isi-
doro adhibetur. AREVALVS .
3. Vt aquilae legionum signa e rant,
ita dracones cohortium . Vide meum
comment, ad Prudent, hymn. 5. Cathem.
v.55. seq. Sign a que bellica - Praetendunt,
tumidis clara draconibus : .et Michaelis
Angeli Caussei , siue de la Chausse, opus
De sign is militaribus . AREV.
4. Pila est globus, quo luditur , sect
sumitur pro quouis globo , aut sphaera,
quae, quia rotunda e s t, orbem aliquan-
do indicat. Numos veteres , quibus 'pila
in signis constituta conspicitur , exhibet
Zeilichius in Obseruation. ex numis Vi-
tcmbergae 1745. pag. 10, seqq. Confer
etiam numos Probi, et Maximiani apud
Andr. Morell. spec, rei numar. tab. 22.
num. 10. AREV.
5. Vexillum - diminutione . E x eod•
initio lib»8. GRIAL.
lb . Sub Romulo autem. Idem A e n . iu
ad v . disiectique d. d. q. manipii : Ma-
nipli autem dicti sunt signiferi, quia sub
Romulo pauper adhuc romanus exercitus
hastis foeni manipulos alligabant, et
hos pro signis gerebant . Vnde hoc nomen
rémansit. GRIAL .
Ib. Gisbertus Cuperus epist. 44. ad
Sperlingium aduertit, auctores, qmim
vexillum a.signis distinguunt, intelligere
velum ,de quo Isidorus hoc lo c ., et lib.
19. cap. 22. Erat autem vexillum huius-*
modi tunica punicea , dum respublica fuit
libera . Vexillum diminutiuum veli di-
L I B E R XVI I I . 377
a veli diminutione , quasi v e l i l l u m . Sub Romulo autem fascicu-
los foeni pro vexillis milites habuerunt. Hinc et manipuli appellan-
tu r . Manipulos enim dicimus fasces foeni, quod manum im p le a n t.
Cetera signa diuersis praelata imaginibus secundum militarem con-
suetudinem existunt 3 per quae se exercitus in permixtione proe-
liorum agnoscit.
C A P V T IV .
De bucinis.
x .B u c in a e s t, qua signum datur in hostem, dicta a voce, quasi
uocina . Nam pagani, agrestesque ad omnem vsum bucina ad
compita conuocabantur . Proprie ergo hoc agrestibus signum fuit.
De qua Propertius : Bucina iam priscos cogehat ad arma Quirites.
Huius clangor bucinum dicitur.
2. Tubam .tyrrheni primum inuenerunt, vnde Virgilius : 7yr- g
rhenusque tubae mugire per aethcra clangor . Hanc enim a tyrrhe-
nis praedonibus excogitatam ( dicunt) , quum dispersi circa mari-
timas oras non facile ad quamque praedae occasionem vo ce , aut
bucina conuocarentur, vento pleramque obstrepente .
3. Hinc postea bellicis certaminibus adhibita est ad denuncian-
da signa bellorum , vt vbi exaudiri praeco prae tumultu non pot-
erat,sonitus tubae clangentis attingeret. Tuba autem dicta3quasi
tofa, id est, caua . Item tuba 3 quasi tibia .
4. Inter tubam autem , et bucinam veteres discernebant. Nam
cunt etiam Festus, et Priscianus . Contra
Cicero in Orat. cap. 45. a vexillum
factum esse velum docet. AREV.
Cap. IV. n .i . Huius clangor bucinum
dicitur . Est fbrtasse hoc aliquid . Plinius
de apib. lib. 1 1 . cap. 10. Noctu quies in
roatutinuua , donee vna excitet gemino,
aut triplici bombo , vt bucino aliquo .
Hieronymus quoque bucino oris sui, eo-
dem sensu dixisse videri possit. Quam-
uis bucinum pro bucina etiam vsurpetur .
GRIAL .
lb . Scribitur etiam buccina , ab- iis
praesertim , qui a bucca deducunt. Ety-
Tom.IV*
mon ab Isidoro allatum praeferri solet.
AREV.
2. Tubam tyrrheni p. inuen. E Seru.
lib. 8. ad locum ab Isid. citatum . GR.
. 3. Tuba autem dicta q. tofa . A L to-
ua . Inde nos genus quoddam lapidis to-
uas , et quod fungosum e s t , fofo dicimus .
Digamma namque frequens in Cothicis
pro b , et v . GRIAL .
Ib. Tubam nonnulli deriuant a tubus9
et inde etiam tibiam . Vide Lipsium lib.4.
de milit. rom. dial. 10. Tofus , siue tophus
est lapis cauernosus . AREV.
4. Nam bucina insonans - sonitum •
B b b
,4.el. 1.V.13.
!. Aen. y i6 .