48 6 E T YMO L O G I A R VM
m e rid iem edertda , et proxima coenae . Vnde et antecoenia a quibusdam
vocantur. Item merendare, quasi m e r id ie e d e r e .
13. A nnona tractum est a tempore, quo romani veteres ad
1.4. epigr. 8. cibos aduocabantur; sic Martialis : Im p era t exce lsos fr a n g e r e nona
toros , quod et vsque hodie persae faciunt.
14. Coena vocatur a communione vescentium : koivoh quippe
graeci commune dicunt. Vnde et communicantes-, quod communi-
ter, id est,pariter conueniant. Apud veteres enim solitum erat in
propatulo vesci, et communiter epulari, ne singularitas luxuriant
gigneret. Est autem coena vespertinus cibus , quam Vespernam
antiqui dicebant. In vsu enim non erant prandia*
15. Panis dictus , quod cum cibo apponatur : v e 1 quod omne
animal eum ap pelât : tv at enim graece omne dicitur. C ib a r iu s est ,
qui ad cibum seruis datur, nec delicatus . Fermentatius fermentis
con'fectus . A zym u s non fermentatus . Nam ïtÇvpoç est sine fermen-
to , sincerus, A c ro zym u s leuiter fermentatus, quasi acroazymus.
S ilig in eu s panis a frumenti genere nuncupatin'. Siligo enim genus
est tritici. R u b id u s recoct us , et rubefactus . S u b c in e r itiu s cinere
13. Annona tractum , etc. Nihilo melius
Suid. in voce Nowcq.cTofcaV/ ^ wap du-
tä? ysv& ff&etf, cu uvvovctj , eo$ o7ov dvd rd(
vovvac J'/J'ofji.svett . GRIAL .
Ib. Ab annozln deriuant annonam.Apnd
Martialem editi exhibent Hxtructos pro
excelsos . Vide Ros-weydum in Onomast.
verb, nona hora , et Prudentium hymn.8.
Cathemer. v. 9. cum meo commentario,
vti etiam hymn. 6. Perist. v. 5 5 ., vbi a-
gitur de hora soluendi ieiunia > et semi-
ieiunia . AREV.
14. Apiid veteres enim solitum erat
in propatulo . Valer. lib. 2. c. 1 . , et Muer
ob. lib. 3. c. 17. GRIAL .
lb. Quam vespernam antiqui dicebant
. Fest. Coena apud antiquos diceba-
tur 9 quod nunc est prandium : vesperna,
quam nunc coenam appellamus • Item in
Vesperna : Vesperna apud Plautum coena
intelligitiir. GRIAL .
lb . In vsu enim non erant pr. £ Sent.
Aen.^.ad v . Nunc ead.labente die c.q.GR.
'Ib. Communicantes \ Papias \ tymmu-
nio dicitur sp ir itu a lis t sc a , quia in commune
ad viuificandas animus a cunctis
percipitur dignis.Confer Ducangium verb*
Communio . AREV.
15. Fermentatius. Ita pleriq. Goth,
v t clibanitius, et focatius . GRTAL.
lb . Rubidus recoctus9 et rubefactus •
Festus : Rubidus apud Plautum panis vocatur
parum coctus, sed locus e Casina
ab eo citatus Isidoro potius fa u e t . GR.
Ib. Ipse est et Focatius . Vulvo hoga-
za . GRIAL .
lb . Tom. I. Inscript. Acad. Franc.
num.331. multa de pane • Varias etymo-
logias Vossius recenset . De origine Seneca
epist. 9. Tunc farinam aqua spar-
sit , et assidua tractatione perdomuit 9jin-
xitque panem , quern primo cinis calidus,
etferuens testa p e r c o x it ; deinde furni pau*
latim r epe rti. Apud Festum loc. cit. a
Grialio pro parum coctus nonnuili legunt
iterum coctus 9 quod ex Plauto 9 et Isidoro
comprobatur . Dicebatur etiam hie
panis dipyrus , bitcoctuij siccus ,paximas9
paximatium: de quo Ros-weydus in Onomast.
verb.Paximat.es . In glossario Isido-
r i : Paximatium panis subcinericius . Grial
praeferc subcineritius . AREVALVS .
L I B E R XX, . ' 4 8 7
coctus , et reuersatus. Ipse est et f o c a t i u s . C lib a n itiu s in testa
coctus.
1 6 . Spongia panis aqua diu malaxatus,similam modicam acci-
pit, et fermentum modicum , et habet humectationis plusquam
oranis panis. Vnde et spongiae nomen accepit .
17. Placentae sunt, quae fiunt de farre, quas alii liba dicunt,
eo quod libeant, et placeant. La gan um est latus, et tenuis panis,,
qui prinium in aqua, postea in oleo frigitur.
18. D u lc ia sunt genera pistorii operis, a sapore dicta. Melle
enim asperso sumuntur. Crus ta est superficies panis . Ipsa et f r a g menta
, quia diuiditur,, vt fracta . S im ila . . .
19. Am o lum os farinae , tenuissimum prae leuitate de mola
egestum : vnde et appellatum, quasi a mola. F a r in a , et fu r fu r e s
a farre dictae , cuius sunt purgamenta . P o l l i s . . . Fermentum a fer-
uore nuncupatum , quod plus vna hora non potest contineri .
Crescendo enim excedit.
20. Carnes dictae, quia carae sunt, siue a c r ea n d o , v n d e et
18. Dulcia . Al. Dulciamina 9 hand
male . Hieronymus in vita S. Pachomii .
Qui ante fores conuiuii egredientibus fra-
tribus erogat dulciamina , in tribuendo
meditetur aliquid de scripturis . Hinc Dul-
c ia r ii. Glossar. ^vKspoTrpdx-rnç , Dulcia-
rius . Et TrXctftisvrdpioÇi Placentarius. Dul-
ciarius . GRIAL •
lb. Crusta est superf. p. De crusto , et
crusta v id. Seru. Georg. 3. et Aen. 7«, et
Varr. lib. 4. Hoc autem loco tantum re-
tinuimus 9 quae in vetustioribus libris in-
uenimus . GRIAL . .
Ib. Dulcia : hoc fere sensu Prüden«
tius vsurpat Psych, v. 429. Sint haec tibi
fercula tandem - Tristia praeteriti nimiis
pro dulcibus aeui . Post asperso sumuntur
veteres editiones addunt, Crustula d i•
minutiuum est a crusta : panis oleo con-
spersus , in medio coricauus 9 et tortus.
Haec torta panis . Atque ita quoque Ma-
zochius legebàt I qjui de torta fuse disse-
rit loc. cit. AREV.
39. In nonnullis glossariis 9 et editio-
nibus Papiae de mola gestum 9 quod non
probandum . AREVALVS .
20« Cruduoa quod sit cruent . Seru*
16. Sphungia panis aqua diutius ma-
laxatus . Ita meliores libri 9 et malaxandi
v o x citatur a Zanch. e x Varrone. GR.
Ib. Grialius in textu edidit 9 Spongia
panis aqua diu malaxatus 9 in not. aliud
innuit . AREV.
17. Extat erudita Mazochii disserta-
tio tom. 2. Spicil. bibl. ad cap. 29. Exo-
di v. 22. et 23. De torta panis 9 crus®
lis j laganis . Verba Exodi sunt: Tolies
adipem de ariete . . . Tortamque panis v -
nius, crustulam conspersam oleo , laganum
de canistro azymorum 9 quod posi-
tum est in conspectu Domini. Haec Ma-
zochius praemittit: Nemo , quod sciam ,
pistoria scripturae vocabula curatius il-
lustranda suscepit: nisi quod Isidorus ea
raro in suis Originibus praeteriuit. Verba
haec de lagano; qui primum in aqua 9
postea in oleo fr ig itu r , alienae manus su-
spicione laborare Mazochio videntur,quia
Vossio teste in Etymol. a pluribus mss.
.absunt : tametsi laganum prius in aqua
coqui, postea in oleo frigi debere in pro-
fanis pluribus lagani descriptoribus an-
notatur . Non desunt, qui alio modo laganum
describuat. AREV.