i i
Cancer .
Ruber,
Haar gedaante
y
Zie de
PUat X.
iV". 1.
Js »och
vjeiaig
hkeHt.
En met
hioetroode
vlukkett,
Word vatt
zommgen
vooro»eethaar',
En tan andere
V60T
gottiehuHden,
Haar lenamirtg
in
verfcbeide
iaaiert.
Catam
Tambaga,
of Köper
1irabbe>i.
Waarom
Zoogenaami.
BaargedaaKte.
Ziede
PUat X I.
JV«-. 4.
IVordvoor
fchaddi'k
gehoude».
Catiam
C. atapptin.
18 D^ A M B O I N S C HE
XVIL HOOFTDEEL.
Van den Cancer Kuher: Cattam Salijfa^
DI t is eenzeltzame Krabbe, en vvord weinig gevonden, watgrooterdaneen
gemeene Zeekrabbe , 4 duimen lang , en vyf breed , onder alle de dikfte
van fchild, 't welk glad en eifen is, een mes dik, aan ieder zyde heeft het
een ftomp, hoek, oftand, noch een by ieder 00g, en noch vier aan't voorhoofc,
ftomp en rondagtig. De oogen zyn kleen, en fchuilen in kleene gaten. Hec
fchild heeft onder aan den buik twee ftukken, die daar aan fchynen gezet te z yn, en
met 'er tyd als halve Maanen afvallen; de fchaeren en pooten zyn noch onbekent, dewyl
my t'elkensdeblootefchildengebragt wierden. DekoIeurvan-'tfchildisro,od, zelfs
aan delevende, alszyuitZeekomt, dochnietdoorgaans, wanthetfchildzelfsis bleek,'
maar daar op ziet men groote roode plekken, van coleur als de afgevallene bladeren van:
den Boom Salijfa , of Catap^an , die rood zyn als een gekookte Kreeft, waar van
de drie grootite^ls dubbeltjes op den rugge flaan, 3 kleenderbydenftaert, enzom.
tyds vier , en noch 4 by de oogen. Die teiken heeft de Inländers bewogen-j dat z-e
haar mede voor verdacht houden, en tot denkoft niet willen toelaaten. Immersinhet
dorp Hucconalo wierd zy my getoont, dat ze aan. zommige Lieden zoude fchade
gedaan hebben, die haar in den AmboinfettmYiiim gevangen, enonvoorzigtiggegeetea
.hadden; daarentegen andere Inländers verklaarden, dat zy by haar gegeetenwierden.]
Deze Krabbe heeft 11 of 13 roode oogen , op het fchild in 3 ryen, de grootfte als
een ftuiver. Die van Hucconalo^ zoo andere willen, hebben haar tenonregtefchadelyk
genoemt, want op Cajbobbo en -Borna word zy voor de befte gehenden, zynde
vol geel vet, en vol vieefch, hiet _BanQa Moek fi^i, dat is , Gefciiilderde;
Wangen. '
Haar naam in 't Latyn is Cancer Kuben, Maieits Cattam Saltfa, Amboins op Leytim:
ruäanj ja, op Uma j/jr/^^;'want J^r/j/^ noemen ze opXeytimor^'twel k |
de Hicoefen »y^i/z^. u i t fpreeken, in 't Maleits den Boom Catap^m..
Onder de bovenöaanden Cancer Aneus, zoo wel als onder den voargaandenCa^ffr;
Koxius^ behoört de navolgende, genaamt CattamTambaga, dat , Cancer c^neusy of,
Koperkrabbe, dewyl ze rood of Koperverwig is, wanneer.zyuit'Z^ekomt, nietveelf
grooter daneen gemeene Krabbe, ookingedaanteniet veeldaar van verfchillende,doch
ganfch kaal van haair over 't geheele lyf, behalven eenige zagte haairtjesfcened,enaan
de pooten. Het fchild is digt gemarmert met bruine oogjes, doch omtrentdenftaert
heeft zy 3 regt roode plekken, waar van de middelfte vierkant, en de twee ter zyden
langwerpig zyn; noch heeft z y eenige ver.hevendheden, eene geilote Beurzewerbeeldende,
welker mond naar agteren ftaat zy heeft twce kleene oqg.eii, ^lie 4iep verborgen
ftaan,tuffchen de kerven van -t h o o f d , en ganfcfj.geen baerden. X)e nypers.zyn git
zwart, doch niet fcherp getand; deagterfleen breedfteiJoote-nleggen-met, hetagterile
en breedile deel oflidt op het a chter lyfbedekkende het zelve tQit^aü:den-hakvande
Beurs, waar mede zy.fchyiien het agterlyf te befchermest. De pooten e int^g^ in körte
ßompe doorntjes. De buik is mede rood en.,wic gemarmert. Van deze Koperkrabbe
word getuigt, dat ze volkomen fchadelyk is, gelyk zy ook zelden voor den
dag komt. Over 't geheele lyf is zy glad, en blinkende als porcelyn.
IMy is eene Krabbe van Tu Sarijfa Ajfahoedi toegebragt, onder den naam van Tu Sarifa,
of Cattam Catappan, van de bovenftaandeniet veel verfchillende, behalven dat zy zoo
rood van fchaal niet is; de rugge is in 't midden bleekgeel van grond, ter zyden af
bruin, met een groote roode piek midden op den rugge, en aanweerzyden noch vyf
mindere,