R A R I T E Y T - K A i v I E R . III. B o c k . 26 5 -
A l l e dcze gevoclens, die ik hebbe opgehaalt, worden in'ca]gemecne Woordenbock
der Franfche ta.i!e g c vonden.door den Abt Fmeliere gemaakt en ui tgegeeven. Ik fal
IC hier vervolgens na malkander, tot kiaarder veritand van dit ituk, in ordcrnoch
eens verteilen,
D e z e Schryver fielt voor eerit, na anderen, dät de grauwe amber een foort van
G o m i s , dieeeneaangenaamegeuruitwaaffemt, en zoet van fmaak is. Hy voegt er
by, dac deze G om, \yaar van de Nacuurkenners noch denaart niet ondekt hebben;
op den zeellrand gevonden word.
z . Dat zomraige meenen, dat d'amber de drek van zommige vogelen is, die in
\ Eiland van Madagaskar, naar de uiterlle declen van denüoiierfchen Archipel, te
vinden zy.
3. Dat hy, naar' tgevoelen van zommige anderen, 'tuitwcrpzel, of czaadvanden
Walvifch is; en Joo/t Globius zegt, in zyne bUlorie van den grauwen Amber , daC
deze koltelyke itoffe uic de ingewanden van zekeren W alvifch, ^romp gebeten. voortkomt;
vermids hy op 't hoofd een trompmet tanden heefteenvoec lang en een vuifc
d i k , en dat d ' Amb e r , anders S^emace gena-amt, in 't hoof d van dezen Walvifch gevonden
word.
4. Dat andere willen, dat d'Amber een zeefchuim is, of weleen L e em, dieonder
uit de aarde komt , of uit de.idippen, waar in hy word overgehaalt.
j . Dat'er zyn die gelooven, dat zekere vifch, Azel genoemt, zeer op den grauwen
amber verlekkert , geduuri g dezen amber zoekc , maar dac h y , zoo dra hy 'er van
gegeeten heeft üerfc; waar na de viffchcrs, die hem op 'c water zien dryven, hem
opvangen, om den Amber, dien hy ingezwolgen heeft, uit zynenbuik te haalen.
6. Dac andere meenen, dat de grauwe Amber van kleine honigdruppelen zieh
t'zamen zet , die met den tyd, doorde zonnc herkookt werdende, van de rotzen
en klippen in zee vallen, daar de beweging van 't zout ender haarende kokingevoi
trekkende jdeze druppelcnde ly v i ghe i c , waar in z e gevonden worden, byzcc. Maar daar
lleekt weinig waarfchynlykheic in deze mecningc; overmids men iUikken amber vaa
twee hondert ponden gewigt vindt.
D e z e grauwe amber, gelykF^/rfi/^iaantekentjisvanmarmerkoleur, op den grauwen
trekkende. Dikwyls wor d het lichter ofdonkerder gevonden, met witte itreepen,
enzomtydseenigzinsgeelachtig. Zomwylen worden'er ookvogelfnebben, meibloe-_
delooze diertjes, en andere Üoffen in g e v o n d e n , die ' e r , terwyl hy noch maar een vloeijend
Leem was - zieh mede vermengt hebben. Ikheb'er, eenige Itukjesvan, waari a
v y f o f z e s vogelbekjes, en dergelyke dingen zyn.
D e belle grauwe amber word^pr-'uEiiaad Mauritius, in Afrika, gevonden.
G e m e e n l y k word deze amber na een onweder gevonden, ende varkens,diehetvan
zeer verre ruiken, verzuimen niet om'er naar toe teloopen, en het gretiglyk in te
ilokken. Iza^k Vigni, een Franfch reiziger, meldt , dat in een z eke r e landllreek de grauw
e amber in zulk eene overcollige menigte word gevonden, dac 'er wel loco fchepen
mede zou können bevragt w o rden, cn dathy zelfdaarter piaatze een üukkreeg,
'C eeenhy voor 1200 pondenItcerlings,dac 14300Hollandfche guldensis, verliochc.
Maar «^elyk men tot noch toe deze plaats niet heef t können ontdekken , onaangezien
men zesweeken lang van voet tot voec zonder ophouden naar de plaats dezer landitreeke
gezogt heef t , geloof ik valtelyk, dat het geen 'er deze Schryver van zegt een
verdietzel is.
Behalven alle deze gevoelens, die i k hebbe bygebragc, is noch dat overig van die
meenen, dat d e z e koiklvke Hoffe niet anders dan een z e e f l ymi s , die de beltandigheic
van den grauwen Amber verkrygt, en dat h y , na door dezon gedroogt te z yn, op
't vier word gelraolten, om 'er de wezentlyke kracht en geuren van temaaken, en
vervolgens ook onder andere droogereyen gemengt word. -
Bv deze zoo zeer vcrfcheide meeningen over den o.orfprong van den grauwen Am-
^ Li be r .
1'i
V!;^ l
|!Mr
• if: :
m