\M !
J S S
c
D ' A M B O I N S C H E
HET BERSTE HOOFDGESLACHT
Hanta afper aßjuamata y NagelfchuIpeiijVan zommige Klipkoufchen genaamt.
M a k i c f d i , Biagartii datis, Krauwers, om dati e iemant de banden krauweh
, alsmen ze handelt ; d e z e worden de grootfleonderalleSchaalviíTchen,
want men vind *er 200 g root , dat 6 of 8 mannen genoeg daar aan te draagen hebben;
d e z e houden zieh opin den diepte vamde Z e e : Üen kleinder foort niet boven een
hand lang vind mcn aan i l rand; deze noemen zomm^tTelagiadecumafut tf« ander
e LÄttoralh.
2. Littoralis is kleinder, en word niet boven de 3, 4> Jvoeten lang, bezet
met fchubben wel r meíTen d i k , meel l ftomp en a fgebrooken, en qualyk fchoo n te kryg
e n ; Üp hec Eiland Java worden 'er gevonden van 300 en meer pondtn. In de Papoefche
Eylanden zyn ze zoo groot, dat ze het ankertouw van een Chaloup, zoo zy
d i e n by geval raaken, in itukken können nypen, als of het afgekapt was : \n dezen
Schulp word een Chamkes gevonden, van dewelke gezegt word, dathy een ander
ß e e n i j e haaren xoude, als hy hoekigis, 'twelk hier by een Chinees gebeurt is. dew
e l k e , na dar h y het lleentje verlooren hadde, verarmt is g eworde n ; waar van veel
v e r d i c h t e n verziert Word, alsdathetdenbezitterofeigenaar rykdom zoudeaanbreng
e n : MenmagzehoudenvoorderoudenGáwosií/íJ enPeanthides^ UyP/iwminzyn
befchryvinge der dieren aan' t XXXVl l f t ^ B o e k , Hooftdeel 10.
3. Chamaflriata. Maleitfch, Bia Coeroerong. Néerduitfch , Paardevoetjcs. Derzelver
fchaal is over al zeer rui g , en i teekel ig, met kleine nagels als ttompe doornen bez
e t , nietalleeninverfcheide ruggenenbaarenverdeelt, maariederrugenvallei verdeeit
z i e h weder in andere ribben en voorens, niet te min over alzoo dicht fluitende,
dat men nergens een dun raes daar in brengen kan.
4. Cardifa y Hartjes, Bia hatj. Dir zyn de raartte en moüiile van alle Chama ^
d u n v a n f c h a a l , recht hartetormig, fcherp van k ant en. en aan dezelve zommige gek
a n t , zommige niet; aandenonderüen zyde platachtig. endebovenftemeieenverh
e v c n b u i k , dewelkc fcherp loeloopt, en ter wederzydenveel e haivekringenheeft;
over dezen buik gaat de opening, zoo dat de Schulp van malkander gaat tegen den
manier van andere Schulpen, en achter in het hoofdvanhet Hart hangen ze aan malkander:
Zy zyn van driederlei fatzoen, en vallen op Nußalaut en Hitoe.
y. §>iadrans, Quadranlje, heeftde gedaante als of men een kaasken in 4flukken
f n y d t , weshalvendeeenczyde, als afgefneden , plat is. en een langwerpighart verl
o o n t , endefzelfsranden zyn eenigzinsgetandt, doorgaans mmsverwi g of donkerg
r a u w , en een weinig geftreept.
HET TWEEDE HOOFDGESLACHT c Hama Uvhy g!a3de Gapers, zyn rondachtig of uit den ronden driezydig,
hebbende achter eenüompen hoek, van buiten bleekgeelof raal.Maleiifcli,
Bia Lcbber^ en Bia Tenembcr vid. in ßne.
1. Chama Lutaria ^Coaxam, Quakkers. Maleitfch, Bia Cedock) Deze zyfi een
hand g r o o t , ftaalgröeriöfmodderverwig; zy w o r d e n zoogenoemt. omdatzemet
het toeüuiten van den fchaal quakkcn als Kikvorfchen.
Cht-
R A R I T E I T - K A M E R : llBoeL i8 7
, Charna optici.-m rondachtige en gebnide Schulpjes. tweeduimenbreed, dik
. . n f c b ^ a n ^ u i L g l a ^ metfwartachtige fchi lderyen, die aan den rand ftaan
' y n grooter, en de volgende kleinder en blauwer.
- 4 Ma l e i t f c h , ^a t i s , Schulpen met twee ooaen
Deze zyn wat platter dan de voorgaande, vol krmgen en nbben , met d^. ran
r n p a r X e T l o o o e n d e . met donkergroen bezet . enzyn rookverw.g; zomtyds 00k
f 2 « m p i e s e n v l e k k e n h e b b e n d e , meert^
tyds hüifen eti toorntjes verbeeiden.
. Chama-virgata. Maleitfch. B^abaguala^ is van detweedeTatzoen, dochdunne?
van fchaal ; van buiten is ze flaalgroen met donkergeel e ftreepen of ftraalen, dewelke
achter by den wervel te zaamen ftooten; van binnen violet.
S Chamalirnrata oblonga. Neérduitfch, Letter-Schulpen Maleitfch,
a e z e i s 40f 5duimenlang, en 3 b reed, van buiten
grond hchtros of vaal met fwarte ftreepen of tekenen getekent, die den letter W uitmaaken.
J h t r o n d . volvankringen,metfwarte tekenen g e t e k ent ,dewe l k e de letter M e n W
verbeeiden: Zywordenniet veel gevonden, en zyn daarom raar,
8. Chama pmnatay is vlak , dikichaalig . en wit ; zy is in w e ini g e doch wyde
femmen verielt door knge voorens, die achter na den kant loopen. Men vmd ze
niet op Ambony maar op Bolela den Noordkuft van Kcram.
Chama fcobinata, mede rond, vlak en wi t als de voorige; zomtyds met ñau:
J ; a m m e n " L voorens, zomtyds zonder dezelve, maar over 't g e h e e l e l y f met kleine
fchubbetjes b e d e k t : Zyiszeldentevioden, en op on b e k e n t .
, 0 Favus. Neerduitfch. WaFel-Yzer, iseen dikfchaalige fchulp, wit , en zoo-"
daanigmet k r i n g c n endwarsribben getekent, dewelke
ZOO dat ze Vierkante kamertje. uitmaaken , gelyk men aan een Wafel-yzer xiet.
xr Unzuatigerina, Tygers-tong, verfchilt niet van de voorgaande, dandat d^.
kanten vafdekringenfcherper zyn, niet w i t . maarvuilros. en aan de kanten fwart -
a c h t i g : Hief van zyn verfcheide foorten.
, , Chamagranofa, verfchilt niet van den Tygers-tong, dandat ze in plaats vaii
tuitenuitfteekende fcherpachtige korrels heeft.
i s e e n p l a t t e a . « . . > voluitfteekendekringen. ^^
. o n L r fchilderye; waarvandegrootfte ; vingers breed zyn. maar de gemeenfte als
een nagelvan ecnduim.
1 4 is e e n foorte van Letter-fchulpjes. " v ing e r lang, buiten wat ruigi
en L t grauv7e fchilderyen als Bergen enLaádfchappen: Tellinapeíaad/pea. tnßr
L h i c f te landevallen zyn niet boven »aaduimen breed. maar i n > / . « e n chna
zyn z - meer als een band b reed. dewelke dejapandersvan binnen verguldenof verzUveren.
daar op fchilderende boomt jesof andere gedaanten, zoo dat men zevoor
doosjes gebruikcnkan; maar zygebruik^enze toteenigfpel. miíTchien o m daar door
t
' f