f. • f
f-\
• ['.
• •. . i;5
'..'li
D ' A M B O I N S C H E
onder andere voert de Rivier IFaytommo veele van deie ileentjes, aanwelkersfteile
oevers i of 2 voeten onder den grond men geheele lagen vind van ruuwe, roiTc en
grauwefteenen, daardeKryilaUetjes met menigte opzitten, inzonderheitinde kuil-,
tjes, ja 00k in de gebrokene iteenen, die van binnen hol zyn , 100 dat grooteklippea
• Z ^ ' i ' " fteenen kleine Kryftaüerjes hebben; üp't knd vanoud Hative -¿yn
kii^l^L^ xommigerivieren , daar in men 6 of 8 voerendiep onder water groote klippenziet, en
op fchoone groote en zuivere kryftaüen. üp Negory Lima een dorp op de Hitoefche
Kuftlegteenzeefcrand, vol groote grauwe fteenen, xoo welop 't droogeals in
» S l « ^ ^.eewater, welkers kuiien vol kryftalletjes zyn , zuivermaar klein: Onder't Guarni-
^^'J't'.L^oenvan'tzelveRedLiytlagzekerfoldaat, dewelke een beiteltje.nyptang, enhatrier-
^^^^^' ^^^ Amiterdamrcrie ziel-verkoper medegegeven, om paarlen en diamancen
van de klippen af te nypen , dewelke hy na des zielen-verkopers zeggen in In-
* dienoveral aandeküppenzoudevinden; DieplompeJuwelierhadverfcheide Itukken
metklip enalaigeflagen, dewelkehy, hyzyn wederkeeren riaar Holland, voornam
S r / J ^ denziel-verkoperinzynbakhuis teduuwen totdankbaarheid.dathyhemzoo bedroogen
had 5 doch een vroege dood heeft die quaad voornemen voorgekome n, en ik zette
^y ^^ waarheid van deze eerlyke ziel-verkopers op te houden.
T W ^^^^^ voorbeeld , hoede kryftaüen onder water groeijen; op Birfja is
¿ T e e n berg Tolocco zynde hun vlugtberg, omtrent een dagreize van 's Konings forr aan
ftrand, bovenopviak enbreed, vol zailand. en vrugtboomen ; agter de Negory OD
een hooger heuvel is een kuil met verleb water, daar de Koning na tocgaat Bataß^
ia, wanneer een "Dßng of Duivel hem in 't water verichynt met een groote bufFelshoorn
aan zyn vooihoofd, die hem deze fteenen aanwyft niet diep onder wateraan
de klippen vaft.
Baappa Bataj^^a is een Goddeloos overblyffel Van 't Heidendom, 't welk de Mooren te-
^^tfcbe' genhunwet, endaaromin'theimelykooknadoen; . _ , - .. wanneer zy van een dat
IS, (denwe lken zy ^'a,Bdenöatanof Duivelonderfcheiden) iets begeeren,
of een konftje willenleeren, ook rykdom te vcrkrygen , gelukkig en onquetsbaar
in denoorlogtezyn, rooven, iteeien, dievery plegen, fpeelen, minnen.&c.zoo
¿5;,,,,;,gaanzyopzulkeafgelegeiieplaatfenen hooge bergen, blyvendaar een tydlang, dag
^^ offerhande aan den T)jing met een vaft opzet voor deszelfs
verlchrikken noch zieh telaaten wegjaagen , zoo geeft hun dan ein-
^ de yk de <Djmg^tn houtje ofeen iteentje , datzy hunmoeten draagen om het afgevjtnjcheti
bedene werk te verkrygen, en danmeenen zy op hun manier noch Godsdienftie te
daarom deze kryitallen ook by hun Batu %/«^genaarat worden.
^Z'Kryf. goutmynen van Sumatra vind men ook fchoone groote kryfcalleri , ruim
een vinger diken een iid lang, zuiver eneíFen van kanten, meteen volkomenepunt
ze geilepen waaren, doch de zyden zyn onordentlyk, zommige leggen los in
' zommige zitten vaft aan ftukken vah grauwe en witte fteenen , en het is geloofiyk,
dat de loife ook ZOO gezeeten hebben, wantbymyi s niet waarfchyniyk, dat ee-
F«,^r.«.tíígkryftaUos enzondervoet in deaarde zoudegroeijen; hierin ^».¿m/^ vind men weí
eenige voeten diep onder den grond, als menputten graaft, maar
men kan klaarlyk daar a^n'befpeuren, datze afgebroken zyn : Het is aanmerkens
waardig, dat degeheeie vlakte, daar het kaJteel Fi^oria met de omliggende Negory
opftaat, een opgehoope grond is, ten deele door menfchen, hoewel voor'tmeefte
deel door overvlojing van de rivieren gemaakt 5 bewys hier van i s , dat men in *t gravenvanputten,
8, 9, of 10,voetendieponderdenzandigengrond,veeledingenvind,
alsCá/tf/zaj-doppenen Capary-noten, die daar niet gegroeit zyn.
li'aarm ^^ Amboinfche kryftalien wegens haar kleinheit en fchurftheit worden nietgeagt,
^^„...^dochdejavaanenneemende mooifteftukken, die zy aaidigweeten teHypen tottafclsen
punten, en om zein ringen tezett-en, dat ze Diamanten ichynen, waar van
egter „i^f ggj^ jj^jf^pg onderfcheiden worden; daarom leggen ze liever eenige
. LH.
i ;
;
t\