i ^
2 + 0 D' A M B 0 I N S G H E
fOi waar doch de verdreven Kemj>un fchuilen mochte, of hy levendig of dood was
e n of 'er hoop was cm hem in banden te krygen, Sampo ancwoorde: Uic den loop
der ßarren weet ik dat h y noch leefc, hy fchuilt in verre plaacfen, doch gy -¿uk hem
niet vinden noch in banden k r ygen; de Kei ier wier d hiaroverontflekenbekommerc»
dal Sampo wel mochte weeien, waar zieh Kembun ophield, en heimelyk met hem
S'kr'^t: Hy v e rma a n d e d a n ¿"iäTO/ö, dathy alseen w y s en in alle natuurlykekonfteß
« l^m- ervaren man zieh zoude op een zeereize begeven, Kembnnnxis&Q. Landen opzoeken
b u n ' f / Zotkett,
en met een voor h em wat raars medebr engen, hy zoude hem fcheepen, volk enlevensmiddelen
befchikken: Sampo, daar naar trachtende om zieh van den Keifer te ontÜaan,
en op verre zeereizen tekomen, hoewel deSineezen doein veelehondertjaa.
ren geen groote zeereizengeoefFent en dertuurkonf t fchiervergeetenhadclen, heefi
zulks echter aang'enoraen> den Kcifef verzekerende, dat hy tot alles raad witte, en
ook zelf voor zyne Länds-Lieden een nieuw Stuurmans-boek gemaakt hadde ; hy
iVaartoe'^^^Q dan een Vloot töe vanomt rent 18 fcheepen van alles wel voorzien in't i^'iejaar
Hh[Jruß van Englohs regeering o f t jaar Chrifti 1421. wanneer Sampo zyn eerÜe reis begon;
JaZV^il Öe V foot ilond onder drie Hoofden, alle 3 Sampo genaamt als Koninglyke Failoren,
waar van de eerl l e en grooti l e was dezen Ong-Sampo als Admiraal over de V l o o t , gc
houden niet alleenvoor een wys en g e l e e r t , maar ook voor een heilig en in wonder-
Ntemt werken magtigman; deze dan nam onder anderen mede tot zyn dienÜ eii huishou.
"porfeitei- ^^"o' en geeuz ins tot koopmanfchappen, veelerlei Porfelleinvan fchotels, kommen
e n p o t t e n , gelyk toenmaalsin i^isi? g ebfuyke l y k waaren, dewelke alle, hetzydoor
de heiligheid van ¿"^wü/öot d n o r b y z o n d e r e k o n i l , ' t wel k de Sineezen niet weeten tezeggen
, die krachten eigenfchappen verkreegen hebben, dat het drinkwaterinde poct
e n n o o i t i l i n k e n d wierd, de gekookte ryft en andere ko^l in de fchootelsgedaan veel
e d a g e n o n b e d o r v e n bleef, alledegencesmiddeleninde,kommengedaan haarekrachtenverdubbelden
, ja het wäter daar uit gedronken den brand in de koortfeveriloeg;
doch hebben nooit gehoort, dathetvergift, in'tSineefch, Tifun^ ik'c Maleitfch,
iVaranganthy de onze Arfenicuni g enaamt , daar in gedaan de fchotels zoude doen
fpringen o f vankoleur veranderen, gelyk naar hun zeggen wel in 't gemeene Porfei.
lein gebeurt, maar in't tegendeel, dat de fchotels van Sampo geen veranderig moe-
VaHvjel-^^^ toonen, enevenwelhetvergiftkracttteloosmaaken: VanditPorfelleinheeft
po hier en daar in de L ande n daar h y g ewe e f l i s a a n degrooteneenige gefchonken, die
z y altyd voor een groot Rariteit en koltelykheid , ook om van den brand bevryd te
zyn ,gehouden enzomtydsbegraaven hebben. In z y n eer f t e reis dede hy de L ande n van
Z^nvoor-'^"'^^^^ * Cautßbi, Cambotija en Stam mn , komende eindelyk tot •yc/^'ör, daar zoo
V y / ^ ^ v e e l e en krachtige tovenaars waaren, dat ze hem eenigefcheepenop de bergen haa!-
pUaiß». den, eindel>k geraakte hy tot Ma/acca, daar hy mededoori lormen onweereenige
fcheepen verloor, derhalven genoodzaakt wierd aldaar wat t e ruften en n i euwe fcheepcn
te t imme r en: De overblyffels en gedenktekenen hier van te Malaccatzyn het Berksken
ßK^iV Shia, ende Sineefche Put , die alleengoed arinkwaterheeft: Nayyfjaa.
zya ren keerde hy weder tot zyn Keifer mede brengende fchoon fyn wi t l innen, Sanho-
' i ! r u ofb'oedkoraal-boomen enCÄ/öOT^Ä-rofParadyshout; doch£'»^'/ö;^wasteonvrede,
^si>re»gt ¿at hy ZOO v e e l volks en f cheepe n ver looren hadde, hield hem daarom by z i e h tot Takin,
hoewel Sampo om nieuwe fcheepen en vol k aanhield, en een twe e de tocht wi lde doen,
het we l k egter niet gefchiede tot in't twe ede jaar der regeering van Engloks Z o o n s Z o o n
SnanTicai 28 jaaren naar zyn eerfte tocht , omtrent het jaar Chrißi r45'o. wanneer
Sampo voor het tweedemaaluitgevaarenis, veelmeer andereLandenaandoendedan
^ tevoren, a l s^tJrwiö, en^i^f^? , daarmennochoveralzynegedenktekenentoont,
en daar hy van deze fchotels en potten al w e d e r om gelaten h e e f t , die men nu hedend
a a g s h o e w e l z e l d e n v i n d , nadatzommigeoverde 100 jaarenvergraavenhebbengetrricht.
legen naar de manier van deze Oofterfche Volkeren, die hun kof telykf t e huisraad meeft
vergraaven : Eindelyk is hy in ly/i^wigekomen, zoo'tfchynt, niet gezint zynde naar
zyn
zyn eebrulk
m
ac
Die, s
zy ¡eho
zea, w«
^irhie
krJchie»
vtri/tfic
».
h hyi»
andere
Laitdin
En wat
hv
K
tu?.
tweeäe
R A R I T E I T - K A M E R ; III Boek; 24 1
z y n V a d e d a n d t e k e e r e n , alwaarhyookgeilorvenis, nadat hymet een Wonde rma n E^ufaar
van iidiw lang gef t reden hadde, wie de groot i l e wonderwerken zoude können doen; S l ' f
e n v o l g e n s b e r i c h t z o u d e ' e r n o c h e e n g r o o t p a l e i s i n Jwwz yn, 'twelk Sampo gebouwC
heeft in 3 eetmaalen, in welken tyd de Siammer niet meer dan e enj ^ ofTyramide
heeft können oprechten.
D e kof telyke en oprecht e Schoteis, die men Toa Sampo n o emt , zyn aldus gefchikt :
D e grootfie daar onder zyn over een eile w y d , andere kleinder en dieper, doch viagt d,v
m e e ß v a n die gedaante als d e nieuwe overkomende Gor i of Gi f t - fchotels, wel grof en po^^™"
d i k v a n f u b f l a n t i e , doch niet zwaar, ook vaa eengantfch doove klank} vankoleur
z y n z o m m i g e v u i l w i t , anderegeel, bleekgroen, blauw, donkerbruin, enzommige/«¿r»«
o o k z w a r t , maar nooi t rood, allemetfynepaskennelyke fcheurtjes in' t glaíTuurfelna^^"/^. -
b u i t e n j vanonderenaandenbodemmeceenbruinekringomtrenttvingers breedomg
e e v e n , alwaar i e ook niet of weinig verglaaft z yn; aan de gebrookene flukken ziec
mendebinnenfte aardenietwitnochfteenhardalsaan de g eme e n e , maar houtverwig,
en met een nagelkanmen daar vanfchrappen, gelyk aatfseen gebakken fteen van binnen:
Deze Schoteis zyn hedendaagszel f in^/»« zoohooggeacht , datdeSineezen dezelve
op Java en andere plaatfen voor 40 en 50 Ryksdaalders opkoopen en in Sina
v o e r e n , daar z y het fluk voor 100 en i f o Ryksdaalders verkoopen.
D e Gory, in 't jaar 168 4. in Amboina aangebragt , kennen z y niet,! w a a r z e gemaakt zyn,
g e l y k ze ookg e ene kentekenen hebben v a n d e Toa Sampo o f S c h o t e l s van Sampo} maar
z y w e e t e n wel dat ze in Japan op 't nauwße nagebootft worden, de w e l k e men hier Wurden
p l a g t v o o r líen x Ryksdaalders te koopen, hoewel zeniet s van de voorfchreve kentekenshebben.
van deja.
xers
nage- ¡
maakti
XXV. HOOF TDEEL,
M a m a c u r of Macur.
l e r z a l i k v e r h a a l e o , hoe een nietig d ing door enkel goedvinden en inbeel- zj^inading
der menfchen tot zul k een waarde kan k o ome n , dat het onder de voornaamftefchattengerekent
word. Kendikken,plompen Armring,dewelke
o n z e N a t i e n voor glas aanzien, en ook anders nietisdaneen maakfel van-Jj^f/,".
menfchen handelen > van g l a s , Amaus en d e rge l yke klaare fteen tjes g ema a k t , van zulke
w y d t e , dat men'er een bequaamehandeffendoorßeeken kan; aan debinnenkant alt
y d v l a k , ruig, fchaarseenduimbreed, vanbuitenzynzommige met een ronde rugg
e , zommige loopen wat driekantig toe als e en d a k , doch met een rondacht ige rugge,
e n f c h y n e n a l t y d van tweederlei fubßande gemaaktte z yn, want de binnenfte kant of
bodemis grofen donke r , de rugge glad en half doorfchynend gelyk een dik glas; in
' t g e m e e n noemt men ze Mamacur en Macur: By de Mooren Mamacul: Up Keram
Mamaur'. By die van Oof t -Keram, Dittir: In de zuid-Oofter Kilanden Uitti-, op
Lety en Moa w o r d e n z e genaamt Sely. Ik hebbe daar van driederlei foorten gezien, van ^^^^^
malkanderveel in fubf tant ieen prys verfchillende: De eerfte, beße enmeeßgeachte
z y n regt glasgroen met een ronde rugge , halfdoorfchynend gelyk hetdikflevan de
E n g e l f c h e b o t t e l s , wat zwaarder dan gemeenglas; als men ze tegenden dag
moet men daar in eenige wolkjes zien d ryven, die haar met het neigen veranderen,
't w e l k de Alphoreezen voor flangen en draaken aanzien.
D e t w e e d e e n zommige voor de belle geachte is hoogblauw, mede half doorfchy- q,^^
nend, daar zomtyds wat paars onderloopt, van binnen met dryvende wolkjes en
zandkorreltjes: Dezebeidezyn altyd rond van rüg, van buiten niet gefchildert, en
H h ho e
IIP
f ií-í