t :
/
R A R I T E I T - K A M E R . I i i - B o c h
nige gaverfde foelydaar onde r , enmaakenaldus valfnhe Emarauden en Ro b y n e i u
gelyk men veel aan hunne kriiren x i e t i De inlaiiders willen ze mede tot medicya gebmiken,
daar een'goed geloof toe vereifcht w o r d w ä n t zy wryveti op een gladde
toetiieen met water , daarevenwelniet safgaat , en egter geevenzy he t z e l v e t ednnken
om den brand in de koor ifen en andere heete fiekten te bluffchen j verluefende
hier toe die onder water gegroeif zyn, om welke oor iaak Radja Eima zomtyds ecn
meenigte van deze Kryltalien den Koning van Makkaf farmot t zenden.
Daar is noch een andere foorte vaiY Kryftal in Ambon, \ welk men op de bergen in ^jcieeit
grootere ftukkenvind, t ewe e t e n , als een ey ofwa lnoot , niet feskaniigmaar ;
dentlyk veelhoekig alsafgebrokene ftukken van een grooter klomp, anders redelyki^.'^M
door f chynendenklaar : Ho e deze groeijen is noch onbekent , dewyl men ze meeit
opho oge koude bergen vifid, daarweinig menfchen heen k e rnen, en de Iniander
daar toenietnieuwsgier igis. Ikhebz egevondentuf f chendewor t e l en vangroote boomen
vaft fteeken, alwaarzebui tentwyf feldoordenr egengefpoel tworden. ,
Op Nuffatellovm&mevi dergelyke i lukjes, doch kl e in, zeer klaar , en naar ^en
geelenkoleur t r ekkende , gelyk zommige geele Diamanten, ook gantfchonordent-Nufiacel-
]yk, e«al safgebroken, hebbende zpodaanige fcherpe hoeken , datze eenigzins glas ¿ f X ^
fnyden;he t z e lvedo eno ok zommige feshoekigs kryftallecjes, die men o^g
by de Marcafiten vind : De z e e -Ar end, in 't Amboinf ch; K'ia^^a gena amt , fchynt
vermaakt in deze ileentjes te hebben, want men heeft ervaren , dat o^ Ma n i l a een Heft
van zoodaanigenzee-Arend, op een hooge Ca/uaris-hoom ftaande , door een wind ^^ ^^^
eens afgeworpen Wierde, waarin men vond vier ofvyf redelyk groote en feskantige
Kryfrallen, waar van de groot f teeen vinger lang en di k , met kleirtdere omge even, en.
alle op een ftuk van een grauwe klip vaft währen, 't welk de Arend in 't gebergte«f/?r» ge*
vindende, enmiifchien wegenS haar blinken voor een aas aanziende in zyn nefr
draagcn heeft | dochvermits die van Manila zeiden, dat zy zulke fceenen meermaais
indienef t en gevondenhadden, z o o z oudemen oordeelen, dat den Arend eenig nut
o f gebruik daar van moet hebben, weshalven zy hem ook den naam van Arend-iteen m»rom.
gaven: Van andere fceenen in zulke neften gevonden zie hier na in 't Ho o f t ded van rtnt-Jiee.
Aenus. r i - .
He t verfchil tuffchen recht Kryftal en Batoegoela of Argyrodamas zie in c byvoeg" wrdiK,
zel van 't voorgaande Hoof tdeel .
VandeKryßällenalhUr befchreeveti x^n mede geeneaf heeldingen, waaromwy.
geacbt hebben eenige i^ldz^ame hier by te nioegen : Het gemeen kryßal^ in 'i begm
van dit Hooftdeel gemeld ^ isverbeeldt op deplaatlAU by No. 3. zynde feskantig:
Met Bergje afgetekentby No. 4. zyn alkkleinder foorten, die wonderlyk door malkander
geworden enover hoop ¡eggen j dex^e is ipogegroeit. No. J. iseen ander Rotfje>
ivaaruitopeenpunt eenfeskantigßtikgegroeit is, ennabovenmetfinite kanten
fpits toe loopende, als of hetgefleepeu-was, heb bende drie breede en drie wat ßnal-
. der banden of zyden. No. 6. is eenßuk^pirämidaal, mede fìskantig totboven toc.
Zynde alle dez^e \anten om^t met ontelbaare dergelyke feskante piintige Kryfiallettt
die alle opwaarts aan loopen\ zyzyn ^0 wonderlykvan maakfel y alsmyooitiets
is voorgekpomen. No. 7. is eenßuk helder Kryßal, waar binnen inwendig tezienis
een geheel Landfchap met bergenen daalen, alle met groen mofchgeljkende bewa/^
fen. No. 8. iseen bruin Bergje, waar op leggen eenige als om vergevalle Ptramiden
, Zynde dex^lve heelivit en knobbefig als •2^gerynleer. "De Rots by No. 9. verbeeldt,
heeft op een bruinen grond eenige witte gecanàiliffeerde fchotfen of platte
ßukken, alle hol over boi gsworpen. No, 10. is een Bergje van geele ToepaaSjj'ilykcnde
naar Kryßällen met hagelwitte korrels befaaiti en met Marchaiita ofme^
taalfchynende Bergjes begroit.
r.
mm
G s XXI l . H O O F T -