f á
334 D ' A M B O I N S C H E
verfchilt Iranner beide zap merkclyk i die zc met watef gewreeven van huii geeven, dc^
welke in den H<smatites rooC is, in den Tmaßmyn, blauwachtig.
Hoewcl liy als geiegt toc Malacca te koop is, loo moet men hem egter onderfchcidcn
viin den Lapis Malaccenfis by Garciai Lib. i . Aromat. Cap befchreven:
dewelke anders niet is dan de Bißrißm of Yzervarkens-fteen > waar van bo,
vcn in het LIL Hoofdeel.
L X X X I I . H O O F T D E E L .
Domimes Steen.
„ W N de Rivier Waytoimno achter 't Kailed Vieioria in Ambon vind men zekere ileenSiees"'
| men van een ei of ecn vuiil gfoot, van buiten voi bukenenkmlen, met temin
S t I glad-, ztJcht in 't aantaüen, vati eene fyné fubílantie ; zy zyn zoo w e ek , dat men
' ^ le gemakkelyk foydenenílypén kan, en die in 't wryven en kleevengpapjevan
zieh geeven, waar van zommige ííükkCn zoo mooi geäderten gepiekt zyn,. dat men
zé voof een kollelyk mattner af Setpentyniteen zoude aanzien, zòo zé meer hardigheit
cn glans haddeh; maar nu bevind men , dat deze Stecn rñaar een beginnende
Marga iatídifcm is: Zy verfchillen egter onder malkander in hardigheit, van zomf
' T miae zyn zö-o hard als eeh gémeéne Steen, zórñm!gezoówéekenbrokkelig,datmen
fecnÄV- gemakkelyk daar van byten kan, en in 'tílypen vallen dellukkendikwyisvanmalkan.
deren. Van buiten vertoont hy geene mooijigheit, zynde gemeenlyk met een moichachtig
flym bedekt, maar in 't flypen vertoonen haar eerll de kokuren cn fchilde-
S r r y e n i zynmeefte koleur is ros , grauvven levervefwig, inaar degeilepene vertoont
veelderleyefiguuren, wölkenenplekken, vangroen, afchbläuw, rooteftzwartmet
Ä " . " vectefyne adertjés, wáer in mén zómtyds verfcheide beeiden kanbefchouwen, doch
in de meeile niet met al. ofdonker: Zommigezynbyna in 't gemeengroenachtig vati
koleur alswierofzeegras, die men niet qualyk voor den van ? W hourra.
f.^'^'^MTn kan ze daar aan vande andere Steenen onderfcheiden, datzevan buitenglad
zyn als z e c p , wanaeer men ze een weinig tegens eenen anderen Steen wryft : Zy hebben
hun naam bekomen van een zeker Pr^dikant , die ze in de eeril gevonden
en vccl werk daar van gemaakt heeft, daar ze te vorenveracht lagen, bchalvede
weeklte ñukken ; die met fyn zand vermengt en week zyn, knappen ze op en eeten
•leú^'Bütoepoean o{7erra ßgillatä: waar ^an ze deze Srecnen vo'or mede foorten
houden, die in der daat niet anders zyn dan eene veelverwige Marga allenkskens
verileenen-de: Indien ze hardcrVaren en die foute niet baddcri, dat ze m 't ilypen
W i ^ i brolikelden, 'men zoud 'er fraaije werken van können rtiívkénzíiowelds van het ik/ar-
S Ä r ^ o , - Serpentynfteen, dewelke niet veel harder is dan de hai-dite van deze
Steenen : De voornóerade Domine w iit dóor 't flyí»én fraaíjé hòekige mes-fleelen en
gebeelde'tpfeltjesdaar v^n t emaken, hoewd'heiBin't flypen veelmìfluktè, want mdien
'er geeiie fritaije beeiden, plekken en wo' ík^ zich-op dofen, zbo z>'nzy^geenemoeire
waardig.
R A R I T E Y T - K A M E R . III. Boek.
L X X X I I I . H O O F T D E E L.
33 S
T
Coticiila, Eatoe Üdjy.
Petiieenen worden in ook gevonden, zwart-e donkergroene en . •
brmne, waar van alleen de zwarte d'oprechce zyn: De beite virid mencS^^"
tuilchen de dorpen L^hc^ue en ^accaßb^ op eenen itcenigen hoek van ' t Ä
^ . r f^'^rt en glad zyn, doch niet gröoter daneenhoen-i^"^--
der-ei , en de meeite als knikkers: Op andere liranden van en vind men
zeyeel groter, doch die zyn blauwzwart, en vertoonen't goud bleeker dan het is, ' t ^ Ä '
we Iv beter voor den koper dan verkoper is: De groene en bruiue'^zyn mrfar kleine^^^-^'
ftukjes en worden zelden gevonden,toetzenookzoowelnietals dezwarte. Degoud=- '
fmeden hebben de manier, dat ze degrot e liukken plat ilypen als tafelrjesofflypftee,
nen, maar ik heb dit aan de Amboinlche niet goedbevonden, de welke van hunbuitenlie
en zwartite korii berooft verre zoo wel niet toetzen als te voren, daarom men ze laten
moet 200 als ze van natuur zyn. Hetonderfcheit, datzommigemakentuiTchend'oni
f ^ r ' 'ie ^«n geraakt word en beter toetll,
z f n l t t n .
Z Sr i r gedaante van eene ibmpe
byU beiteltje, en vinger heeft, ook m 't aanzien gladdcr en blinkender is.
Toetüeenen van de Kult zyn zwarte ruige ü e e n e n z o n d e r glans en gekartelt met , •
roodkopenngevat hier op ürykt men 't gout wa.hard, en drukt hc^daar 'afopft?'
een klontje wafch door ko en heet gemaakt, warineer nuveelgoütopdeklontjesi a ^ Ä
ZOO word het zelve gefmolten, en hier doo. krygf iemant,]dewelkc veelgou toetil
zonder moeite een meinigte gout: Hy nader ondcrzoek Word bevonden! dat dcz/
X X ^ r a ' T d 1 '''' Malabaarfchea, AmarÜ , waar vän zie bovcn in 't
L x x x i i r .
L X X X i V . H O O F T D E E L ,
C a n c r i Lapidefcentes^
I gezondenheeft, gebragt, naarzyn fchryvenond^ w a t e r ^ ^
cnnumiteen verändert, zoo heb ikdefelve alhier onder de iteenea
piaatzen ; want het zyn liarde maffive iteenen, behoudcnde de J i r ?
van eenen gemeenenKrab, omtrent z dwarsvingers breed Tn l . n f K , f ^ /
ditbyzonder daar in aangemerkt heb, dat h j ¿ f i d Ì Z l T r " .
. n w a s heeft, gelyk v ielen, doch aa'n . fch d v ^ Ä n deZ^^^^^^^^^^^
.n de ,nchc koraen, veränderen in een h . d e n fleen. f ó r S ^ f c ^ ^
t e , ""