130 DE OOGST. GEMIS AAN ECONOMIE.. MEST. PALAWIDJA
raet de hand te -worden vastgehouden, wordt hij met een touw vastgebonden en op.
een bepaalde plaats neergelegd. Na ailoop van den oogst komt de eigenaar het
geoogste opnemen en aan de versehillende smjdsters het hun toekomende aandeel
in den oogst overhandigen. Uit elken bundel wordt een aar genomen en daardoor
kent men het aantal Als de padi gesnedebnu nidse lesn. in bossen gebonden ligt, wordHt bziHj mB bHijeHnkboBrtv oHrmKige
hdoagoepnen lagteers tawpoerldd ene nd ilea aStt ampeelsn uhiat aer lkdarnodgeern , gaelnso mheetn ,w oemer zgeü nospt igh eits .s chTowonege emofa adindee
veld te laten drogen. De overbrenging naar de rijstschuur. of loemboeng doet- men
liefst op een Zaterdag plaats hebben; Vrijdag en Zondag zyn er echter ook voor
geschikt Dit geschielt met groote plechtigheid, weder voorafgegaan door een
feestmaal^i en„ f|S boverrN ^ ordt van de andere rijst a,fgescheiden gehouden;
de pe’r’soon, die deze draagt, moet zieh behoorlijk gebaad hebben, m geheel meuwe
kleederen gestoken en met boreh ingesmeerd zijn, terwijl m zijn hoofddoek frissche
bloemen priiken; hij mag gedurende de overbrenging geen woord spieken. Achter
hem volgen verscheidene mannen en jongelingen, ieder met een vracht van de ovenge
pari en voor hen loopt iemand, die als wali dienst doet. Zoo worden deze aren,
welke bruid en bruidegom voorstellen, feestelijk binnengebracht. De bijzonderheden
dier feestelijkheid vindt men nader beschreven door Mayer,, ook onze gids.
'"*v J\fc *
De Javaan kent nog niet de beteekenis van het spreekwoord, dat tijd geld is.
Daardoor bliift hii aan zijn oude gewoonte om te oogsten vasthouden, hoewel die
zeer omslachtig is. Het ¿iaaien de°r rijst met de sikkel in plaats. van halm voor
halm te snijden, gelijk op Sumatra hier en daar gebruikelijk is, zou veel tijd sparen.
Doch de regeering heeft vruchteloos beproefd, deze methode op Java m te voeien.
Bekwame maaiers van Sumatra werden in Kedoe tot vooijbeeld aan be* k |^stiald
maar zij verlangden weldra naar huis terug en de Javanen trokken zieh de zaak, die
meZno oiani s humne nb etlhanagn s acdhet trei,j svt oslsntirjedkt,t bnliiejftt ahaent. grootste gedeelte van het stroo op het
veld staan Soms strekt het tot voedsel aan het vee, dat men op de geoogste velden
drijft," soms ook wordt het gesneden tot dekmiddel, doch gewoonlijk wordt het stroo
-vprhrand e n b liift d e a sc h op d e n a k k e r lig g e n . , i ,
O nteo-enzeo-gelijk zou e r v a n h e t stro o v ee l m e e r v o o rd ee l g e tro k k e n k u n n e n w o rd e n
v oo r in d u s trie lle d o e le in d e n . V o o ral v o o r p a p ie rb e re id m g le v e rt h e t een u itm u n te n d e
gr°Aant0£m esting der sawah doet de Javaan betrekkelijk weinig, hoewel dit in de
laatsTe " w e ? schijnt te verbeteren en men den mest van karbouwen, koe.en en
D3fDlred prni jsnta ahre ebfet t vvoeolrd hbaeagri notn ttew ibkrkeenlignegn . niet een geheel jaar noodti g.- I*f if l—j n daarvoor geschikt is, wordt het veld, nadat het eemgen tijd^braak heeft gelegen
opnieuw beploegd, meest zonder voorafgaande onderwaterzettmg, en daarna g|e^
enz wäarna er een tweede gewas, palawidja 1) op wordt verbouwd, planten, die m
■nrof iTit mamaanadre nh everftu cdhet kInulnannedne rl evteevreenn.s vHruiecrhdtowoirs sberlmengg t idneg esvaoweardh, hoewel dit met
ziin bedoeling was. Niet alle sawah’s zijn echter hiervoor geschikt. Bijzondere
tijden zijn voor dit tweede gewas niet .noodig. Ook van de rijst wordt. soms nog
S o « ™ v ,..rd™,i .1oop Be en k e Hrte reBn o f B l n n g—m n dru n r m B h u n ie ig Pe nWh jk e
b e s te m m in g o n ttro k k e n , d o o rd a t m e n e r e e n s o o rt v a n v ijv e rs o f empang ,
B B « B l B IM op. Die sawah-vijvers moeten om de 2 ä 3 jaren dxooggelegd en schoongemaakt en
”ga g11a ’sD een etieggeanll’isj kael sP eeetresetkee ngiesw avsa ngeteeld, zooals wij zagen op pag. 123.
BOOMGAARDEN. VEEHOUDERIJ. TORTELDUIF. 131
eenigen tijd aan den invloed van lucht en zon blootgesteld worden, om ze weder te
I H H m I ü 1 1 M I S m de .tatietiek g g g £ « »
indigo, tabak enz. Hieruit blijkt de beteekenis van den njstbouw in vergehjking me
“ D Trikt*w elke op Java verbouwd wordt, dient echter höofdzakelijk voor liet eigen
gebruik d e r Inländers. De van Java uitgevoerde rijst wordt
M H i i "
*
Behalve de genoemde bouwgronden bezit de Javaan nog zijn
wij tuTnen en boomgaärden hebben te verstaan. Het zijn eigenhjk ,
velden, die beplant zijn met overjange gewassen, en zoowel midden
desTao tz idine gewone bzeopowlaenlt ionpg dvea nv leaeknt e„ kaelbs oinna nh”e tb egheoboerregnte m. eestal eemge* of wit-klapa, de suikerpalm, de arecapalm, demahndjo^ of soboomjde n^ksi-boom ,
de tamarinde-boom, de randoe- of wolboom, de djatiboom, de banpan 'en ^
boom Veel zorg besteedt de Javaan met aan zijn boomgaard, hoofdza j 1
— het wieden een paar maal per jaar en het verbranden van g t
In den tijd van het zetten der vruchten hangt hij geraasmakende blikken
b0°Mmeestar plukt Ä v ^ ^ S t e n in halfrijpen
of op andere wijze lmnstmatig rijp te maken, wat hem « ; ^ kkehjkei “ a^ ,s
dhee t bmooomgeelnij kte isd,o ewno rrdijtp eono ke nd ed atuarmbi jz ooopd adme gv oagaenlgse leeng d^, kdhaotr ehnijs deinenz. k¿ea nP o£Se sproq e
* 1 *
Hoewel de Javaan in hoofdzaak planter en landbouwer is mo^en
1veehouderii nkieebt og!e hheete l ruvnoodr boijfgsaaapni., hDeet hpuaiasrddi eorfe nd javraann dheent Jsacvhaaaanp zij „ombel
tdoer teglediut ifo fo fw meadnooees-qd-jpaewrkao, ehtoeett . hoNeno g ovf inadjatm m, edne soemensd a nödfe re dieren op. bhee+t eeritf, aaliss
denM epta uhwet, rduen dg,a ndsa te nizn. , vdeolec hs tbreokveenn gzeenlofse mmdeee rz idjna nd ed eb eklaaAngoruijwks teo.o er Ä ,,r t bee id
glaenbdebzoigudw ewr.o rMdte,n ios nddeer skcehbeoid to bf ijb udfefnel kheebto vdqeonr wnaiattmens teen ddeienr zwarten,
nooit geslacht, daar de Javaan van meening is, dat het eten van het, vleesch^ van dit
dDioecr h zlieetk tdeen Jzaovua anv eoropo rdzea kkelne.u r Hvoano fdzzijank ekleijbko ,w noorgd t mdeee r kselbaoa t aIlnsj acht op den stand
van de horens zijner buffels, welke voor hem veelal het voornaamste herkenmngs
ÜteekÜen hzieibn beenn wera arrveeodosr hvirjo eegeenr goropo tgee wveerzsecnh,e ihdoeen hveoildg zvaaanm neanm gened woeezeu .de buffel is,
alsH heitj gruenledid dwieonrtd ta ldso osrl adche tdJaievra aenns cthreek jdoinegr.e nsH. et echte Javaansche^ P ^ d’ ^lel.“ gel
min of meer verwrongen van bouw, wordt gebezigd als last-, rij
zorAga nw odred tI nedri s, nciheet taoarnte lhdeuti fp sacahrdri jfbte sdtee eIdn. lander vele goede en sl^ k,t„e „“¡„fe.„n-»sVchpaanpDpPe n
tdoeen, dbieez itvtoeor r ehne tz ijvno lkgsegzeinlo. of Dvaaanr ogmr ooztieent minvenlo eodo kz idjnik wopi jlhs eet egn etloArt e° dui onder üe
veranda der woning hangen; bij de vestiging van een meuwe wordt zelts
het eerst de kooi met de tortelduif aan een paal op de aangewezen p g g
Dit alles heeft ten geyolge, dat de tortelduif een groote waarde heeft en soms met
honderden guldens betaald wordt.