ZEDEN EN GEBRUIKEN. VOGEL WICHEL ARIJ.
reepen. hout en zoowel het deksel als de bovenrand der mänd stevigheid voorzien van twee dergelijke reepen. worden tot meerdere
t Ook matten en geweven stoffen weten zij met veel smaak te vervaardigen. Häast
hnoebgb mene t.z ij echter niet bij hun werk; het spreekwoord, dat tiid geld is, kennen ziJi
* * *
-a anW imj ezdueldleene litnhgaenns veannk edlee ne izgeenndaealridnigg eZ gimewmoeor,n tdeine dlearn gD aojnakdse rl eheerenn lkeeefndnee.n, ontleend
, Als de Dajak zieh thuis aan den maaltijd zet, neemt hij een weinig gekookte rijst
werpt die naar de deur en zegt: „Voor U, Djata (watergod), voor U, Sangiang (lucht-
gböed w) arwenin Ist en voordeel; komt, laat ons hier samen eten en wilt ons voor ziekte
Treedt iemand juist binnen, terwijl zij aan het eten zijn, dan zeggen zij: „Wij
eten. De binnentredende antwoordt: „Eet maar.” Daarop wordt hij met veel woorden
uitgenoodigd mede te eten; wil hij echter niet, dan neemt hij eenige korrels rijst
uit den. schotel of hij roert deze slechts even aan en zegt: „Sipolan”. Doet hij zulks
met, dan werpt de huisheer hem eenige korrels rijst toe en moet hij zeggen:
„gSemipoaalaknt. ”e n Zsetagat t hdije nd gite hneieelte,n ddaang waaonrd to nhhije il„ pbalohoutm. i”, d. i. hij heeft zieh schuldig
Als een Dajak op de rivier vaart en hij krijgt honger, dan kookt hij zijn potje
rijst in de prauw. Voor hij echter gaat eten, neemt hij een weinig gekookte rijst,
werpt die m het water en zegt: „Voor U, Silang, voor U, Tanto, en voor U, Bittik,
(namen van luchtgoden) willen wij hier samen eten, wilt gij ons bewaren voor elk
kwaad, opdat wij niet ziek worden; wilt ons ook winst en voordeel schenken, ons
goeevmearsk kberhejnkg edne? ”visschen laten vangen en de herten en wilde zwijnen dicht aan de
kaMraeknt erz idetr agueitn . dit bovenstaande reeds, dat de gebeden der Dajaks een p1 ractisch
Als een Dajak plan heeft, om een verre reis te maken, zoekt hij een voorteeken,
hetwelk hem een gelukkigen dag voorspelt. Verschillende dieren komen hiervoor in
aanmerking, tot de bijen toe; dierenwichelarij is hier nog in volle beteekenis. Vooral
een zekere roofvogel, „antang” geheeten, welke in een bijzonderp betrekking tot de
luchtgoden staat en met de vlucht hun wil verkondigt, heeft groote waarde hiervoor.
Het ^ onderzoek heeft plaats als volgt. Den avond te voren worden de goederen
reeds in de prauw gebracht. Vervolgens slaat men twee palen in den grond, ongeveer
300 meter van elkander. De paal rechts van de prauw is die van gelulc; die links
van onheil. Nu roept men den antang en wacht. Vliegt hij eindelijk op, wat lang
duren kan, en gaat hij den linkerpaal voorbij of strijkt hij op dezen neder, dan beduidt
dat ongeluk en men stelt de reis uit, tot een günstig teeken zieh voordoet. Vogel-
geschreeuw vooral wordt als zoodanig beschouwd; er kunnen echter ook voorteekenen
komen, die nogmaals uitstel gebieden. Als alle voorteekenen günstig zijn en hij stapt
in zijn prauw, dan zal, als hij juist op dit oogenblik moet niezen, de reis nog een
dag uitgesteld worden. Zulke voorteekens zijn er vele.
heDefet Dtea jbarkesncgheen m. oeder leert haar kind allerlei wijsheden, welke het later in .toepassing
Eenige voorbeelden:
a. eMeenn kmroakgo dgiel eonp gberagnetdeenn.d stuk hout met den. voet wegstöoten, of men wordt door
b. Gij moet u des nachts niet kämmen: dan zouden uw ouders spoedig sterven.
c. Een kind mag het hart eener kip niet eten: anders zou het twistziek worden.
d. Als men des avonds bij de lamp of bij het vuur zit, om zijn rijst te nuttigen, dan
moet men oppassen, dat de kat of de hond niet tusschen de rijst en de lamp of
het vuur doorloopt, opdat de schaduw van het dier niet op de rijst valle en men
ddiaet ohpeet ete.e nE heonn dk rookf okdailt mwoasc,h te ne eun s vdeers lsinchdaednu. w in uw lichaam zien en meenen
.e. g’se Aesvtoenn dso p mdaegn mreeunk agfe eenn vdiosocdhe no pu . het vuur braden, anders komen de booze
BIJGELOOF. -VERLOVING. BRUILOFT. 195
1 tteannttee™, vvaann* uw oo“ma,a izne lfsi enti- e*t ituSwp reekigeenn vnaana mu. wD avta dise rp> avlia n( ounwre inm).oeder, van uw
_ zziyinn vraann gdlee iziieMl, die ™mn d,eh erti.j.sbt° rwdo ognet.f al.len is niet eten: dit zou een beleediging
Bnootäa, Bom Ehet vUoWo r koinndg eflu kMkpetn’ rtoee Pb ehheote> doenf le8 het een weinig rijst op het voor-
beteetenLeÄ StppntjbS. Uit B volksbiJ f loof der Dajaks. Ook de droomen en hun
okmen ^sdser at npekne mbHh - sWht ^ V0,ksleven ’ alle d™omen hebben betee- k Vl° rteekens moet de DaJak aderlei hulpmiddelen gebruiken,
b e h « i g ' “ lei<"n' Z“ WOn“ ° ° k 118
S Ä ' I X ™h ,. Ä roofbouw,
BzieBt h—ij eerstI nDaaaJra kd, eene ng ro■nd elna ndde zd°aeakrt-o p osmta avnodoer dboenom reijns,t boofu zwij htea rgde borfuziakcehnt hdoaunt
hebben. Is het naar zijn zin, dan maakt hij een teeken, doör een r m l e van + 10
uDaaaarmnaa viaagt hij den go1de nh aokmke rh!’u nal so oered“e ebl,e woÜf sh. ijd ah‘e td imt alarn db epeelann tgeenb ruGiekveern F eHep fztp.
fn^onnen antW00rd’ dan zal h« het vertaten, zelfs al heeft hij hetgrootendeels
RelkHe Bhan dJe°,l°inr g gemeosteetn hivje vdvioeJ get erdsetn bDevajraekd igoevne.r al Beijn ddeono r ozoijgns tg^eahle ehlhe dleev eene ’rsetn rhbini
lslhiij^pssttpepeenn , d.i. de weVr<k?0t/u i■gZeinch, nweamaremne: ddei e dbee haorboerti da awn odrdetn vbeijrlr,i chhett hMaeknm setsr oeoni t ddeine
eerste rijst op deze gereedschappen, laat ze zoo een half uur liggen, en is dit geschied
dan neemt men de rijst weer weg, doet ze in een pot, kookt ze, WaarL I X i s g e -
huDise sDtoan^da kaiBb—ouwnt B i g“eS“Cii'ied.t gebe.el gedfhteloos, zonder gebed of vereering 4 zlJa hu.s op dezelfde plaats, waar reeds vroeger een
wordt dp ,i jP P > -1- onrein- Heeft men een nieuwe piek gezöcht dan
v X fg„ t , “ dDli z , r ‘en en ™!“k“ E p
* * *
so mmss aIllsT ^dlep Tjornilgpebhtedd end e noDga jaakasn hdfed dmeDo ed®eerrtbiJodrsst vweealraeln .l daHates t inis dzee lfvs rogeegbsetuer dje udgndt,
m n m; t ^ B izMaakimn oradeB.enM daar. aHan zijn Ude kindIeren Igebonden.
dik" rf
hpippfferS- 1 St?P der verl,ovmg geschiedt door de moeder van den jon°en man Zii W B
Hbereidf eln hhi?j ’ wWoarrdt P„ mdee nbjar!kJ!idh?”,g, odm.i . hemt eot udbleorelid k gLeresin Iigdß D e« moÄeder n eeeemn tl eWest