BEGRAFENIS. HAWAII. AFNEMING DER INBOORLINGEN.
aan twee gevaren blootgesteld. Vooreerst heeft hij kans, dat er onverwachts een
haai komt, die hem een arm of been afbijt, of hem zelfs het leven beneemt. De
Marquesas-eilanders zijn zulke uitstekende zwemraers, dat zij weinig om een haai
geven, zoolang zij hem kunnen zien; het is alleen, wanneer deze vreeselijke v&eh
onverwachts uit een schuilplaats komt, dat zij eenige vrees kennen.
Somtijds is de dood van den duiker het gevolg van een nogal zonderlinge omstan-
digheid. Wij hebben reeds gezegd, dat de mannen tegen den tijd, dat zij zieh
kunnen laten tatdueeren, het haar zeer lang dragen, en dat het in een bundel op de
kruin van hun hoofd bevestigd is. Yoordat de inboorlingen te water gaan, maken
zij het net, waarin hun haar besloten is, los en laten het achter zieh drijven. Nu
en dan gebeurt het echter, dat een duiker, als hij weÄr naar boven wil komen, met
zijn lang haar in het koraal verward raakt; daar hij nu reeds bijna zoo lang onder
water is geweest, als hij het kan uitbouden, gebeurt het somtijds,is, voordat hij zieh heeft kunnen lösmaken. dat hij verdronken
Als een bewoner der Marquesas-eilanden een natuurlijken dood sterft, maken zijn
nabestaanden groote toebereidselen voor zijn begrafenis, waaronder het gewonefeest-
maal begrepen is. Zij zenden om een „tana” of priester; deze houdt een lange
redevoering over het lijk, hetwelk dan wordt overgegeven aan de betrekkingen, die
een lange en vervelende taak te vervullen hebben. Eerst wordt het lijk goed
gewasschen, vervolgens met kokosolie ingewreven, in de zon gelegd en gedurig
omgekeerd. Het wordt meermalen daags opnieuw gezalfd, totdat het eindelijk, door
de vereenigde werking van de zon en de olie, in een mummie veranderd wordt.
kHeertk hwofo rbdijtg edzaent. in kleedingstoffen gewikkeld, op een lijkbaar gelegd en op het
Elk distrikt heeft zijn begraafplaats of „morai”, die met reusachtige menschelijke
gedaanten, uit hout gesneden, versierd is. Zij is omringd door een muur en Staat
bij de inboorlingen in hooge achting. Ongelukkig hebben de bewoners van andere
distrikten er geen de minste achting voor en trachten zij, als de oorlog verklaard is,
uit de „morai” het lijk van een of anderen man van rang te Stelen. Zoodra er
derhalve een oorlog voor de deur Staat, worden de lijken weggebracht en verborgen,
of somtijds begraven. Een dergelijke gewoonte heerscht in vele deelen van Polynesie;
Williams maakt melding van een geval, dat een man in een schijnbaar ontoe-
pgalanaktes linjkeSenrl egadfger oennd waefSdra avldeeil igm neta aer enb ovliejnk kolop mz.ijn rüg,, het op een -meer verheven
VI. D e H a w a ii- o f Sa n dw ic i-i- e il a n d e n .
De Hawaii-eilanden vormen een groep van acht grootere, b.ewoonde eilanden met
nog kleinere. De meeste dezer eilanden zijn bergachtig, vulkanisch van natuur; hier
verheft zieh de 3058 meter hooge Haleakala, die bog voor niet zeer langen tijd
werkte, de sedert eeuwen uitgebluschte Mauna Kea, 4208 meter hoog, en de Mauna
Ldeora , aa4r1d6e8.. meter hoog, die nog in 1887 tot uitbarsting kwam, de hoogste vulkaan
De oppervlakte dezer eilanden bedraagt 17,710 K.M'2. en de bevolking in 1896:
109,020 zielen. Daar in 1890 de bevolking 89,990 zielen bedroeg, geeft dit in dien
tijd een toeneming van 19,030 personen, welke toeneming bovenal het gevolg is van
de immigratie boven de emigratie. Van .1893—96 bedroeg die zelfs 14,964 personen.
De inboorlingen, de Polynesiers, sterven langzamerhand uit; in 1779 zou hun aantal
300,000, in 1823, volgens den census, 42,000 bedragen hebben; in 1890 bedroeg
hun aantal nog 40,014 en in 1896 slechts 31,019, benevens 8,485 van gemengd ras.
In vroegeren tijd was die afneming verklaarbaar uit de oorlogen; in nieuweren tijd
hebben epidemieen, als pest, mazelen en poklcen er toe medegewerkt, evenals het
immoreele leven der inboorlingen, sedert hun aanraking met de Europeanen. Verder
vond men in 1896 op Hawaii 44,407 Japaneezen, 21,616 Chineezen, 15,191 Portu-
geezen (van de Azoren), 3086 Amerikanen, 2250 Engelschen, 1433 Duitschers en
nog anderen. De Amerikanen, Engelschen en Duitschers zijn meest kooplieden,
aprlbaneitderesr,s . handwerkslieden; de Portugeezen, Chineezen en Japaneezen zijn meestal
INBOORLINGEN VAN HAWAII. ONTDEKKING. WAPENS.
De aanzienliike immigratie van mannen, vooral van Chineezen en Japaneezen,
heeft ten gevolge, dat het aantal mannen er veel grooter is dan dat der vrouwen.
72,517 mannen en 36,503 vrouwen.
* * *
De inboorlingen van Hawaii, ook wel Kanaken, d. i. „menschen”, .geheeten zijn
een schoon menschenras van Polynesische afkomst. De vöor-Europeesche geschiedenis
dgreoznerd veeisltaten ddeann iesl dheires,r dzoooord amt emrkenw aearr dbigij,n ad avta nz ieehe nh aiebrs odlue tek omnamckhlti jkkoen msparcehkte nb.e tDere
geschiedenis vermeldt een längdurigen, telkens afgebrbken strijd tusschen de vorsten
der afzonderlijke eilanden, zooals men bij sEhier elke eilandengroep vond, doch
de bewoners van Hawaii schijnen energieker dan de andere Polynesiers. Hun over-
leveringen verhalen van verre zeereizen, van plannen tegen Tahiti of andere verre
landen; ook wordt zelfs een strijd tegen de godin Pele vermeld, wat zeker wijst op
herhaaldelijke uitbarstingen van den vulkaan en de bedreigmgen met zijn yuurzee.
Cook was zeker de eerste Europeaan, die deze eilanden betrad en als de eigenlijke
ontdekker moet beschouwd worden. Cook noemde deze ei anden naar den graat
van Sandwich de Scmdwich-eilanden, een naam, die later weder heeft plaats gemaakt
voor den inheemschen naam. In den tijd der ontdekking bestanden hier dne staten.
Daar Cook op deze eilanden den dood vond door de inboorlingen, verkregbn zij den
naam van buitengewoon wild en woest te zijn. Dit oordeel was eenzijdig. Daar de
tochtgenooten van den ontdekker niet alleen het land hadden mtgezogen maar ook
vverorsucwhielnle nzdelef s znakieetn ,s pdaiaer ddeen ,i nibso horulnin gaeann vaalls ohpe ilig beschouwden, vermeld hadden, de C ook te verklären, ook zonder wildheid.
Intusschen, dit Staat vast, dat de oude Hawaiiers een krijgszuchtig volk waren, waai
zelden langen tijd vrede heerschte op alle eilanden. Zoodra de oorlog verklaard was
oofn deeernd anviiigaen dehloiiokfed einn vagle zdornedigedn,e , dwiee rddeand ebliijjkz onkdriejrges lbieoddeenn deono ro odrel okgoskmanngoe sn azaennd edne
moesten. De striid werd met eenvoudige Strategie en taktiek gevoerd. Bij den
aanvang van den oorlog werden de afgodsbeelden door de priesters vooruitgedragen,
en dezen trachtten door luid gesehreeuw en vreemde gezichten den vijanden schrik
aan te jagen. In de achterhoede stonden de vrouwen der krijgslieden met voedsel
en waterflesschen gereed.
Wij zullen thans nog de vroegere wapenen en de oude toestanden beschrijven,
weIlnk ed eth aenesrs teec hptleara tgs enhoeeelm oefn bwijinj a dgee hspeeele rv, evrderwveanaerdni gzdij nv.an kastanjebruin hout, dat
- zeer glad gemaakt en aan het eind van weerhaken en een platte punt voorzien is.
Zii zirn buitengewoon behendig in het gebruik van dit wapen, met alleen m het
werpen er mede, maar ook in het afweren van de wapenen, die naar hen toe ge-
worpen worden. Kamehameha, de bekende koning of opperhoofd, was beroemd wegens
ziin behendigheid met de speer. Hij placht met dit wapen in de rechterhand op
zekeren afstand voor zes, eveneens met speren gewapende mannen te gaan staan.
Op een gegeven teeken wierpen zij tegelijkertijd naar hem met hun speren, waarvan
hij er drie met de speer in zijn rechterhand ter zijde sloeg en de andere dne
meDt edzee lwinekrpers poeprevnin gh. ebben, een lengte van ze.s tot acht voet en loopen van ,boven
naar onderen spits toe, om daardoor de haar gegeven richting des te beter te be-
houden. Behalve deze is er nog een andere soort van speer, die als een piek gebruikt
wordt. Deze is van twaalf tot vijftien voet lang en heeft geen weerhaken.
De slinger is mede een van de wapenen. Hij is zeer lang en de plaats voor den
steen is van matwerk vervaardigd. De steenen hebben een ovalen vorm en worden
opzettelijk plat geslepen, zoodat men met deze slingers zeer juist het doel kan
- Ook van den slinger bestond nog een andere soort, waarvan het gebruik zelfs
ten tijde van kapitein Cook niet algemeen meer bekend was. De steen, voor dezen
s*linger in gebruik, heeft een ovalen vorm met een gleuf rondom den rand, waarin