De Ecelesiastico . , jj|
4 1 . 1 3 cclesiasticus vero morum pene omnium disciplinant, et san»
ctaë religionis conuersationem atfatim, copioseque conscripsit. Di»
ctus est autem Ecclesiasticus, pro eo quod in medio coetu popu*
l i , id est, coram ecclesia fuerit habitus. Hic enim propter nimiam
sensus similitudinem , et eloquii parilitatem Salomonis titulo prae-
notatur. Constat autem , et hune librum a Iesu fîlio Sirach editum
Fuisse, et inter reliquos sacrarum scripturarum libros pari habitum
veneratione .
De Isaia.
4 2 . 1 saias Propheta, qui interpretatur talus Domini, hic, postquam
de altari missus calculus labia eius purgauit, dignus efficitur Spiri—
tus Sancti prophetia. Speculaturque duo Seraphim in aenigmate
duorum testamentorum, cum duodecim alis, id est, apostolis, qui
praedicatione sua totum mundum volucri celeritate discurrunt, te-
gentes faciem,et pedes sedentis in throno D e i, id est, occultantes
ea,siue quae ante seculi fuerunt exordia, siue quae post trans-
actam huius mundi fîguram futura sunt.
43. Hic tamen post visionem Iudae , et Ierusalem aduersus coteras
gentes, quae in circuitu eius sunt, prophetiae conuertit ser-
monem,et iuxta qualitàtem locorum, et vitae diuersitatem , quae
essent eis mala ventura , denunciat . Post captiuitatem enim Ierusalem
ruinam Babyloniae comminatur.
nisi quod in on omnes terminabant. Eq
verba ex Hieronymo, prologo in Salomo-
n i f opera , errore quodam sumpta ab I si-
doro sun t. Eertur , inquit Hieronymus ,
-ct Panaeretos Iesu filii Sirach liber , et
alius pseudepigraphus, qui Sapientia Salomonis
inscribitur . Quod ergo Hieronymus
de Ecclesiastico d ix i t , Isidor us ad
Sapientiae librum transtulit, non eadem
prorsus voce . Ham Panaeretos , qua voce
Hieronymus est vsus , eximium , ac
praecipuum significat, ab dfiopa^ , Pana-
jeton autem *wV tvs aptri>( quasi v ir -
tutum omnium apothecam . Rabanus pro-
log, in Ecclesiast. Isid, etymon sequutus,
non gignendi casu , v t ipse 9 sed nomi-
nandi , neque de Sapientiae libro 9 sed Ecclesiastico
y propter excellentiam , in quit 9
virtutum suarum Panaretos, id esi 9 0-
tnnium virtutum capax appellaiur , MARIANA
.
lb . Verba Hunc - composuit obelo a
Mariana tamquam dubia notantur . AR.
42. Totum mundum volucri celeritate
discurrunt . Hispanismus e s t , pro
Per totum mundum . MARIANA .
4.4. Deinde necem Philisthiim, vastitatem Moab, exterminium
Damasci, et Aegypti commotionem, et solitudinem man's deserti,
obsidionem quoque Edom , fugam , et interifum Arabiae, excidium
vallis Sion,subuersionem etiam T y r i, siue quadrupedum . Sed fi-
guraliter in visione Iudae synagoga proiicitur, et ecclesia Domino
copulatur. In ruina Babyloniae confusio totius mundi , super-
bieque arguitur, et finis eius monstratur. In vastitate Moab error
scientiae secularis in silentium , luctumque mutatur .
. in euersione Aegypti totius mundi idololatriae destruun-
tur', templique Domini aedificatio praedicatur. In contritione Philisthiim
Rictus eorum monstratur, qui abiiciunt iugum Christi, et
eleuant se contra scientiam D e i. Porro per Damascum praedica-
tio gentium, et ruina ostenditur populi iudaeorum . Per obus naris
deserti huius secivli tentatio declaratur: et quae illi ventura sunt,
ostenduntur.
4 6. Per Idumaeam oritur sol iustitiae gentium, et tenebrae ve-
niunt populo iudaeorum . Per Arabiam praedicatur aqua baptisma*
tis praebenda iis, qui fugerunt gentium errores, vel eorum bla-
sphemias . Per valient Sion perditio praedicatur Ierusalem, et hae-
reticorum,qui de sublimitate ecclesiae ceciderunt. Per Tyrum geji-
tibus praedicatur, v t , seculi errore deposito, ad Christum Dominum
conuertantur .
47. Reliqua vero eius vel de Christo, vel de ecclesia gentium
sunt, siue de consummatione mundi . Prophetauit autem annis ferme
lxx. sub regibus quatuor Iudae , ordine , atque genere sibimet
44. Excidium vallis Sion . Sic constanter
legebant omnia exemplaria prae-
ter vnuin laurcntianum 9 cui 9 quod re-
cens esset descriptum , non multum fidei
tribuebamus, in quo excidium vallis vi-
sionis legebatur . Isai, 2 2 . vers. 1, Hieron.
et Vulgata Onus vallis visiönis legünt .
Septuaginta interpretes p a 'rif^ (pdpsiyyei
ci6$v , id e s t , verbum vallis Sion 9 quo
loco suspicor , hebraicam' lectionem 9 v t in
plerisque aliis locis, ab antiquo esse mu-
tatam > et pro NU v t habent codices
hebraici koe tenipore 9 et Hieron. Septuaginta
leghse jrtfn NU fa c ili inter se
liter arum permutdiione 9 lectio cörnmutari
po tuit \ septéritïa nori dissimïlis esi, quum
Rabbi Salomo , et Rabbi Dattid Kimhi
commentariis ad eum locum contendant 9
vatem de valle Sion , atque Ierosolyma
esse loquutum . MARIANA .
45. Iam alibi monui 5 in textu Gria-
lii fere semper idolatria scribi pro idolola-
tria . AREVALVS .
47. Prophetauit autem an'nis fertile
Lxx. Quot anriis singuli prephetae vati-
cinati sint, hand promptum est explied-
r e I n Eusebii Chronico , nisi locus est
vitiatus 9 ab initio vaticinii. Isaiae vsque
ad eius interitum centum ferme anni elar
buntur . ■ Neque minor est difficultas in
leremia 9 quern Isidorus annis 72'. et tri-
bus mensibus prophet as so ait 9 et- suspieor
C c 2