E P I S T O L A -
rutti robur ac multitudo, non Ducum prieilantia, non magnitudo
bellici apparatus, non hoftium Provincias militari-
bus copiis nudata^ animum tuum iollicitarunt. Sed tuo
contentus, nihil ulterius concupiviili. Equidem hanc pa-
cem omnibus vidtoriis ac triumphis tuis longe anteponcn-
dam puto. Nam & urbes Belgi! maximas ac munitillìmas
ditioni tuse adjunxit, & nomini tuo immortalem gloriam
comparavit. Quid enim gloriofius, quam in fumma felicitate
femetipfum vincere; & fupra tropica ftantem, viétoriie
fuse modum imponere. Cepit ex hac pace non mediocrem
fruétum religio, cujus in renovando federe prtecipuam ra-
tionem habendam effe duxifti. Quai cum asgre admodum
cerneret, duos potentillìmos or bis Ghriiliani Principes in ter
fe collidi, & mutuis cladibus fefe atterere jam paratos; id-
que eo tempore quo ipfa ab hoilibus Chriiliani nominis
terra marique impugnaretur; nunc firmato inter eofdem
principes pacis federe lietatur, & refumpta fiducia, trium-
phum fibi de impiis illis Deoque invifis pollicetur. Sed &
Ecclefia Gallicana pacem fibi baud dubia fpe jam fpondet.
Qu» cum plures jam per annos graviflìmis diffenfionibus
concuffa fuerit atque turbata, nunc interventu pacificai Ma-
jeilatis tuie, ad pijiilinam concordiam & tranquillitatem re-
vocari fe poffe confidit. Denique literie noilrie, hujus pacis
caufa, incredibili gaudio geiliunt atque exultant. Quas cum
tibi jampridem plurimum debeant ob regalem erga ipfas
munificentiam tuam, nunc fe vitam ipfam hoc nomine tibi
debere ingenue profitentur. Sunt enim alumnas pacis, &
comites quietis atque otii. Itaque omnes eruditi ac probi,
pnecipue vero ii in quos hujus belli tempeftas incubuerat,
ut haec pax diuturna ac perpetua fit, ardentiffimis votis
Deum deprecantur. Ex quorum ego numero, hos Eccle-
fiaiticas hiiloriie libros à me expofitos atque emendatos,
Majeftati tuie libens dico atque offero. Quos quidem tan-
quam obfides devotiffimi obfequii mei, gratique animi cer-
tiifimos teftes, ut benigno vultu fufcipias,Majeilatem tuam
etiam atque etiam rogo.
S. M. T. Dicatijfimus
H e n r i c u s V a i. e s i u s .
A D
S T U D I O S O S L E C T O R E S
P R A F A T I O -
JL tra% T Sed p ra ceteris omnibus Socrates « S o z Z e Z s
Ü -A ■ ¡ È B B I t0tl US judicìo celebrati fu n i ; qui ab M temporibus
e x o r f im quibusEufebtus finbendi finem fe ce ra t, ad Theodofii junioris
tempora opus fuum perduxerunt. , Et. initìo quidem tres iftos fc r ip tJ e s fimul
¿unttos m lucem proferre decreveram, ut quemadmodum unum idemque argumentum
literis profecuti fu n t , fic e tiam uno eodemque volumine comprehenp legeren-
tqr. Sed quomam mmisprolixum hoc fatto futurum erat volumen, idcìrco edi-
tionem Theo doriti ahud m tempus differre fum coattus. Cui Evagrìi Epiphani-
enfis htfionam cum excerpta Bhiloflorgii ac Theodori lettoris adjungam : ut to-
tum corpus Ecclefiafiic* hißoria, nofiro labore expofitum atque explicatum, ìlu-
dtoß poßhac pojßnt pervolvere. Interim vero habes in hoc corpore, Lettor So-
‘fi^acc'ipe * omettum ß mulj« n tto s . In quorum edìtione quid p rafliterim, ’pau-
M B I aHnos E S B Ctefarienfis hifioriam jufiu atque aufpìciis IIhflritfmorum
Antifhtum Cleri Gallicani in lucem ederem, tria precipue in illa
edìtione praßare ßudui. Erimum enim manufcriptis optime nota Codicibus un-
dique conquijitis, eà qua in pnoribus editionibus corrupta ® interpolata fuerant,
emendavi atque diflmxi. Deinde cum fuperiores Interpret es, feu Ccriptorum
exemplarium penuria, feu ob aliam quamlibet caufam multis in locis lapfi eLent
ne. illorum interpretatio Lettores in errorem induceret, novam ìpfe interpreta-
tionem elaboravi, qua fiudìofos in poflerum contentos fore confido. Bofiremo annotai
tones Jubjeci, qmbus tum emendatìonum mearum rationem redderem, tum ob-
fcuriora quaque ac difficìliora loca exponerem atque illußrarem. Atque hac editto
benigne ab omnibus excepta ,v e r fa tu r nunc in manibus eruditorum. Quod igitur
in hifiona Cafiirieufis Eüfebn tunc opitulante Dea per feci, idem nunc in hìftoria
òocratis atque Sozomem,jujfu atque aufpiciis eorumdem quos dixi Antiflitum per-
f ic er e firn conatus. Nam ut priore loco dìcam de Socrate, qui prior ad fcrìbendum fe
contuht, ejus hißoriam emendavi ope atque auxilio trium MSS. Codicum, Sfortiani
Jciltcet, Ilorentmi & Allatianì. Sfortianus Codex optimus ac vetuflijfimus, fer-
vatur mine in Bibliotheca Vaticana. Hunc jampridem in gratiam Illufiriifimi viri
-Afphìepifcopi Tolofani, cum editione Genevenfi confuterai Lucas
t ìo ljte n it t s iiir dottiffmus : & varias lettiones una cum emendaiionibus Thiloflor-
g n ex MS. Codice Scoriacenfi deeerftis, ad eumdem Antiflìtem miferat, cum Clerus
Galhcanus veteris hifloria Ecclefiafiica novam editionem procUrandi munus ei
mandafiet ut fcribit idem Holfienius in epißola ad T et rum ‘Poßnum Societatis
j e ju Eheologum, Pofiea vero, cum rogata ipfius Archìepìfcopi Tolofani, qui ob
nimias occupai tones buie e ditioni vacare f e non poffe intelligebdt, Clerus Gallicanus
earn provmciam mihi in jun x ife i, variantes lettiones fupraditti Codicis Sfortiani
ad marginem editionis Genevenfis adferiptas fua ipfius manu, mißt ad me idem
tiQlJtenms, una cum emendationibus illis P hiloflorgii : plura ìnfìiper mifiurus, f i
vita tpfi longior concefa fuifiet. Etenim paulo ante obitum difiertationes aliquot
ad. me mtfit de locis quibpfdam Concila Niaeni © Concila Chalcedonenfis, deque
òynefu Eptfcopatu. Qua quidem difiertationes, f i Deus ju v e r it, in tertio hiflo-
n a Ecclefiaßicte Tomo edentur à nobis,, ne refpublica literaria Dottiffìmi vir i lu-
cubrationibus diutius fraudetur. Sequitur Codex Florentinus, ante annos circiter
qumgentos deferiptus, qui nunc fervatur Florentia in Bibliotheca S. Laurentii.
f t Hujus