
 
        
         
		Sæ c . 
 I V . 
 C   A   P U T   X V I I .  K E $ A A A I O N   IZ'. 
 0  uomo do  Imperatoris  metter  Helena  >  crttcem  £1$  TV  ßctoi\etäS  piviTHg  EAev)}  ,   Tot. 
 Domini  diu perquißtam  Hierofolymis  reperiti  po<ró\vptk  eu^ß/tvop^v],  T   gctvpov  Tou  X&q pò  
 Cr  eccleßani  conßruxit.  cw a^ r iio -e tou   6ß/>e>  ^   exx\yjcna.v 
 Ma t e r   Imperatoris  Helena»  cu ju s  g ra-  5  y   -r   Tou  ßa.<n\eas  ¡jwthp  *EA e»j,  ^5  evcovopicL'n  hr 
 tia  Imperator Drepanum, quam  e x   v i -   woTg  &M 7tuvluj,  toA iv   m w o u s   0  ß a - 
 CO  c ivita tem  e ffe ce ra t,  H e kn o p oiim   v o lm t   ^   ^   M p a a a i ,   f t ’   Impm  X P’t t * " 
 appellari ;  à D e o   in  fomms  admomta,  v em t   m n~ "   ,  ,  , ,   ,  ^   >  a 
 H ie ro folym a .  E i  cum  véterem illam  H ie ru -   TicG siffix,  eii  io .   Iq>oouAu/i*  Tiaptyin-ni  ^   r   Troie 
 falem,  ju x ta   Prophet®  vaticinium  ,   defertam  '\ipHca.Xvp  eptjpov  ä s   oTmpotpvXaxiiiv  a a m   T   itpal 
 ic u t   pomorum  cu flod iam  offendiflet,  C h r i - , , . , ^ ^   ^ , 0y r a ,   t b   p w p a   cvöct  m(pe!ä 
 i l i   monumentum,  in  q u o   i ^   r“ uJ -   | | g l   f r B & t f e s   £   Jl^ ep Ss   1   ä V  ©auf 
 r e x it ,  ftu diofe  ccepit perquirere.  A c  d itt ic i-  |   !   u.  ^  |  o   a ,  a  (  . 
 le  quidem  illu d ,  fed  tarnen  opitulante  D e o   3   Ä if ira e t.  715  de  n  a m a   7* S o y ip u a s ,  2 ±cp  ß p a - 
 tandem,  reperit.  Qu®  v e ro   caufa  fu e r it   h u -  èpqf.  Ö-H  oi  ¿<5$   r à   T a  Xpi-pZ  (PpomWTSs; f i t 
 jus  difficu lta tis j  paueis  apetiam.  Qpi  C h r i -   T iJr  xor^^ov  TO y   ^ ö a s   ¡-njuav T0  p r v p a .  oi  Je  p illi 
 l i  fidem  feqqebantur, poft mortem ejus, m o  ,  „   .  - J r a v T ts  Tor  tos to», ’Acpponumentum  
 lftu d   magnopere  colue runt.  H i  *5 P "   “ *  I  U H   I  /C  ,  , 
 v e r o   q u i  à  religione  C h r ift i  abhorre.bant,  lo -   S it tìs   x « t   «t/TU  raor  x a r a r o 6U w a ,m s .   e o r ew r a r 
 cum  aggere  opplentes,  templum  Veneris  in  '¿y c iX p a ,  p v   TTOiottÜTes  pmp.hu  r S   t d t tb .  70TTO 
 e o   e x tru x e ru n t ,   &   fimulacro  fuperpofito,  „ j   ^   -xpà-jApp.  T»  Jè  purrpi  t o u   ß am - 
 rnemorìam  lo c i  penitus  abolere  ftuduerunt.  /  ^.  \  ~  »  /  v   n i 
 E t   h o c   quidem  olim  eis  fucceflerat..  V e rum   W M  H i l   B B | ?»- 
 Imperatoris matri  ea  res  innotuit.  D e tu rb a -  20  aror,  ^   Tor  t o o t i   C o t^ ffio p to p ij  xaflapor  e p u r a to 
   ig itu r   fimulacro,  ege ftaqu e  humo,  &   Io-  T ^ 5  éU^miei  pxiipas  c i   TtJ" ptriptam'  era  ¡2 
 c o   undiqu e  repurgato J  tres  cruces  m  m o -  ^   ^   ^   ^   %  x   1  ^ eTOV' ,3 - , .   T0^s  ^ 
 numentò  reperit :  unam  quidem  beatam  in  r  , / ? . ? ’  ISB  \  a  / 
 qua  C h r iftu s   pependeraf.  duas' v e ro   alias, in   e repa s ,  o r   01s  oi_  mjaopoibeiTes  Jbo  Avpx.1  Teörilquibus 
   d u o   latrones,  q u i  una  cum  ilio  c ru -  a e r a r ,  a  tu! aÙToTs  S i  iCpijTo  xj  n  T a   f l iA a i v   n a n i , 
 c i f i x i f u n t ,   mortem  obierant.  C um   his  in-  ^   >  ß a m x la   T   ’ l a f t t i a r   r ò r   faupaOe'rra  Xpi^òr 
 venta  etiam  e i l   tabella,  in qua Pilatus  C h n -   .  ,   HHKH 
 i l  um  c ru c ifix um ,  regem  elfe  J u d s o rum   v a -  «   H j& W p w   ^ « n   exnpuoier. 
 riis linguis ac literis p ronuntiaverat. Sed  q u o -   “ èoreì  iè   à /i?i£oAos  tir  ó  faopos  0  ^Toup^uoe,  a   
 niam  ambiguum  erat,  q u sn am   eflet  c ru x   il-  *  ^ u v u r a   Auvm  xaTerve  TÌ« i  to u   ßam \ ieäs   por. 
 la  quae  quaerebatur,  M a te r   Imperatoris  non  »  ,  \  t.\  /i  \  ~  .   /  IHBI 
 med io c r i  dolore  a ffe fla   e i l.  Qu em  qu id em  .« » *   ^ e » '   *   « W   T »   -ras  Auvms  0  ¥ 
 b re v i  p o ft  tempore  H ie ro folym o rum   E p i -   Tg/JoanAu^v  ßOT<bto770i ,   à   ovopcct  I t i   Max.ct/>io?. 
 feopus ,  nomine  Macarius,  feda v i tj. &   ambi-  ct,/Li(piQo\ov.  anfwov  yetp  vrre*  'T ä - 
 eu ita tem  omnem  fidei  v ir tu te   d iflo lv it .  S i -   .  h Hh h   ~ ' ?-  — 
 gnum  enim  à  D e o   p e t ii t ,  imp etra vit.  &   to u   ©eou,  x a i   gÀ s t^&m . ^ro  rfg  om/aèiov  w j o t - 
 Signum  v e ro   fu it   hu ju fm od i.  M u lie r  quae-  0yT0-  775  r   è y ^ )6 t« v ,  vóca  xpoyjct  A»j(p0éìc7a,  . 
 dam  illius  lo c i ,   diu tu rn o   co n fe fta   morbo,  r J 1 ^ctvdrcp  \ y im o .   fQ & m ly i - 
 iam  in  ipfo  mortis  a r tica lo   erat  co n lh tu ta .  H H   /  M  f/  <  »  / 
 H u ic  e rgo   animam  agenti,  È p ifcop u s  fin gu - 3 5  ovv  r y   r   fo vp a^ tx ttqw   0  e n o x o - 
 las  cruces  apponi  ju b e t ,  ce rtiflìme  fib i  per-  '/rt^zixroLi  cLyappeoe^nyocj  TIco  yó>- 
 fuaaens,  fore  u t  mu lier  p r if t in s   valetudini  yc^xctj  ÌXcc/L^Uo  to u   'tt/xiv  <&vpou.  ^   tyis  èA th - 
 re f titu e re tu r ,  iì  pretioiàm  D om in i  c ru cem  3  fl/  v  , 
 a t tig iflè t .  N e c   v e ro   fpes  eum  fe fe llit .  A d -   f t s   S r*   nPapTi.  ^ T E r s ^ ™ '   ^   *   / c«K u e ra r 
 motis  enim  duabus  cru cibus  q u s   Dominicas  pavpSr,   e p tm   oùftV M o r   n  yum  'S&r50rit»B<ra. 
 non  erant,  mu lier  nihilominus  m  fummo v i -   ^   ^   ,  T£j TW  5  yrüo-ios  'O O O w é x d ’1,   »  ¿ 7re0r» ro a - 
 taedifcrimme  remanfit. A d h ib ita   v e ro   tertia, 4   ,  J t .  ,  ,   ~  c  /  I H   . 
 quae  vera  D om in i  c ru x   e r a t ,  illa  in  vitae  <ja  6LQÙ$  ctveppoSti,  %  o r   rois   v a ca v o™   w.  r a r o * 
 mo rtifqu e  confinio  polita ,  ftatim  con v a lu it,  « \  0* v  T ^„  ga.vp8   £u\ov  wupuj.  y  J —  ■ — M 
 peratoris  autem  m a te r ,  in  ipfo  quidem  fe -  pLnixeiros  róittp  fyw\u re\ìi  xcLTi<m&>x<nv}  1  Ieps -  i   
 pu lch r i  lo co   templum magnificum  e x t ru x it ,  -re  veoLv  ìtttivófxoLoiv,  cLrTt7tpóoxo7rov  tm  w a - 
 &   novam  Hieru ialem  cognominavit»  quam  /  ,  /  /  ~ 
 f x  adverfo  veteris  illius  |  defert®  cond id e-  A « ^   « e i r ,   ó   x c c m A t A ^ t r ,   t b   Je 
 V a l e s i i   A n n o t a t i o n e n .' 
 jus  mentio  fit  in  Àpocalypfi  Joannis.  Vide  quae  notavi  
 ad  di6him  locum  Eufebii.  Porro  hung  locum  emendavi  1  
 ex  Fiorentino codice,  in  quo  ita  diferte  fcribitur,  'Upum-  
 xii/j  W  vlew,  ut  jam  pridem  monuit  me  per  literas  vir  
 cl.  Emericus  Bigotius,  cum  ipfum  codicem  infpexiflet  
 Floreatiae. 
 i   'is£)f<mii[A  »lew']  Defum’pfit  hffi'c  Socrates  ex  Eufebii  
 libro  3.  de  vita  Conftantini  cap.  33.  Sed  deceptus  eft,  
 cum  exiftimavit  Ecclefiam'  illam  quae  juxta  fepulchrum  
 Domini  ab  Helena,  feu  potius a Conftantino  aedificata eft,  
 novam  Hierufalem  efle  appellatam.  Niqtie  enim  id  dicit  
 Eufebius;  fed  tantum  alludit  ad  novam  Hierufalem,  cu- 
 V a r i o r u m . 
 a  ’EttcÌ  i ì   àfjj<plZo>i&‘ b   ò  fwvpòs  ò  Hiftoria 
 hxc de Inventione  S. Crucis  non  occurrit apud Eufebium,  
 in  loco  huic  parallelo,  lib.  III.  de  vita  Conftant. cap.  18.  
 Verum  Cyrillus  Èpifcopus  Hierofplymitanus,  qui  eodem  
 feculo  vixit, aperte* teftatur  ligmwn  S.  Crucis  Imp.  Conftantino  
 divinitus oftenfum j in Epiftola ad  filium ejusCon-  
 ftantium;  item  in  Catechefi  de  ejus  Inventione  loquitur,  
 ut  de  re  omnibus nota.  Quocirca de  Hiftoria:  hnjus  fide  
 dubitari  non’p'otéft.  IV.  Lowih. 
 caüij«, 
 a v ip S   pép>*  pSp  t i   S i x i j   äpyjpct  T i& ixA e ia a r a !   ra t-  C ru c is   vero  portionem  unam  argentea  S m   cl' 
 H HW IBM W M M  M i   IV- pm p oa a v oi  r  r   ~  perpetuam memon am d h c   re liq u ia   A lte ram 
 Aure*  to   de  i'itpov  pttpos  ¿jro'jeM.et  Ta)  ßatnAe».  vgro  acj  Imperatorem  m ifit.  Qu am  ille  cum 
 otsj»  St%oi/j8yo$5  i)  '7n<ftóovc$  rreXetas  mQnuzòfy  ?   àccepiiTeti  pro  ce r to   habens  civita tem  illam 
 ‘zroAiy  6K0O,  ctv  CvMvo  Cj)uAaTÌ>]Tcq,  T a f  eccury  ctvcfyi-  f   PerPe tu o   incolumem  fo re , in  qua h o c pignus  
 ,   /  .  5  T-,  i r   "   M   fe rv a re tu r ,  in  ftatua  fua  r e c o n d id it ,  qua: 
 «171  w tT tx p u ^   ès  o ,  Tv  KJS Kaii^TUB  OTAir,  CoqftaBtinopoli in foro quod Conllantini dicitur, 
   fuper  ingenti columna  purpurèa  polita  
 eft.  Atque  hoc  quidem  auditione  acce-  
 ptum, huic  hiftorise  inferui.  Omnes  tameri  
 ferme  qui Conftantinopólim  incolunt,  id  verum  
 effe affirmant.  Clavos  praeterea  quibus 
 ¿9   Tyj  ’GfateJofxevt)  cLyppcp  Kóovqoimvov,   im   Tou  
 •mptpvpoS  xctl  f j j iy lh s   vàovos  \%vTot].  t v t o   
 cLXoij  ypxL’fyx.s  e^>.  ìm v n s   01  Tito   Kojpf7tó\ 
 iv  oitcoiuJ'TiS  t  ctA>j0£S  eirotf  xcti 
 t ù$  iiA05  m T s   ^ P 0-*  t v   Xe/5DU  T ov  ? a u - 10  Chrifti  manus  cruci  fuerant  affixae,  cum 
 pov  opeirct'yìUrBCVf  o  Kargiivrivos ActCaw*  ^   y a g   jeeti  idem  Imperator  accepiffet  (nam  &   hos  in 
 T o i n s   |  S U  «   S i   nionumento  repertos  mater  ad ipfum  mife, 
 8  s  V  a   B r a R S   '   •  »  rat)  frena ex  illis & galeam fabneari ìuffit* 
 Aer  %c\iyoós  *n  X «i  v fc tu Q *.Acuxv  c*   iif<jue ufus eft  in  bello.  Ceterum Imperator 
 t o ìì  7ro\e/Aoi$  c/hi'Xjpyi'TOv  e fflu v i  A<V  tvhklo  quidem,  materiam  omnem  ad  conftru6tio- 
 7 « s   tÌAap  ò  ß a m \ 6os  t ls   t luì  w . '& m & j lw   r   c v .-   n?ni ecdefiarum affatim  fubminiilravit. Scri- mm ¡¡Wie H i Maioteia  ro f 'Shniva.,, Pfy etiam a.d Macarium  Epifcopum, ut opus  
 P a   , .   ™  \  ,  a  /  .  *  «a  ~  n  v  /  '   ìpium  acceleraret.  M a te r   v e ro   Im p e r a to r e 
 'G k i tm v h w   m ?   o i x o V c t i -   «  ^e  t v  /3acn A gaii  ^   poftea  quam  $dificairec  noVam  Hieruialem^ 
 TYtpy  Tror/iffitca,  T ito   vestir  Ie/iBantAu^t,  x a i   6ci»  TcS  apud  Bethleem  q u o q u e   in  ipelunca  in  q u i 
 oivTpai  t y iì  Bij0Aeèjtt,  ev0ot  y  aztpugL  ytnri<n$  TV   C h r iftü s   fecundum  carnem  natus  eft,'  alte- 
 2*  eTeg^tv  6 y,xAijcncti’  *  ou^   ^flov  7(5tT 6<7x e u -   ram  ecclefiam  priore  illa  haudquaquam  in - 
 >  .   »  .  L w Z   v’  r.!»  B f i   t v   .   feriorem  e x t ru x i t .  Sed  &  ctrev*  ou  ctAAct  Xj  o#Tal  opet tyi$  a v a .a n ^ a s . i o   . tertiam  asdificaviti 
 ni  ì   »s  p   p  r i i   ‘  M  R  ;   !  ./i'   in  eo monte  e x   q u o   D ominu s  confcendit  in 
 VTO  ue  u y t f   euActbaJi  t i& i   'iwu-TOr,  015  %  <ruv6l>^-  ,  1  .  .  . 
 ,   M  r  y  \  M S   ce elum.  P o r ro   tam  p ie  ac  religiofe  erga 
 cQti f   09  Tal  T   >oiraa5ta>ir  T cty u a .'n   x,  »nx.5  7ia.poiV8 S  jlaBC  erat  affe& a j   u t   jn  ordine  mu lierum 
 m s   cLvctyi’ypotptfjdpas  òv  t u   6 k,x,\v\<nuV  %$.-  una  cum  ceteris  D e um   oraret;  V irg in e s 
 tovia  e rti  e<7zcto-ir  <zs£jTpi7n>(J$iiV[i  I cOj t Ìì ì   \ e n y p -   q u o q u e   in  matricula  ecclefiarum  ädferiptas,  
 a  .  ~  tp   m   '   ad   con v iv ium   vocaba t  :  e ifqu e  ipfa  per  fe 
 y v m ,   T «   »4 «   m i s   T f a ^ c u ;   ocp n u p tp i,  ™ > A «  25 miniftranS)  m en fe   apponebat  fe rcu la .  M u l -   
 ä|  eSùp&tTD  7&<i$  extcAtfcnctts  Xj  to is   Trevijaii’  ^boe-  t a  prieterèa  ec clefiis  &   pauperibus  e roga - 
 ß tSs   t e   ^¡^vuiTotaoo  r i t o   ( fu lu i ,   e7iAeüT«crE  b at.  D en iq u e   cum   in fumma pietate  v itam 
 l y B p l   e<7B5-  X}  To  cto^cicc  ctuTÜe P  H   /Sctoi-  exeg iflre t ,  mortem  o b ii t   anno  aetatis  c i r c i- 
 A ^ r a .   ‘P i p i *   ^ o ^ h .   à   7òTs  . Ä c Ä i » n" : 
 A nw ii  fivvipiAotv  otTETeGij. 
 ■ mam  depprtatum,  in  regalibùs  mònumen-  
 3°tis  depofitum  eft. 
 k e ì a a a i o n   i h '. 
 £1$  ^  0  ßaatX&os KoôvçztvTtvoSi  Ta  fiïp  cE\\Üom  
 xaôîiper  t o  W a s   J   IxxAijaicts  cv>  Slcttpopols  t o -   
 7T0I5  lipuo-e?. 
 C A P U T   X  V i l T 
 Quómodo  Imp.  ConßantinuSi  gent ilium  quidem  
 fuperfiitioncm  delevit ,•  mult as  autem  eccle-   
 ß a s   variis in  locis  erexit« 
 RA i   (xeva^gni^t  ¿ e   o  ß a o iK iu i  ^ 7(tt€Ae,??/>®w  3 5 ’I^ o s tH jE C   Imperator  rebus Chriftianorum  
 a»r  T e l  Xd-CrictiiSv,  ctwi5pct<J)>f  T Ä i   eA -  A   magis  a d d id u s ,  g entilium  fuperftitiones' 
 a   AZcoixàs  dpii&xuas.  X,  m i u p d p   H H H   P f “ ' us H H   A  c   primo  q uidem  
 ,   ,   \  ~  ,   /«  gladiatorum  fpectacula  fu jtu lit .  D e in   fuas 
 etxovos  de  T ct5  »oias  cv»  to is   vetois  c^ a 7rea em  A e -  imagines  in  D e o rum   templis  c o llo c a v it . 
 n/vrav  i e   r f y f   *ÉAAÌva>ir  cos  apyt  0  S a ^ tm s   ¿lr\  0  C um q u e   gentiles  Serapim  effe  dicerent,  à 
 r è i  NaAo» M   ’Q i ^eMa. H  H i   t S  f 4o 3uo  Nüus  ad  brigandos ^Egypti  agros ad-  
 ,  ;  \  ~  '  re  *  »  duceretur,  eo  quod  cubitus  Nili  ad  temt 
 v xu v  ttiTov  v a .o v T v Z a .& m à ò sM ft.tQ c J ù ,  av-  plQrn  Serapidis.  portari  confueverat  ;  ipfe 
 3  Tos  eis  t   IxxXycncLV  3 Tov  tyi^ uv  ’AAe^stvc/yov  ¿te-  ad  ecclefiam  Alexandrinorum  cubitum  il» 
 V a l e s i i   A n n o t a t i o n e n . 
 1  ‘O5  sa  ri}  Kctrcc  Kuy^tavriva  wÓA»v]_  Scribendum  eft; 
 3ç  sv  Ttj  net-m  KayçKyltyéiroXui  hnte’pfijìy,  ¿‘j jp S  KeuvfW»]ivjf. 
 De  hac  porro  Conftantini  ftatua  quae  fuper  Porphyreti-  
 Cam  columnara  in  foro  Conftantini  polita  erat,  mirum  
 ac  pene  incredibile  eft  quod  narrat  Philo ftôrgius,  eanï  à  
 populo  illuc  cum  cerëis  conveniente  adorari  lolitam.  Id  
 tamen  teftimonio  quoque  fuo  confirmât  Theodoritus  in  
 libro  primo  Hiftoriæ  Ecclefiafticæ  cap.  ultimo.  «’  A'  -nç  
 ixiimç  &]&mst7,  to  vtff  <nfe<  i&»  ¿iemu falcò  x}  T  ètviflewfe. 
 fyj'ofipu,  ßXrmv,  mfwtnó&u  nîç  y^ctfX/f/jlveiç, 
 2  Où%  »tÌo»  xet7t<rxsóutyv']  Scribendum  eft,  ¿x '¡rrlovcc. 
 3  T«v  wîjjyv  ‘AXi^ctvtycuy ]   Chriftophoribnus  quidem  &.  
 Mufculus  verba  hoc  loco  tranfpofita  elle  crediderant,  le-  
 geruntque, ut  ex verfione eorum  apparet,  si«  tÎm  UxXytnce#  
 ’AXt^etvtyivv  VBV  itrijÿy  fjetmv’jivM  ■ ixlxdjas.  Sed  cum  
 [¿i-m-n&sfctj  paffive  fumi  non  poffit,  aliter  emendandus  
 eft hic  locus.  Nos  igitur  ex  codice  Sfortiano  locum  ita,  
 reftituimus :  «üt»«  st«  tIu>  bcnXtioicc#  -ny  mj%yy  ’AXt^ctilbei 
 V   A  à   I   O  R  U  M. 
 à  Tet  psyojjju^tct]  Veteres  Chriftiani  airtem  gladiatoriam  J  tia )   fidelis  eldpfus  in fpeBacultm  quadrtgarït  fu r  or is,  &   
 ónìTiirto  damnabant.  fe r it  (inquit  TertuHîaàus  dé Pudici-  l  gladi at orli cr nor u .  . V ide  2c  eundem  de'fpeâaculis.