6 z
SiEC. Tunc temporis vero prò fidei Do&riiia
IVi occìfus^eft una cum Mareabde Chorepifco-
p o , & clericis fuis ducentis. circiter &
quinquaginta, qui una cum ilio capti fue-
rant à Periis.
C A P U T X IV . :
De MiUts Epifiopi Aiartyrio, deque ejus con-
verfatione : & ut Sapores Jèxdecim milita
virorum nobilium in Perfide Alartyrio fitftu-
Ut, prater alios ob firn et fortis homines.
Sub idem tempus Milles quoque Marty-
rio perfunótus eft. Hic initio quidem IO
ay>p(hoL&¡)ts. x a r estavo à’fe y&ipoS v n ìg & S b jfia -
7 0 5 Tg0V>)XgVj OLflCL lA a p ià G f y Xa^g^rtfl-JCOTTù), X ö ti
xXti&txaìs ro is v t t au7oy3 a[x<p\ fia x co ío is '7r&t%x¿y-
oí fQ-^¡c£ liepatúV a ¡x f¿& X a ]o t ouveA^öjjffay.
K E Í A A A I O - N IA'.
n«¿j £ ¡¿a p ru 'á a V *Gnox¿7ea MíAAa, ¿ •? rro-
Amias ctúrS* xj o n 2ctC«e*o$ fAJuzfas é%cou&-
XíA«»5 ’(d n o u p iiS ¿ e riepcñSi IptoLpT vpm v, arél/
7 * ^ CL<XïipUûV CLVÔpCù'7mv.
- y - rio T870V T XpoW} ¿ *MÍAA>js epictpTÙpijo-eV a
05 7 » /$ ( / TCpCUTa /Gtfyc r i é p m i ç éÇpcLTiVi'TO.
apud Perfas militaverat : poftea vero relicla
militia* Apoftolicam vivendi rationem semu* . ^ dg T a u r o , JC^^_ tAi7rar r io , f p p a n __________
ia y y r U o 1 A m -
latriseli. Cum autem Perfic* cujufdamci- OTAiniav ì£ Ìa « « . \ ly t r a , 's i
vitatrs ordmatus effet Epifcopus, multa far- ~ . ? s in 7 7
peuumero paffus effe dicitur, & verbera tra- ‘ “ P0” 1« « n a xm t s v a p o r a i f c , otAAo. otAA«-
Sufque membrorum iiiftinuiffe. Sed cum **s aaSélr,- & TAijjas ’¿ zm/mioy $ cAxoo/iiitis. a i
ramini illic pervadere potuiffet ut Chriftia- , 5 - ¿ ^ X p f i jw i^ , _*»>«*& cWSoV,
nus fieret, molefte id ferens, malum impre- * , ~ t \ > . , , w J
catus eft civitati, & aliò migravit. Nec iitYiP&oocTo Ty mAeiy Xj (tn^apìjcji, u&r* òv rroAu
multo poft, cum Primores illius urbis in re- d’è tW cifictdg rTpco-nvovrav è^afiaprovrav ei$ iSagemdeliquiffent,
immiffusin eos exercitus otA'
cum trecenti? elephantis, utbem eorum fub- ri, u , ' , “ As
vertitj & aratrum folo impingens* velut in i ’dvrav, t d'oAu AStTg^pg-^ar j ^ oTcc apu^ptr ^sarvo
fcmentem fecit. Milles vero peram dun- 20 a p y hm tn i W a p a r . MiAA>|S A #*orer vripotr ’®rs
i ^ u Z m t e . S S : - ? ! ¥
orationis caufa profetìus èli: atque inde in as IépocroAupta amtA0gr il)|o/4 eos‘ x à x .ì!h eìs
dEgyptum perrexit j ut Monachos ibi de- Al>o7Ì?or è7tÌ 3 éa» 7 ^ / aùmdi Morayar. o"m S ì
géntes videret. Quanta porro ilìe vir & _ k jv' e ' a ' >/ -
quam admiranda opera perpetraffe memore- , , ^ © & A £ » r x, 5-ga*OTar gf?ar JVtlir5
tefìes lunt Syri, qui ejus vitam & aiffus 2 5 napeiAwipa^c^i/, /lapTiipouai ^upav
literis prodiderunt. Mihtvero fatis effearbi- m lS ii, ol m i c lv tS n & P u 1 à t 0 io, à rgWdar-
tror, hac de ilio, deq; us qui regnante Sapore „ 5
martyrium in Perfide perpeffi fìmt, imprs- 1‘ eft° ‘ l ^ 7 »yu/ta| m u r a -rt«i -ag<' aù--
fentiarum commemoraffe. Vix enim ullus T“ Sle£i\0£r, x, r òr TlepaìSl /lapmpiiimtna» ’Q }
omnia qua ilbs conrigerunt, poflit recenfere; ■? Sa^apa ^aoiAeias. yoA» yae l t n s a m a l i
quin amfc ilicet& un defuérin ti& quomodo^-' i - * W W ? 7 5 H
Martyrium confummaverint, & qua fiippli-3 J » t i l i
ciorum genera tòleravermt. Quippe hujurmo- rcm,y XCCf. t ì s j i É ‘7ra5 lictpTveAcut P-zp'nt&a.Ti 1
t'rciTtXz-
di cruciatuujn innumerabiles fpecies ad fum-
mam crudelitarem excogitatie funt à Perfis.
acuì, xa) Troiai 'npueeJas Impauva*. 1 n am dW o l I
$ t roiVTor rpo'msr n a p à n é p r a u eis ¿p to'tu g c
V a i e s i i A n n o t a t i o n e s .
'Sozomenus. Erat autem regio illa fub ditione Romano-
rutn, ex quo Narfeus Pérfarum Rex à Galerio iùpefatus,
cjuinque illas regioneis Romanis cedere coatìus fuerat.
Quamobrem Perlìe has Provincias à Romanis ailxdue ren
p tn ln n t 5b 1— ____ soffi - - — • — g*“- a ivuuiauis amane repetebant,
& continuis irruptionibus eas regiones vexabant.
Hinc eft quod Daufas ejus loci Epiicopus, captivus ab-
duòtus eft a Perfis. Ceterum ut ingenue dicam quod fen-
tio, ingens hsc periècutio Chriftianorum nequaquam regnante
Conftantino feda mihi videtur. Primum enim Eu-
febius in libris de vita Conftantini S nullam ejus rei men-
tionem facit. Deinde Conftantinus ipfe in epiftola ad
oaporem Regem Perfarum, quam paulo ante obitum feri--
piit, cum oapor Legatos ad éum mififlet, de hac perfe-
cutione mini dixit. Id tantum fcribit Eufebius in libro
quarto, Conftantinnm Maximum cum multos in Perfide
effe didiciffet, qui Chriftianam religiouem profiterentur,
eo nuntio magnopere deleétatum, literas fcripfiffe ad Sa-
porem, quibus illos Regi commendaret. Poliremo cum
Sapor Perfarum Rex nunquam bellum intulerit Conftantino,
quem ut bellicofum & in bellis omnibus fortunatilfi-
mum Principem formidabat, haudquaquam verifimile eft
eum fot Chriftianos, atque in his Epifcópum cum ducente
& quinquaginta clericis, ex una regione quae Romanis
parebat, captivos abduxiffe, & ob Chrifti fidem quam pro-
fitebantur, necalfe. An id unquam Jaturus fuiffet Conftan-
nnus? Quareprobabilius eft, hxc omnia qua: hic narrantur
a Sozomenoi faéta effe Principatu Conftantiijquo regnan-
V
te Sapor multas expeditiones fufcepit adtrerfus Romanos.’
ut ex Rufo Fello, & Ammiano Marcellino, aliifque licet
cognofeere- Idque diferte affirmât Hieronymus in Chro-
nico, qui anno feptimo Conllantii hæc notât: Sapor Rex
Perfarum Chrifiianos perfequìtur. Vidit hoc ante nos Ba-
ronius, quem confule ad annum trecentefimum quadrale- •
iimum tertium, capite decimo. Ceterum occafionera errons
præbuiffe videtur Sozomeno epiftola Conftantini ad
Saporem , quam refert Eufebius in libro quarto. Putavit
enim Sozomenus earn à Conftantino fcriptam effe eo con-
lilio, ut baporem a Chriftianorum perlecutione deterre-
ret. Verum aliam fuiflè caulàm harum literarum. jam
lupra ex Eufebio monuimtìs. Poliremo illud quoque ad-
dendurn videtur, Daufim Epifcópum , quem cum duceo-
& quinquagiota clericis ex regione Zabdicena in fervi,
tntem abdnftum effe fcribit Soxomenns, non anno fepri-
Sn on(i« , Conftantn Imperatoris captum vidcri, fed
din poftea.MuncfcIicetcumBezabde, caput regionisZab.
deenorum, capta eft à Perfe. Tone enim incite omnes,
& una cum bis Epifcopus & a e r ic i , in Perfidem abduÜ
c ? ? °vl,C. ° n''-8,c Anno C t Marcellmi hbfo vicefimo conllatr. a i 3»°" ut “ Ammiani
m Scribendum eli
ut Chrillophorfonus & Savilius ad oram fuorum
codicum emendarunt: & totus locus ita rellituendus,
rm 'ntit'Tuii v>'ami n/w
•jit m. Quod confirmât Nicephorus, qui hunc So-
.. - R I O R U M .
a MbiXw] De Milli Abbate, qui à duobus regis Perfirum filiis fauittis confivi,, - f i . 'M Æ. x , >, r -
captte minuti,, vide vitas Patrum Rofweydi lib. libcl. num! “ f " ' s . conRxut c l!' ac * qns fo c i,
«fiAon-
Qihmpupitaw, à i 'in .S ì mWtiSSMt ùntìr, Asye- Verum ut fummàtim dicam, cundos ejus
req r v f TOH piaprvpai ami m /M iì cPipo/jSjhoii temporis Martyres tam viros quam malie- IV,
a tS epi h X « yjixÌKcii, Siaf ¿ 1 pw iio ii éfaiatr- res, quorum nomjna recoluntur, fedecies
jiA loti' t Uu Si Ìx t Is Tùinaa vrAifSòv, xpei-iìa m‘^e numero fuiffe perhibent : Reliquie
2^10/eoti, xòq epyaSi'i 0 ctv2tocq r à ; aù~ 5 ver° multitudinis ne numerum quidem iniri
m i'¡¡r c pm ^ z ia i im tid filim cQ a i, n ipm n n à P ^ '^ f i n e idcirco difficile admodum vii
Zipoli, x«j m i àia. T è a "E S in u t h m M , ■ o'i i “ m f P' r? s,‘. Syris “ que Edeffenis fiui
„nAAUS T ir o 'ih f i iX u a , l i m a t o . pofueruntf p e S e r e T ™
K E $ A A A I O N IE'. C A P U T XV.
O t o s 0 Kaxpaim®* y p itfu ZaCàpx Tpaùèaj[ ìó (¿¿omodo Cmfiant'mus ad Saporem feripß, ut
xoÀa^eu X e i i ia n i i . Ctirijliams punire definirei.
t nei Ä S i i mAepào&tq tbÌis c , üipnÜl X « - p o l « o Imperator. Conftantinus., curri .
9iavoù$ gyv6> KavqvLV'nvos o 'Veòfiasm ßacnA&os^ I- Chriftianos in Perfide ad hunc moduni
ctAAg ts iccu pxpóigyi eSb<r<pópeu ^ ßosiQétv q v- hoftiliter vexari didiciftèt, magnopere doluit,
toìs G'7efi£bL?a>vJ n7topet otj 7ror/icrob co$ av x) ab'ro] 15 ie™ Peri^P^e|^e tu^f* ^'¡l(^ens autem
n fi t ¡Ma« jH «v > > ~ c eis opitulari, ambigebat quid fibi agendum
ßtQouas Qdcpyw. xoq ovpQav >c*t ew o y& ipoò efTet, quo illi fecure vitam degerentf Forte
TTpèGQus Ttap avtov gA9m to S Uepcrcov ßaa iA ias, accidit ut eodem tempore legati regis Perfa-
’fàlV&JJVCS T01S Ot7KfidJlOIS, Tot KSt'ä y<afu,i m a - rum adM UIn acced«tent. Quibus cum eà
2 1 »_/ , I, tf/ / / ftuae poltulaverant annuiflet, rebus ex animi
| H H H H B | r pa- confediseós dimifit. Opportunum
a t/gàJoj àaSaipy tovs oe Llepaièì X&?iavti$, eypa- ao igitur fibi tempus oblatum ratus, Chriftia-
4^ iZ2£?5 aìi7vv, /ueyiqyv xoq àva^adUov àei %fpìv n.os Perfide degentes commendandi Sapori3
òpuiAoyóùv 'efruv, ù ^>i\avQpa>7ros yvtorm tous |‘teras ^Ufn ftripfit, quibus profitebatur,
ìv'T «9ßf v ~ o . ' y o * mgentem le & immortalem gratiam ei habi-
VX aii-wi To Sbifia, r f J X tr n a ia i S a v / ia frA a i. turum, fi humauum le erga illos praberet;
n eu X)Too TpoTra, y SpYi&)ceia$ ovSìv ìfi(3<.~ ^ i Chriftiahs legis doftrinam in ditione ejus
A«V 69iV> il f ì ¡¿focus fä%us àvcufj,d)c70is <Z3€)s 25 Etenim, inquitj in religioixaeU
©e? ipxouSra,. o i yae «¿ruf H « - 2“ H W eft ft!!od Poffit i w
/ / . - / rt\ / H •» ^ . di. Solls liquidem precibus iricruentis confta
.™ xuots uovydé ^tipu M-Vapa, Ttpos tenti funt ad placandum Deum. Neque enim
stai (boiCèiav opa>ay\ cés m» xoc) e7Ccuptfo ille fanguinis effufione gaudet: fed fola men-
%pltocLj tÒvs '7n<ftuovf(gi$. gTreiTW, è\ tUs f è j te Pura ^e^e<^atur’ 9uaE ad virtutem pietà-
a i s iy pm Ü M W I H ? & , rè fféìov tOvT^f,*^^ contendit. Quocirca merito laudari.
■ M B , , * I H tu J“ 1 Su di funt, qui itacredunt. Deindè vero Deum
y^n^venrij rnxpw&Qis XP^/W0* 'tois OuctAg/Jiavof x, ei propitium fore pollicetur, fi huic religictùraf
avfi&Gyxooiv. avros jud/è rlcù &$ on« profpexerit; ad hujus rei probationem
XpiqoV ttitiv av/jifJjoóxfi tvÌ Seodèv pò- afferens ea, quae tum Valeriano, tum fibimet-
❖ a S t r S ä S - iÄ ä fÄ i S S n aow Pofiouav oixov^ I oj mp eavrov eoroniamo- 35 dentali Oceano exorfus, univerfum orbem
xotf *7ToAAou5 iroXifMit sigcTapQan, <ZB£ßs ¿Mo- Romanum in poteftatem fuam redegit : &
<J>u\ov$ stai Tovs T o r i rv^avovs ¡¿ayót$/j(@p‘ uiultä bella tum adverfus exteros, tum ad ver-
X.OÌ 1 I H m a y ia , ’è W S È ü ÌA . temporurri tyrannos feliciter con-
7 , M P \ e recit. Nec tarnen yuäimis opus habuit aut
Acc ’à v n x pw y «UT« &$ viitltv to ivo gocvpoS divinationibus:ièd crucis fignum quod exerou
ftCoAoj» y T $ f 01H.&COV ffpaTivpiaTZtiy Trpotfypupcz- ¿10 c*^um ipfius prascedebat, & pura à iànguine
yov y xct) m m K H DÓTTOV omnique iniquinamento precatio, ipfi ad vit
j ' A > > 1 « » , U S . ctoriam luifecit. Valerianus autem, quamo
ài OuaXepiavos, g<p oaov Q m e ^ o v p y e i r a s diu quidem ab Ecclefiis vexandis abi?inuit,J
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s.
ÆC.
zomeni locum^ ita exprelfit : w»»t» y d p mtq mud-
Ao» o! TÜf xoÁÚmm t%¿m\, Ilfptr&jy xay rúron pÚÁija
« ^íAotj/ao» ibnXhiypeívut. Sane Perfar. in novis crucia-
tuum generibus excogitandis ingeniofi præ ceteris fuerimt.
ínter fupplicia à Perfis inventa memoratur ab antiquis
<w«<p£t/<ns> de quo Plutarcbus in Artaxerxe, & Eunapius in
vita Maximi Philofophi} cujus verba fiic apponam, ut
obiter emendentur^ g& p j >$ i IlípoZ» ¡ | ¡ ¡
9fv<ns, y&i oi ypMtpaM'mv c¿pm£fm ¿torpol, vrfog bntpiyplvccs
edtvets tu tmpcät. Id eft, N am fcapbärum fupplicium
apud P e rfa s , & m ulieb resA rtabrorum jd reu latio n es, leves
fu n t p ra crucia tibu s quibus corpus ejus lacerdium e fi. Scri-
bo igitur AfmCfuv mutMir/Aot. Artabri populi funt Lufi-
tabix.apud quos olim mulieres aurum farculis effodiebant,
ut docet Sträbo in libro tertio.
I Oi mMoi tSto bnfpsXesuiij In codice Allatii feriptum
eil, oi mXM» tootov imf/ibidccv imiiinui-n. Malini tarnen
icribere 0i mxfifv tS-tz> &c.
V a r i o r u m .
a Etfctÿt Tpoí otwTÒr] Falfus eft Sozomenus in allignando
tempore, quo Perfecutio in Perfide fæviit, quam fcili-
Cet a£i Conftantini M. tempora incaute revocavit. Ve-
juro ex iplàmet Conftantini Epiftola apud Eufeb. vit.
Conft. Üb. IV. cap. 9. ad quam hic alludit Sozomenus,
patet Saporem in Chriftianos nondum fieviifle, paccmque
inter .eum & Conllantinum tunc viguiflè. Certior ¡taque
haberi debet S. Hierohymi ièntentia, qui hujus Per-
lècutionis inirium ad lèptimum Conllantii Imperatoris,
id eli Chrifti 343 annum revocati Cui Ièntentia* Baro-
nius, Bollandus, Godefridus Hermantius, Antonius Pagius,
aliique viri dodlifilmi fubfcriplère.
gXxA *icnaçy