X6
S aSC.
IV.
SOCRATI S H ISTORILE C o n s t a n t i n u s .
A \ á í j 7Tgos M a y ^ 5 < : y .
N M t h s K w ^ tm t c i , fit-flqvs, n S o t ío í , M ane t e i a
'ltpoooAÓfiuov.
Toovlvtv) y QcoTypos ripcay \<nv y %t!pi$, cos fity\-
Íí/ákxv Xoyov yopyyUv T y Tta.povTos 'xpß.ypuLTos
CL^lcLV ÜvoCf SbXtlV. 70 $ yVGù&OJJLCL T y ccyieo'lgc.Tou
ercelm 7ta9as '\ js r a Ty y y a taX a x xpo^ofiS/joy, t o -
o v c u tc u s ItzZv 'zé&ioSbis AclQ&v, c¿ x p is y £ £r
xoivy x d v ia y iy ß p v cLvaupeoiuSy eX6b 9epco9£<ri to 7s
A lia epißola a d Maca rium.
ViÜor Confiantinus M a x im u s Augußusi M a cario
Hterofolymorum Epijcopo.
Eufefi. de Tan ta e ft fervatoris noftri g r a t ia , u t null'ìta
Confi, la fermonis copia ad prasfentis m ira cu li 5
/. 3.C. 30. narrationem fu föc ere v id e a tu r . N am u t
facratiffimae illius paflionis monumentum,
fu b terra jam pridem Occulratum to t an-
n o rum fpatio d e litu e r it , quoad communi
omnium h ofte fu bla to, famu lis ejus in libertatem
affertis afFulgeret, id omnem re - c ~ « / - , , „ „
v e ra admirationem fuperat. N am tameefi 10 gatlTÖ jep^/xaaiy a.va.Xctfii‘7reiy efie?Xiy wojiwv gjt-
q u o tq u o t u b iq u e terrarum fapientes haben- orXy^iv cos ctXri9cSs 'CzdpGcdvet. ei y zg tcocvtes ol
tu r , omnes in unum eoa d i , a liqu id p ro £ otxafiélfiys u voci fbxottuTts C
hu ju s re i dign itate d ice re in f t itu e r en t , ne Ss \ \ » \ »/£ / ~ /r
\ l . . 6 • 1 I r ■ e v x . to ecu70 (ncueXuovTZSi cenov 77 T y 'Xpa.Jua.Tos
ad mimmam quidem ejus partem alpirare , « a , N * \ . ö
p o lle mih i v iden tu r. Q u ip p e hujus mira - eoeXuocootv ei7ceivt y a à y T ° ^ ^ t^ o 7 » 7 o y ctcu
li fid e s , omnem humanae rationis capa- 1 5 fiuXXyßyvcq ¿‘uoncrovTccj' vm to o^ tc o tsuoolv kv9pa -
cem naturam tantum e x c e d it , quantum h u - OT'y8 A o j V v W P ^ k U c Qvoxv y T y ‘^cLvfiucTos T y -
manis divina prascellunt. Q u o c ir c a h i c / « A® ' « -SR/* » n / , \ » . . . r /•____ nr___ TV 71*1915 '0 5 «obOMVe<. 0.<Ttü T j v OLVOpCO'7t‘lVCOV TO, ouunus
mihi ac praecipuus Temper e ft lcopus, , ^ 7 1
u t quemadraodum v eritatis fides n ovis . «»«I <W<MBTiesi. S f e - r v n y iw
q u o t id ie miraculis in c la r e f c it , l ie etiam ¿"td? ccet ^ vrpQTVS $ ¿¿ovos g9i o-xotto^, V cn<rnientes
omnium noftrum ad fandiflimae le - 20 T§f> lacorlco coyfiepccf lyctvoregois S ’a.vfiixcny, y Ty$
g is oblervantiam cum omni mode ftia & ccXvjö&icts w if is oySìiKi/OoiVy ¿7t» ^ c d •^u^cu rzdycon
co rd i alacritate incitentur. Q u o d q u o - m y ^ T J, Qaipp0lTlui , £ '0/M.
niam omnibus p e r fped immum e ile c o n n - / n / ' «\ / / * « r*
j I I M M R • SN r fi P M H 'tse^öuttiot, <T7rüdtiLlOTipoU yiyVOIVTO. OTSp
d o , id t ib i in p nm is perlualum v e lim , ni- , . s „ <T 1 * \ -* ~ 1 t
h il mih i antiquius ' e f le , quam uc facrum ^ voi“ &
ilium lo c um , quem D e i julTu turpiffima 2 5 *** ß%Xofi(<yy cos o.pcf. itwiTay ficoi f i t \ U
a d jed ip n e fimula c ri v e lu t g ra v i quodam ^uotAAovy o itu s Toy iepòy ixtivov tÓtcov^ov ©gy 'Xpocrpondere
é x o n e ra v ij §c q u i ab in itio q u i - 'itLyyursn cd%t<pis eiSioÄ8 vr/JOaS'ijjcwi, a><77ttg tivos
dem D e i •jü d ic .o f in a u s fu ih p o ileà v e io ß ip o i f k i p t o a . , l y w & l g i p y S s
m u lto fa n d io r e f te d u s e f t , e x q u o D o - _ ~ / 1 ‘j 0/ * / -
ihinicae ' PäffiAnis fidem in Iucem p ro tu lit ■ « 4e? 3
e'iim, inqiiam,’ lo cum fäbricarum p u lc r itu - 3° V T y (jovYittf* 7m.9oi$ tci<ìv) &s Q o s wpo-
diné1 exorriemus. D e c e t itaque prudenti- n y x y iv , oixoìbfiLVfiicL'mv jj^cAXéì nocfityiucofiS/j, ntpovam
tu am , lìn gula ad opus neeeflaria ita yv.\ tdIvuc/ t leu a lio dy%ivoicty oüra 2£cfi7cc£ct[
difponere & curare, u t non modo bafilica ^ ^ ey^lqov T $ f cLva,yy.oucev ttdi^ctocc^ TpovoiaVy
ip ft omnium q u s u b iq u e funt p u lc h em - ¿ ä ü ^ ßsL<nXKUi y
ma j led & reliqua membra ejufmodi lint, , \ . \ V / -. i » » *
ut omnes fingularum urbium fabric® quan-5 5 ,TO ™ a "& f ™ ^ “
tumvis eximi®, ab hac una facile fupe- X$t9JtS eroAtöJS xjtÀÀiTEcty^r., '\_mrc t ö JLTiqtta70S
rentur. A c de parietum quidem fubftru- «XÌ'dtq' ?) ^ r Toi^av èpyccoias r e %
dione & elegantia / Draciliano amico no- XSLXXnpyicLS> 1 A/)ctiuMiayaf To) y/nerépco QiXco Sie- ]
ftro, agenti vices clariflìmorum Praefedo- 'mym r XcLfiL'TrpoTci'mv e-mp^v Ta, fidpy, ^ Taf $
rum Pretorio; & prs fidi provinci» feias4 0 Imp^iccs ¿¿pyem, 7mp* yficov e y r m x ^ t ^ ^ cPpov-
à me curam effe commiffam. Juffit fiqui- TiSbt. yivame. xeuX&TUi $ v-Xo % Ifitys
dem pietas noftra, ut artifices & operarii, , / H M \ mm » \ , \ mk
- r , , r r - rr Tiyvtrvcs >c epya&Sy x, 7ravo c<nx, xeeA tua, 01-
& quaecunque ad hoc opus necellaria eile R \ , r ~ 1 « 1 ~
ex prudentia tua cognoverint, protinus in- ^ c tfe .c c ^ t / y ^ y ,
ftante illorum folieitudine dirigantur. De (¿&9oitv ccfyvoias, mpcLypypixt ZXj& r ^ 0 -
colümnis vero & marmoribus, quscunque 4 5 voi&S ■^7rt$a-Xiaioq* 3 T t fidippuL-
& pretiofiora, & utiliora effe ipfo alpedu pcovfà cey vofirfays ma\ TifiuaTi^c te tyXPWl*®'’
judicaveris, cura ut ad nos perfcribas : ut ctuTos <ruoó^cos y v t o ^ s T S & rifiiois ypa.-
cum ex literis tuis cognoverimus quot & IM g B i ■ «OT|f ■ x a J H j j Xfeiar
q ua libus opus f i t , ea u n diqu e poifint com - i \ ~ > __p 0
^ L « .n r . eivau O d d t s ypa.mca.Tos bftiyyafityti Tvov(g'. iwctp
o r tan . A q u u m e lt en im , u t q u i prae m ~ cv r\~ \ \ ~ /
to t iu s orbis lo cis maxime admirabilis e ft 5<> r * X ? S v f u r n n ^ A S t o f o Toy y * s t 8 ^ 8 '
lo cu s , p ro dign itate Tua exornetur. P o r ro d cuificocaicoTtpov T07n>vr "KslÌ cL^Iolv <PcciSpuve<^ Si-
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s .-
1 A f « xi xsi cm el tzJ S itm n ra í ^¡/jizaesmrui Í7n¿p%u i tu
ptyri] Hunc locum abunde expofui in Annotationibus ad
iibrum tertiuxn Eufebii de vita Imperat. Conftantioi cap.
31. Eas igitur confulet iludroius ledo r, fi volet. Nam'
8c aliä hujus epiftoke loca ibidem expofita' rcpcrict, ejuas
hoc loco- repeterc, fupcrfluum eile- duxi.
yjjum.
/
C o N S T A N T iN u s . E C C L E S I A
3[e/noy. tU c ¿ ‘e .tU s f¿á.<n\iMÍs y$.m¿£y.y y x o a p o v
Xa.xcova.tia.Vy á S f& .T t r o s t T e y c s e p y x o ía s y tv íc& d f
<Sbx.ély /G ify i trocí yvcTycii (ZovXofiyj' el $ Xccxcovol-
¿ a . fiiéxXot ivaty Sbvíiai^) ¿ y pw c S 'w.XXooTn&y-
vw¡. To XeA7nfic®0V) \va. y cry óoio'rys 7ói$ 7tpoeipv\fiú-
ybis Six¿}L(pzis M tocaos yva>ti<&yvecf 'xoiycnji oazov 7b
i k y *™ » Í t * X vi™ v ,á Ma.Xcop.d'TGov x p d a .‘ x.a.1
*G¡£jS ifice & 9ea>$ ¿ygygyxeiy <r'X¿SbLovVyOv [aqvov 7cep\
• f f y f fiULpfiutpav r e ¿ yáovooví clXXcL 7n ¿ L T § f
XcLKUVcLpWy gí>g TtíTO J^AAlOV O ©g¿S
01 2^fi<poX¿^oi, a.SíX(pe aycL'Tcyre. Koj a.X\a$
'J *6)a<ípXá.s o QoLmXQjs rta-Tci 1 Apela ¿ t Í Í ofico-
I Si^coy clvtoS TmMv\yjpoc¿Tepoy y^-^oLSi 1 /Tay^t^oíJ
a kcltoo 7T¿Xus 7Cpoaé9y¡X£ * ty&ruofiicphíoy, t>Í5 &<-
pcoy&tccs too >j06í Qí£cfi£a.XXaiv &vt¿v, ov peleo clXXo,
i NnoíytMi^ücri xa.'fgt. EvoeSía ¿ QeoyvtSbs y & í -
<Pa>vj xcc9xtt%^) fiSp rys EveiGíts x.a.xo??o'xía.$, y
fiiovov e i t i t c S ApetcLviofiLcS, a.M* oti >9 TcS 'jvgp.vvco
yfo Tipo Tipoy élVoaíy, td7s a u ra x^ yptoidiy em£á-
A íb o i* •xa.pyvei ^ eTepov eXto^ eatí(nco7rov ojvt ctu-
T ov. aA A c c t c l s 7n ¿ t toÚtüov e o n ^ X ctí, D lg i r o
o# clvtccis fcyrcoSy c-tTccii9ót Tcpody^c-vj/ctt TS^crjov
étvoq cWofiuotc e^equ £e tÓÍs (¿aXofid¿oi$t ¿yec^yry-
doq >9 ovniy^Lveiv cliavus» ¿ T87t»y TootxZ-
toc eipyeQ'co.
K E Í A A á I O N i'.
O t t 59 roy NctüctTíotyay exíoxoxov ‘A r i oióv rtexXy-
xei ¿ s t I c o XuúoSOy o (¿cloiX&js»
S T l t A Lib. 1: 57
cameram bafiiie», utrum laqueatam, an alio Sa e c .
quopiam Operis genere faciendam cenfeas, IV."
certior à te fieri velim. Nam fi laqueata
•fiet, auro quoque poterit éxornari. Re-
ftat igitur ut fanditas tua fupra memora-
^ tis Judicibus quamprimum fignificet, quot
operariis & artificibus & fumptibus opus
èrit: utque ad me celeriter referat, non
modo de marmoribus & columnis, fed etiam
de lacunaribus, fi hoc opus venuftius elle
10 cenfueris. Divinitas te lèrvet, frater ca-
riffime. Alias etiam epiftolas contra Arium
fedatorefque ejus, in modum orationum
icriptas per fingulas urbes propofuit, per-
ftringens hominem, & facete jocando fug-
gillans. Scripfit praterea ad Nicomedien-
15 Ics adverfus Eulèbium & Theognim. Qui-
bus in literis improbitatem Eufebii carpit,
non iòlum eo quod Ario feihper faviffeti
verum etiam quod tyranni partibus antehac
addidus, rebus fuis infidiatus effet; Proinde
illos hortatur, ut ejus loco alium Epi-
feopum eligant. Verum epiftolas de hifee
rebus ab eo conlcriptas hic apponere, ob
earum prolixitatem fupervacuum duxi. Si
qui vero illarum defìderio tenentur» eas &
perquirere facile poterunt & legere. Sed
de his hadenus.
25
C A P U T X.
Q u od Aceßum quoque Novatianorum Epifio-
fum ad Synodum vocaverìt Imperator.
T T l f à Í Í là i r S ßa.mxias rm Sfì,, xaì Iripou p ORRo Imperatoris ftudmm admonet me,
TC&cypuLTbs fiivyfitliu 7ni>i<rctcQvLf tUs clv foS 30 -V ut a^re” us quoque rei mentionem fa-
yvcofMSy o t t q s e<Ppov,n ( e T y s dpltóys» T y s 7^' Gv „-
3 x.Aij<na.<rix.y$ o/xovotas 'zs^ßvoictv 7ioiovfid/JoSy 3 rúx.X y-
X€ 71‘pos T Uo atCOoSbv 59 'Ai/JéOlOV} 7 f¡S T NcUICLTIZciam,
qua mens illius dedaratur, & quan-
tam pacis curam ac íblicitudinem geíferit.
Nam cum ecclefíarurti concordia? confiderei,
Acefium quoque Novationorum EV
a l e s i i A n n o t a t i o n e s .
1 ITcui(gt,%is x&tu fà&iriyiifét J Scribendum" omnino
eft id eft, propofuit. Solebant enim Imperatores
Romani epiftolas fuas, quas ad civi'tates feribebant, publice
legendas proponere. Itaque ad calcem epiftolse adde-
bant, Proponatur : ut in Eufebianis Annotationibus obier-
vavi. Sic igitur Conftantinus cum multas epiftolas con-
icripfiilet adverius Arium & éjus ieftatores, eas publice
in foro proponi voluit. Talis eft epiftola Imp. Conftan-
tini ad Arium 8c Ananas > quam refert Gelafius Cyzicenus
in libro 3. de geftis Synodi NiciensÉ: Cujus epiftols me-
minit etiam Epiphanius in hsrefi Arianorum. Scripta eft
autem à Conftantino poft Synodum Nicsenam, 8c eontinet
posnam adverfus eos qui à prava Arii opinione recedere
noluerint. Jubet enim Imperator in fine illiiis epiftolsei
ut decem capitum adjeétione mulöerttur, fi plebeìi fuerint.
Id eft, ut prxter tributariam fundionem Se capitation'em
fuam, pro decem infupér capitibus tributum pendant. Qui
vero Curialis eflent originis, curix traderentur, 8c publicis
Decurionum fundtionibus obnoxii eiTent. H xc igitur e'pifto--
la fuit mftar edidli, ac proinde publice legi ac proponi
debuit.
i ,.Ke^_ Hujus Epiftolx Conftantini ad Nicorneciienles
pars maxima extat apud Theodoritum Hiftorilé
Ecclciiaiticx libro'primo cap. xx. Integra-autem , fecNati-
tat aPu Baronium ad annum Chrifti 310. ficiit eam
Juftmianus Imperator mifir Vigilio Papa:.
3 m%m* ^■rld.TÙioh,, (è *A»wjov] Idem refert Sozo-
menus in librò primo cap. a a. ¡ta tamen ut fatis appareat,
«um a Socrate hanc Hiftoriam accepiiTe. Eténim Socfa-
W m 1 1 1 ' 1 1 V a r i
a A lU K à p u S S f, Xj T«S TtS' ZfaG uXtàP « ò li* ]
BaroniuBa ad ann, 319. n. 7. 8cc. W.Lortthr
tes quidem totam Hiftoriam longe uberius 8c elegantius
refert. Et poftquam earn retulit, ait ie illam accepiilè ab
nomine fide digno qui Synodi Nicxnx temporibus vixifi
Cet- v Sozomenus vero narrationem hanc fic orditur, xiyi-
7“ / D ™ &tun\tu, 8cc. Ncc eam ullius teftimonio confir-
mat. Adde quod Sozomenus iplà quoque Socratis vérba
quodammodo fuffuratur, immutans aiiquantulum atque in-
terpolans, ut iclent plagiarii. Hsec tamen narratio parum
probabilis mihi videtur , multis de caufis. Primum quia
nullius veteris fcriptoris teftimonió nititur. Deinde tìec
Socrates, nee Sozomenus dicunt, cujufnam urbis Epifco-
pus fueric Acefius. Quod tamen ad fidem faciendam erat
neceflarium. Prxterea nequaquam verifimile eft, hxre-
ticorum Epifcopum ad Synodum Ecclefiafticam, accitum
fuifle à Conftantirio. Nam fi ad reftituendam Ecclefix
concordiam Conftantinus Acefium evocavit, eadèm ra-
tiòne aliarum quoque hxreièon Epifcopos ad Nicxnum
Concilium évocaflet. Denique quod ait Socrates, fe ab
homine admodum proveflx xtatis id accepiiTe, qui Syno-
do interfuiflét, incredibile prorfus mihi videtur. Fuit
hic Auxano, Novatianorum Presbyter, qui una cum Ace-
fio huic Synodo interfuit,8c uique ad Tmperium Theodofii
junioris vixit , ut ait Socrates cap.. 1 3. A Synodo autem
Nicama ad itiitium Imperii Theodofii, anni iunt oéìoginta
tres. Quibus fi viginti annos addideris, quos natum fuiilè
oportet Auxanonem tunc cum Synodo intereilèt. centenario
major Auxano fuérit necefle eft quandp iftud Socratl
narravit. ASftimet igitur leftor, quanti faciendum fit te-
ftimonium hominis decrepiti 8c hxretici.
O R U M.
Vide Epiftòlam Conftantini ad Arium 8c Arianos, apu<f