SjEC. palliatili) immlitantes promulgaverunt : id- mwmi tZuÌ wÌot Ksc&£©t;£Ìi é|é-
IV . circo qualunque neceflaria effe cenfuimus, ^ r ^ r gT0 § | 1 | | « | i jW u e 0« , òr
in hanc polieriorem editionem tranftulimus. 1 t A, . ,
E t cum in primo libro iftudà nobis jam prae- M I m ^ r x v i x v * * y > p fa * ju m r t ì t t iU L -
ftitum fit; idem quoque in fecundo quem X) t o v t o òv T a f rtpaTa (ZiGAia 7roiYi<rcLVrrfg>
prae manibus habemus, praeftare conabimur. - ^ ^ Tof p $ x £ & * > Aey^ 5 Ta^ fP * -
Sed jam tempus eli ut ad hiftori* ordinem ì & à M | i'fy •? iW « « .
revertamur. 7 ^
C A P U T II» K E $ A A A I O N
Eufebim Nicomcdìenfis cum fu is, A - a s « 3 g | EwtGoir tÒ»( | A f r g j B 8 f c & f i G
r ii dogma iter am ìnducere conatus, ecclejìas x v 9is To ApMS O'rtnhiOxxvTiS ei&ocjxynv SbfjiXy
perturbarti. IO to-Ts exxA^oicas gxuujcaK.
Mo r T u o Imp. Conftantino, Euièbius 1 1 1Ocf (¿xatAeas KavgztyTivB TiA(\jTyi<JWiTo$, 01
Nicomedienfis & Theognis Nicaenus, X Tjigi EÙcte/3ìov tov NixopwSix ^ ©goym Ni-
¡ H g M H H K H H l - S . W - * H H H H H
ftantialis fidem e x tu rb a ren t, ejuiqu e lo c o <rctvusy cty^vx eoevro rZto T y opcouo-is r tm v etcopinionem
A r i i in troducerent. Jd v e ro nun- 15 @xA£v » ¿ yT6iua *y^ 3 tZo) ^ u xv i^ s r tx v . l T & d - 1
quam fé confecuturos eiTe intelligebant, f i | | g $ ¡¡§ § 3 JuZcavTo, e! ¿t» '^ L z xw w -
Athana fiu s A le x an d r iam reve r te re tu r . P o r - » , « / A? 9 < p
r o a d haec agenda u fi funt min ifte r io pres- * * A ^ * ™ 5- 3 ^ x O o x ^ ^ »/»yoT
b y te r i illiu s , per quem paulo ante A r iu s fu - XP^bW^ reo rtpetr&VTepq, 0$ tyis Apua xvxx.A>\-
erat ab e x ilio revo ca tu s. Sed quemadmo- m a s xrn o s puxpov eptrtpoa9ev \yvy>m. r ta s Jg T yT o
d um ea res co n fe fta f i t , dicen dum arbitro). JQ f a A g AexTaor. ¥ o ■xpi<T&i™s A
P re sb y te r ìlle quem d ix im u s , teftamentum \ > .« / qf i ~ «/ o v '
de n u d a t a q u x Conftantinus. moriens ip fi T t t ^ o A f o r « r « x a r « ^ ^ 8 /2tt« A e ^ s
còmmiièrat, Con ftan tio Impe ra toris'filio o b - 'Zd^ftoxpep&i KavpzvTiq Tal y (¿xm M u s qaT. 0 ^ T yo
tu l i t .l l le cum in teftamento id q u o d maxime éU p x a s yiy^x/xpum oTfp e fèv teT o ’ Tti$ yotg è a x z
cu pieb a t, fcriptum effe comp eriflè t : O r ien tis f^xaiX6\j&iV xvtov tir iT p i7a v v\ Dd&QtiXM' 'rt/ws
enim imperium teftamento e i tradebatur : <?• « n r »< , . ^ « v ~
p resb yte rum magno in honore h abu it, m u l- 25 ^ T '* P W 'J'n P0V> ™PPWj<* r e w A X r ,^
tum q u e amftoritatis ei c o n c e ilit , & u t f i - €ìì ^ r a . ( ¿ x a A u x ^xppouv^c eioievocj ¡xéAbbev. %
denter ac libere in palatium in g red e re tu r , toiviw SbOHovc Trapp^trix," yva>CAfioy xvtov t x x ^ s
p r s c e p i t . H z c ig i tu r licentia presbytero r ~ ^ ? ^ T * i l -
conceila, eum b re v i ramiliarem red d id it , tum / » ~ ^ » P , / /
Imperatoris co n ju g i, tum ejus eunuchis . E a v*?(?ls ^ T ^rrj '7CPa r °~
tempeftate P r *p o f itu s erat reg ii cu b ic u li 3° 'P / J xoitqvcov tm QxgiA Ì oùs QjvouyoS) a 0-
eunuchu s quidam, nomine E u ièb iu s . H u i c ' yoyux Ito Euaéfèios. T y r o y 0 •ffpe<r@>uTepo$ atwQéo^
presb y te r p e r fu a fit, u t opini<*em A r i i am- T ^ ’A ^ a ^ ¡ K A t v 'T V . S ° l A « -
plecreretur. Q u o factum e f t , u t c e te n etiam \ ~. /1, / v » \ ^ ~ » ^ » a
eunuchi in eandem fententiam ad ducerentur. 7COi T ^ y s t^ y t x x v v x , (ppoy&y cwg7TEiaovTo# y
Sed & ipfa Imperatoris ù x o r , & fpadonum x A A c i x, ti r y (¿xaiAecos yctpteTìi, r ilVy^oin
& p r e s b y te r ih o r ta tu , A r i i partibus fefe ad- , x a l T g ^ p e ^ u r é a a , r » ’ Apeia ^M iiS e r o t t .
ju n x i t . N e c m u lto poft ad Im p . ipfum per- ; v^ pW H BM p , » » H M W P f lp « 0 v /
ven ir h * c q u * f t io . Paulatimque e vu lg a ta , ^ TJ ™ A u O * ™ r /3a « A « c
primum quidem iis innotuit q u i in palatio To Qtrv\{xcL r y T o . >ivgToq Qetvepov @>&’X v> ^
militabant. Poftea v e ro ad ipfum q u o q u e rfpoùTov /j%j 3 toTì Tei. (¿xtriAetx ^pxTtvojuévois* 3
urbis r e g ia v u lg u s p e rm a n a v i E t in pala- ^ , 5 , A , eis r à t w vro'Aifflit
io quidem, cu b icu la ru una cum m u lie rcu - 4 ^ n ' U ' ~ t\!r ' » ~ n
lis d e h o c do gma te difputabanr. In u rb e 4 ° 3 B T ” f H “ H i B 4
v e ro , per fingulas prope domos bellum q u o d - H ^ ™ ls ^ 3 T y
dam d ia le& icum gerebatur. P o r ro h u jus €K9^97JV oixtctn Sj&Aex.'nx.os 'XÓAefxos
mali labes alias q u o q u e urbes a c provincias riy- $ i i ? f e x v °^v rxygcos to xctxoy, ^ g-n*! m s a b b
re v i co r r ip u it. A tq u e inftar fcintill®, e x gTRxpyjots !|g ^ 'KoAus. sà ¿5 l x u t -
parvis orta prmcipiis co n t ro v e r fia , audien- ~ v -, / » \ , • \ \ 9> ,
tium animos ad maximam contentionem e x - *PV A x /j.Gxvov t u o s^ X “ 0 t o w ^ A o -
citabat. Sin gu li enim d um caufam tum u l- vu x ,ix f t tt$ x x y o y '& s y\yupiy% ex.x<¡0$ yete T^J* twv~
V a l e s i i A n n ò t a t i o n e s ,
1 TliQiìotià'ctj ¿ì Tot/Tov evie etv ^¿teUtTo'j HÌC loCUS mutilus
eft ac mendolus. Suppleri tamen non incommode poteft
hoc modo» mesiaí¿% ¿ i t ¿ t ¡¡ <nwíitmv ¿ « eró ct* ^úycu*rot t i
■¿¡myo&rtt ’Ajutcun®-’. Reftitui etiam poteft hoc modo, m-
Gtínáui ¿'i t¿ tx cbt uy -mit üc*¡o, ut habet Nicephorus,
2 Kett pívtTtct Çewtpoy] Conjunétionem hic addidi ex au-
âoritate Codicis Fiorentini. Quamquam in hoc Codice
partícula fuo loco mota erat. Sic enim fcriptum habet :
t>ij¿ u; t Sto g itim i tpeutp'o*. Sed facile erat hanc
3 Totç xenu TU flxoÌMict rpctnvofAtyeti] Male Chriftophor-
fonus Imperatoris iàtellites interpretatur. Omnes enim Palatini
hàc didtione defignantur, non proteftores folum ac
domcftici 8c reliqui Scholares qui fub armis erant, verum
etiam ' Minifteriani & Scriniarii. Hæc enim Palatina militia
dicebatur. Eodem modo quo Officiales ièu Apparito-
res Magiftratuum ordina riorum feu civilium, milites dice-
bantur. Eorumque a£tus in Codice Theodoiìano cohor-
talis militia appellatur.
tranfpofitionem animad vertero. Certe Nicephorus emen- j 4 An^tyeíjo Scribcndum videtur AtPitycyro li), ut vi-
datiooem hanc confirmât. | tetur cjufdcm partícula; nimis crebra repetilio.
$XV0f¿eW9
C o n s t a n t i ^ E G C L E S I A S
Sxvop&pùùv T if i T t X & X f ii tIu> x I t ixV j TCpÓ^XOlV éU-
Qù$ erve ^YpVïimcùs' x/mx tm èpaT/icri, gçjlQuv g-
CyAiTO, ex j T u s e&tbbsy 7 tav vx x v x t Ît ç x t ÎÎo .
7W.UTvu jid /j ó iu i J (£ ' m s x v x tv A ik x s 7CoAus eyevi-
1 70». ¿ d $ o v ’iÀ A u dw ii, \X) t x edyeepix i¿epv\ T e a s Ï
r ìà v ^ ^ o v ' ro b s opus $ T tiS tt\s dt> NixaJffi avvoca
á s p e r a ,Aeóuy y x >ió¿Acv. a s èy egxtpQev t o y rp x fjx x
I t t Î t o w p w e ^ é S io U y Tïiyncsttî^c o í ffijjÊ jl E y o ï& o v
Tov NiXQUMcPéxy 'tpixxxov ti^ u o T O T iiv T W TioAKay
TtXÇ^X^' $ f*ôvas Z 'u u x ^ o’ ’AAe^xvfy&ix; 10
gTrío-'XOTTOV XVX<h7^0Cj TYIS XVTcSv fo fy jS 0fA0<f>p0VX‘
x A A x t o t * etpdcccTEV g7raygAÔa)y ei$ x v t I c o jA 0(X-
vxmos» v o s t A u y& qa v à x ^ f ^ o s y& u p tx o iv y
x t§ p T a f ’AAg^ctyi/Jgûiv A c ta f KûôyçctVTjyos ó ygos 0 .
T a f m tT e x opiàvoptoSy ex Tv\i o9 T x A A tc y T e x ê g - 15
pías tmipt^Av- t ú 5 TcL^6 rck y ty P P tt fo T<*'
fsl^soTiirxy/jdpx,
K E $ A À A I O N r '.
Ottcds ’AÙxvxoios KavçavTtva T y vtaTepa yçcf,px-
puxtn B’appiicnxs, t 'AAe^xyfyuxy neprriAx^iy. zo
Kavçtxv'nvos KoûVag t S A x a ty\s XslQoAikvs *AXs-
£xvcfy>eav exxAtjo-txs-
1 Tt¡S 0(JUiTeçef.S HQ^S C#y0tct5 * '&m 7tt(p(k)-‘
'y ív x j ÚS yvatnv oîptxj, D ^ ^ t\ ¡to ’AÛxvxoiqv
t T y tfpoaxuvviTô yofiu 'x jm ty v fc lio rcsçjs xcupov
¿5 TÁ s r xM - ix s X7reçccA9oc/y r/yec grfeiby ri xy&to'-
TAS T oûpioGopav X) 'mAepiiav x v t S gx 9p®v? xii’-
¿\jyov tvis ieç£$ ctuTy xe(paAr¡s \f7tep&pe> pw x ç j .
r ^ ^ cpctüAay S^sp^otpris xvau<^x r\ J s n T?»
S& ç js To Ctd^7taA^X] TOiyUU TOIVTÎwy X<PypéS>l t
<pxpvy[av T Y J ’(drtxeipdjtav x v t S xvfyavy o tc g^tol
%]*gpyev/ x&a 6u x Fus itvas, as o t t c c v t îj tm -7roA<|
O# ^ SiêTÇlQéVi 71001 7015 XVxJxoUOlS eXIfAlOVxÇvdy
eî xj 'xxpt.xAiçcL x u t S a xoiSipcos 2%eT>j T a i? ^etous
?TE77D»0qct ßoy\9eicus, X) 'rex $ Tfà^urg^t5 T ¿XW
ctyâ jj IP&Qev&iu Toiyxpoiw eî TxptxAiçtx <zbçjs ^
'Gjç^oxpiAiçtxTÎui vptav SeofaG&xví ö Sìo-tto-tas ri-
ptav 0 puxy&tixs ptvÀpws Kayçxyviyos 0 creGxqosy
0 eptos 7(XTilpÿ T XVTOV Ï7fÎ<7X07riy T a l h a Torteo
tus percontantur, occafíonem difputandi fta- S je. c .
tim habebant : eoque ipfo quo percontaban- ÍV ’.
tur tempore > rixas inibant. Per hujufmodi '
autem rixas, cunda fubverteBantur. É t haec
quidem in Orientis duntaxat uibibüs ag'e-
bantur. Urbes ènim Illyrici, & qiiae in O c cidents
partibus fitas funt, interim qiiieve-
re : cjuippe quae Ñicsni Cóncilii decreta Ià-
béfadare nòllent. Cum igitur excitatum hoc
malum quotidie ihgravefceret, E'ufebiani fe-
ditionem ac tumultum miiltitiidinis lucro fuo
deputabant. Neque enim aliter fieri póffé
fperabant, ut aliquem Epi/copum Alexandria
conftituerent, qui ipforum opinioni fuffra-
garetur. Sed confilium illorum pravenit
Athanafii reditus : qui Alexandriam rever-
fus eft, regiis munitus literis, quás unus ex
Auguftis, Conftantinus junior patri cogno-
minis, ex civitate Trevirorum ad populum
Alexandrinum fcripferat. Earum autem iite-
rarum exemplum hie fubjeci.
C A P U T HE
Ouomodo Athanajias ConftaMini janioris literis
fretttSy Alexandriam rediit.
Conflantinas Cafar populo Ecclejta
Catholica Alexandrinorttm.
Ne c fandiflims mentis veftrae notitiam
arbitrör piraeterire, Äthänafium ffenö-
2 j randa legis interpretem, ad tempus idcirco
miffum sffe iq Gallias, ne quoniam cruento-
rum ejus hoftium feritas facratiffimo illius
capiti extremum periculum minabatur, ipfe
per nefariam improborum hominum perver-
fitatem mala infanabilia fuftineret. Quam-
3° obrem ut hanc feritatem evitaret, ereptus eft
faucibus eorum qui ipfius capiti immine-
bant: juffuique fub mea ditione degere, ita
ut in ea urfye quam ipcolere pr*ceptum ei
fuerat, omnibus neceffariis abundaret: tam-
.^etfi ejus eximia virtus divino fretä praefi-
dio, etiam afperioris fortune aerumnas par-
vi pendat.' Proinde etfi Dominus ac parens*
nofter Divse memoriae Conftantinus Augu-
- ftus, eundfem Ep’ifcopum in priftinum locum
reftituere, ac Veftrae fäcratiflims pieta-
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s .
1 K«) t o icortgAct piJt^»i] Non dubito quìn Socrates fcri-
picrit, t&\ Kcfiù t x tcofsQAct [Atpv, 8cc. fupple «»Asì5.
2 ’Aotbmtp^jylyctf tliyvSmy] Lego 'temntpdjylycu yvaoiv, ut
fcriptum eli apud Athanafium in defenfione fecundà adverfus
Arianos, ubi hsec Conftantini junioris epiftola refer-
tur, data die 15. Kalendas Julias Treviris. Sic enim concepta
eft fubferiptio apud Athanafium. Datam autem efle
Feliciano 8c Titiano Coffi alibi obférvavi: id eft aiíno .
Chrifti 337. *
V a r i o
* E c i^ i irgo A i g w m KxXa v^ ay IaÁÍuv iy Tg/Slçgt^. Da-
tum Treviris XV Kalendas 'fulias, id eft, 17 J unii. De anno
autem dilputant recentiores. Valefius 337. aííi vero
íequentem adfignant. Litem refolvunt Athanafius 8c Theo-
doritus.^ Ille in epiftola ad fojitarios, paulo poli initium :
■mum ¿uooçwm, ait, cl ^tTi ¿Aa<P«' — H&c cum animad-
verterent tres fratres, Conftantinus, Confiant tus,& Confians,
poft patris obitum, omnes inpatriam & ecclefiam fitam revertí
jufferunt : Scribentes quidem de fingulis ad, proprias eccle-
fias ; de Athanafio autem ad hunc modum. Póft hæc fub-
jicitur initium Epiftolæ Conftantini junioris. HÍnc fane
liquet ex trium fratrum confenfu exules omnes revoca-
tos fuilteí atque adeo rtö'ri anno 337, fed fequénte, 17
T om . II.
Junii fcriptani fuilfe hanc epiftoiam , Àthanafiumque ex
Galliis rediilfe. Cum enim anno 337, Maii vigefima fe-
cunda Conftantinus obierit, vix 17 Junii ejuidem anni
nuncium obitus Conftantjnopoli Treviros perveniflè ere-
dato r. Nec tam modico temporis intervallo, fratres Cx-
làres tanto' itinere disjunfib, ac tam gravibus alias ne^otiis
implicati, communi confenfu exules revocare, ac literas
exulibus tradere potuerunt. ‘ Quse fcntcntia validiffime fir-
matur Theodoriti teftimonio, qui lib. IJ. cap. 1. ait, Athanafium
biennio Scquatuor menfibus Treviris commoratum»
Cum enim Athanafius initio ajnni 3 3 6 Treviros advenerit,
non potuit nifi anno 3 38, duos annos 8c quatuor menici
ibidem confecifle. Cl. Monachi Benedìctinì not. in Athanafium
Voi. I. pag... 204!.