zien. Hoe het op Java geweest is, weet ik niet, want wij hebben hier
nog geene triratna in situ gevonden.
Behalve de veel vereerde Bodhisatwa’s Awalokiteqwara en Maitreya, die
behoorlijk in het systeem passen, vinden wij nog een derden, die zeer op
den voorgrond treedt, namelijk Mmdjoegri of MandjoegJiosha, Hij wordt
beschouwd als.de verpersoonlijking der wijsheid en als den bouwheer van
het heelal, iu welke laatste hoedanigheid hij speciaal als den kunstenaar bij
uitnemenheid, door kunstenaars en handwerkers vereerd wordt. In Nepal
is hij de persoou, die het land bewoonbaar gemaakt en daar het Boeddhisme
heeft ingevoerd en daarom als de beschermheilige van het land
wordt beschouwd. In China is hij weinig bekend, maar daartegen wel
bij de Mongolen. Ook onze verzameling bezit een beeld van hem in de
gewone voorstelling met twee armen en in de handen rechts een zwaard
en links een boek (no. 246).
Tot de Boeddhistische beelden belmoren ook de verschillende Brakmaan-
sche góden, die in het Maliajana-panllieon overgenomen zijn; het meest
vindt men Qiwa in zijne boven beschreven drie vormen, Doerga, Ganeqa
en Koewera, maar het schijnt dat al de andere eveneens kunnen voorkomen.
Ik moet echter die beelden niet hier, maar onder hunne eigene
namen beschrijven, te meer omdat ik bijna nimmer in staat ben uit te
maken of deze beelden onzer verzameling al dan niet uit Boeddhistische
tempels afkomstig zijn.
Wanneer men het voorafgaande schema van den hier voorkomenden vorm
van Boeddhisme vergelijkt met hetgeen in onze verzameling aanwezig is,
dan zal men wellicht vinden, dat ik veel onnoodige moeite genomen heb,
omdat een groot deel van het beschrevene daarin ontbreekt, liet is echter
te verwachten, dat een nader onderzoek, vooral der tempels op de
grenzen van Solo-Djokdja, veel van het hier vermelde aan het Hcht zal brengen,
en of dat al dan niet den weg naar ons museum vindt, toch zal
mijn overzicht van nut kunnen zijn voor de herkenning van hetgeen men
daar aantreft.
Eindelijk heb ik niet geaarzeld eenige bladzijden aan het Boeddhisme
te wijden, omdat die godsdienstvorm, gelijk reeds boven vermeld, in den
archipel eene plaats van zoo overwegend belang inneemt.
Thans overgaande tot de beschrijving onzer beelden, vinden wij de
volgende:
« , B o e d d h a -B e e l d e n . Terwijl de vier eerste dezer beelden, op grond
hunner herkomst, met zekerheid Dhyani-Boeddha’s moeten worden genoemd,
kunnen de volgende, bij gebrek aan zulk eene aanwijzing, ook
voorstellingen van Qakya of van de andere Mêmoeshi-Boeddha’s zijn, die, gelijk
reeds boven vermeld, hoewel meestal als Akshobhya, soms toch ook met
de andere boven beschreven houdingen der handen (moedra) worden afge-
beeld. Deze beelden worden daarom eenvoudig als Boeddha’s vermeld,
terwijl de naam van den Dhyani-Boeddha, dien ze kunnen voorstellen,
tusschen haakjes bijgevoegd wordt, voor zoover namelijk de houding der
handen daarvoor voldoende duidelijk is.
224. Akshobhya (x) , de tweede der Dhy&ni-Boeddha’s. De
linkerhand geopend in den schoot, de rechterhand rust op de knie
met de palm naar binnen. Kleine ronde verhevenheid als voorhoofdsmerk
(oêrn&). Hoog 106.— Oostzijde van Boroboedoer.
225. Ratnasambhawa, de derde der Dhyani-Boeddha’s. De linkerhand
als boven; de rechter rust op de knie met de palm naar
buiten. Hoog 106.— Zuidzijde van Boroboedoer.
226. Amitabha, de vierde der Dhyani-Boeddha’s. De handen
met de palmen naar boven in den schoot, op elkaar gelegd, de
rechter boven de linker en zoodanig dat de toppen der duimen
elkaar raken. Hoog 106.— Wbstzijde van Boroboedoer.
227. Amogasiddha, de vijfde en laatste der Dhyani-Boeddha s.
De linkerhand als boven, de rechterbovenarm gaat recht naast
het lichaam naar beneden, de voorarm wordt onder een rechten
hoek naar voren gebracht en de hand wederom onder een rechten
hoek opgeheven, met de palm naar voren. Hoog 106.— Noordzijde
van Boroboedoer.
228. Boeddha (Ratnasambhawa). Zittende op een halfrond lotuskussen,
de rechterhand is geschonden en niet geheel duidelijk. Het
hoofd ontbreekt. Hoog 30.— Soerabaja.
G) De eerste der Dhyani-Boeddha’s, Wairotjana, die op Boroboedoer onder de opengewerkte
klokken geplaatst is , ontbreekt aan de verzameling.