Karel de Groote, na de volledige overwinning van het, land, met zorg liet ver-
zamelen en; waaraa* hij de kracht van zijn gezagibijzette. Onze, triens geeft ons
dan eene nienwe zaak aan de hand, namelijk den naam van eonvolk, geplaatst
op eene munt, dadelijk in het Merovingische tijdvak, iets wat nog nimmer voor-
gekomen is; maar deze zaak zal minder buitengewoon sehijnen , wanneer men de
zoo,even bijgebragte voorbeelden in aanmerkmg neemt. Men hegrijpt toch dat,
indien eenvoudige landstreken zieh geregtigd meenden om hare namen op hare
geldstukken te plaatsen, een geheel volk nog zoo yeçl te ineer even zoo heeft
mögen handelen.
De naam AVDVLEVS komt voor bij het woord • FRISIA ;, dezen naam wil
d u c h a b a is gelijk stellen met Ataulf of Astaulf; welken naam,,de opvolger van
Alarik, Koning, der Westgothen, droeg, en met het Duitsche Adolf overeen-
brengen.
Wij meenen, naar aanleiding van de regelen der woordafleiding in Duitsche
eigennamen, hiertegen te moeten protestaren. De naam komt op onderscheidene
plaatsen voor, die vermeld,worden,in Dr. E. epsstemannís Altdeutsches Namenbuch,
2? Lieferung-, Nordhausen 1854. Andujfus is epn oud-Duitsche(naam,
zaamgesteld uit-de, substantiven aud possessio,, opes, of, ppk wel desertum, of het
adjectivum aud facilis; verder uit het substantivum u lf, wolf; het zoude dus
waarschijnlijk beteekenen : wolf uit de waestijn. : Audulfus komt in andere talen
of dialecten voor (steeds volgens förstemann) als Autulf , Autolf ,.Aodulf, Odulf,
Odolf, Otulf -, Ottulf, Otolf , Otholf, Hotolf. ; Angel-Saksisch Eadvulf, Eadulf.
(Mededeeling van Dr. b. a, te winkeb.)
D u c h a b a is zegt dat Audulfus in het latere Fransche Audoul is overgegaan.
De Merovingische munten dragen , gewoonlijk de namen van Muntmeesters,
maar men vindt er ook Koninklijke namen, op , benevens die van de majpresdpmi
(maires du palais) , alsmede van Opperhoofden van Abdijen.
Audulfus moet dus of een KoUing of een Hertog van Friesland , of een Munt-
meester geweest zijn; want het zoude-ongerijmd wezpn om hem als een major-
domus of als een geestelijk opperhoofd te beschoüwen, daar dit sjeqht zoude passen
» bij het opschrift der keerz. : VIC'i'VRIA AVDVLFO.
Een Muntmeester was een bediende der schatkist,, Zijne, werkzaamheden
bestanden in het vervaardigen van het geld, in het controleren van het gouden
en zilveren nmntmateriaal en in het vergezellen van den ambtenaar, diedeschat-
tingen inde, gelijk zulks door Sint Ouen getuigd wordt in het leven van Sint
Eligius; in een woord, hij was een verantwoordelijk ambtenaar. Hij stelde zij-
nen naam op de geldstukken om hun goed gehalte te waarborgen,: terwijl ’s Ko-
nings naam, waar die op munten uit dezen tijd gevonden wordt, daarop alleen
eershalve J voorkomt.
De stukken, die den naam eens Konings dragen , zijn gemakkelijk te onder-
sçheiden van die waarop men Muntmeestersnamen leest, en wel door de uitdruk-
king der titels, die op de namen volgen ; dan eens vindt men alleen het woord
REX; dan weder worden een loftitel met, den wezenlijken titel op dezelfde stukken
vereenigd. Om b. v. slechts twee munten bij te brengen, vermelden wij
aureussen van Theodebert en trientes van Clotarius I I , te Marseille geslagen. Op
de eerste leest men ter regterzijde : D. N. THEODEBERTVS VICTOR; rondoni
een borstbeeld, dat op de Romeinsche wijze aangekleed-is en dat zekerlijk be-
stemd is om ’s Konings beeid en niet dat des Keizers voor te stellen, zoo als
eenige muatkundigen gemeend hebben uit hpofde van de, groote gelijkenis die
men aantreft; tusschen de eerste Merovingische munten en de Romeinsche uit het
lautste tijdvak. Op de tweede treft men aan CLOTHARIVS REY aan de regterzijde,
rondom ,een borstbeeld en profil, en VICTVRIA CLOTHARH op de
keerzijde, bij een als op trappen geplaatst kruis met een wereldbol. Indien
Theodebert zieh met den titel van de overv:i?inaar versiert, en indien de Mar-
seillaansche Muntmeester, op de trientes van Clotarius I I , de roemrijke daden
van dezen Vorst, door het bezigen van eene dergelijke uitdrukking, prijst; in-
dien wij vorder de oogen op Italic slaan en de bronzen munten van de Köningen
der Oostgpthen. beschoüwen, die ongeveer, in den zelfden tijd vervaardigd' zijn,
vinden wij daarop opschriften van de zelfde; soort, als b. v. die van VICTVRIA
PRÏNCIPVM pn van ELVREAS SEMPER; het is ons immers daaiom geoor-
loofd; den Audulfus uit Friesland te beschoüwen als een barbaarschen Vorst, tot
wiens eer zijne pnderdanen wenschen uitboezemen, en niet als een eenvpudigen
Muntmeester? De uitroep Victoria Audulfo regi of dud is geheel natuurlijk en
volkomen in dei), geest van de 6e en 7e eeuwen, terwijl de andere, Victoria