in wdit gedenkteeken van voorvaderlijken kunstzin en godsdienst-
liefde” vereenigd. ’t Is niet een overstelpende rijkdom van sie-
raden, die ons verblindt, zooals bij de prächtige Gothische tem-
pels in wat later tijd gestiebt. De Romaansche stijl eischte geen
weelderigheid van vormen en met name de kloösters der Ci s -
t e r c i e n s e r orde waren eenvoudig en streng. Met het oog hierop
is de O. L. V. Mnnsterkerk te Roermond betrekkelijk rijk ge-
ornamenteerd; zij verloochent haar’ oorsprong als een vorstelijke
stichting niet. Maar hoe edel is het gebouw in zijn geheel! Hoe
indrukwekkend is de statige koepel met de twee slanke torens;
hoe fraai van vorm zijn het halfronde koor en de sluitingen van
het oostelijk transept, inet de dubbele rij van rondbogen boven
de vensters; hoe kloek is de „narthex” , thans nog met een’ toren
geflankeerd , om weldra met twee torens te pronken! De kerk is
niet groot, W»; haar bestemming als kloosterkerk eischte geen
reusachtige afmetingen, — maar hoe smaakvol en kunstig is haar
bo uw ! Waarom is ons wel de naam bewaard van den vorst, die
haar stichten liet, maar niet die van den meesterj^S den meer-
dere — die haar ontwierp?
Zes en een halve eeuw zijn over haar heengegaan. Herhaalde-
lijk werd Roermtond belegerd en gewonnen, tweemaal verwoestte
een feile brand een groot deel der stad; gelukkig werd de kerk
onder al die rampen gespaard. Wel bragten de jaren hier en
daar schade en waren herstellingen noodig; wel was zij van
1797 tot December 1803 gesloten en dreigde haar een treurig
verval; wel veroorloofde de schraalheid der kerkelijke inkomsten
vele jaren lang niet meer dan de dringendst noodzakelijke
voorzieningen, maar in haar’ hoofdvorm bleef zij nagenoeg on-
geschonden bewaard. Toch begonnen verwaarlöozing en tijd een’
noodlottigen invloed uit te oefenen. De liefde van een tweetal
edellieden, de broeders K. S. en J. S. v a n F l o d o r f , had uit
eigen middelen zooveel mogelijk het inwendige in goeden Staat
gehouden. Koning Willem II had, bij zijn bezoek te Roermond,
een som van 4000 gülden geschonken, om uit de rente in het
onderhoud te helpen voorzien. Maar in 1862 scheen de dag niet
ver meer, waarop een deel van het gebouw een ru'ine zou
worden. Toen werd met kracht' de hand aan het werk der
herstelling geslagen. Een bouwcommissie riep de hulp der belangstellenden
in, met een warm gesteld stuk, waarin echter wel
wat al te veel gebruik werd gemaakt van de fabelachtige ver-
wantschap van ons koningshuis met de stichters der kerk. H u n
beroep bleef niet vruchteloos. De bouwcommissie heeft thans te
beschikken over een som van 800 gülden uit jaarlijksche bijdragen,
vermeerderd met 3000 van het rijkifh 1100 van de provinoie
en 1100 van de gemeente. Groote zorg werd besteed, om de
restaurat.ie goed en in overeenstemming met den stijl van het
geheel te doen geschieden. Aan den bekwamen architekt P. J.
H. Guijpers, Roermonder van geboorte, die : jaren lang het
gebouw had bestudeerd, werd de vervaardiging van het plan
opgedragen, maar tevens werd het oordeel der meest gezagheb-
benden uit het buitenland geraadpleegd. James Weale, Frans
Bock; j Viollet-Le-Duc gaven uitvoerige adviezen na naauwkeurig
onderzoek. Afwijkende meeningen — vooral omtrent de v ra a g ,
of de bouwmeester een’ toren in het midden van den westgevel,
had gewild, dan wel de beide torens naast den hoofdingang —
werden ernstig getoetst in vergaderingen en door inspectien in
loco, en sedert 1866 is het werk in vollen gang. Weldra zalal-
thans het uitwendige voltooid zijn en een der merkwaardigste
kerken in haar aloude heerlijkheid hersteld. De restauratie
geschiedt door den architekt Cuijpers, onder toezigt van het
Bestuur der Ma r i a M u n s t e r V e r e e n i g i n g en onder con-
trole, van rijkswege, door den ingenieur J. H. Mu s q u e t i e r .
Zij heeft dus alle waarborgen, dat de billijke eischen van kunst
en schoonheid zullen worden in acht genomen. Bij een gebouw
van die kunstwaarde en van die beteekenis is ’t inderdaad van
belang, dat de herstelling geen lapwerk en de versiering geen
gedachteloos. krulwerk worde.
Inwendig draagt de schoone k e rk , even als uitwendig, den
Stempel van edelen eenvoud en plegtigen ernst. Het middenschip
is van de zijbeuken gescheiden door twee boven elkander gestelde