begrensde, daar eiudigde oolc alles, wat op boom of struik ge-
leek. En tegenwoordig is de tegenstelling nog sterker geworden,
nu nagenoeg alle lustplaatsen tusschen Velzen en Haarlem aan
dien kant van den straatweg zijn gesloopt. Wij zullen dan ook
van Velzen uit den zoogenaamden K e r k w e g lciezen. Wel missen
wij daardoor een drietal fraaije plaatsen, die nevens elkander
digt bij het dorp aan den straatweg liggen, — drie in hun’ tijd
uitnemend prächtige lusthoven: Me e r v l i e t , W a t e r l a n d en
het oud adellijk B e e k e n s t e i n , het stamhuis van een’ zijtak
der edele Heeren van H e em s k e r k ; wijd vermaard om den
luister, waarmede de Amsterdamsche T r i p s de beide ¿ersten
hadden versierd, waarmede de Geldersche baron T o r o k van
R o o s e n d a a l het laatste niet al te ongelijk aan zijn vorstelijke
bezitting op den Yeluwzoom had gemaakt, vermaard ook om
hun ligging als aan den oever van het Wi j k e rm e e r , dat hier
diep in de vruchtbare weiden doordrong en tot op körten afstand
den grooten heirweg naderde. Bij eenig oponthoud te Yelzen
behoort een wandeling längs deze nog altijd schoone landhuizen
tot aan den toi bij Be e k e n s t e i n en aan de achterzijde längs
de bosschen te rug, onder de kleine, aantrekkelijke togtjes, die
in den omtrek zijn te maken. Verder behoeft men den straatweg
niet te volgen. Alleen S p a a r n b e r g voorbij Santpoort houdt
nog de eer van deze eenmaal aan trotsche lustplaatsen zoo rijke
landstreek op. Van P a p e n b u r g en V e l z e r h o o f d , wier ge-
lijken niet ligt waren te winden; van de kleinere, maar niettemin
rijk door natuur en kunst. versierde hoven als Be e k v l i e h ,
R o o z e n b e e k , B i e z e v e l d , E n d e n h o e f . e n anderen; van
de huizen t e V e l z e n , t e Wi s s e , t e Spi jk, is of niets, of
op ,zijn hoogst een boerenwoning over. Voor en na viel plantsoen
en huis onder bijl en hamer; van de waterkommen en hagen, van
de bloemparterres en de boomgaarden, van de marineren vazen
en beeiden, die vooral P a p e n b u r g tot een kunstkabinet maak-
te n , is geen spoor meer te zien. Veel minder heeft de duin-
kant geleden. Ook daar is geveld en gesloopt, maar daar werd
ook geplant en gebouwd, en voor wat verdween met den tijd
VELZEBBEEK. 43
groeiden weer nieuwe plantsoenen, verrezen weer andere lust-
huizen; en blijven wij den voet der duinen volgen, dan zien
wij hoeveel schoons tusschen Velzen en Velzerend nog te ge-
nieten valt.
Voor een pleisterpläats te Velzen verdient het logement d e
P r i n s aanbeveling. Gij kunt er in het ruime voorhuis een ver-
makelijke „Kunstplaat” zien, — een harddraverij te Leeuwar-
d e n , vereerd met de tegenwoordigheid van Z. M. Willem I ,
die, met een lange pijp gewapend, het volksfeest gadeslaat. Gij
kunt er ook, vermits het huis aan den straatweg lig t, die eigen-
aardige afscheiding van weide en bosch opmerken en het oog
laten gaan over het hooge hout van Meervliet en de uitgestrekte
vlakte, die het Wijkermeer verving. Van verre ontwaart gij masten
en rookwolken in het kanaal en van nabij; over het kampje
weiland tusschen M e e r v l i e t en het dorp met zijn kerkje, het
rijke plantsoen van V e l z e r b e e k . De tijd van rust onder de
veranda behoeft gij dus geenszins als verloren te rekenen. ’t Staat
ook, op een’ zonnigen dag althans, van wandelaars en rijtuigen
niet stil; fraaije paarden, sierlijke equipages komen in grooten
getale voorbij.
V e l z e r b e e k bezit uitgestrekte wandeldreven, statige boom-
gröepen, donkere bosohpartijen, grootsohe grasperken, heldere
vijvers, een stroomende b e e k , een’ rijken bloemenschat, een’
ruimen hertenkamp, een deftig en vriendelijk h u is , een günstige
ligging en wordt onderhouden met al de zorg, die zulk een
schoone bezitting kan verlangen. Wie gebruik maakt van de ver-
gunning, om onder geleide des tuinmans op de plaats te wandelen,
kan er tevens in het tuinmanshuis den kogel zien, waarmede, volgens
de — trouwens gansch onbewijsbare »¡A overlevering, Jacob van
Heemskerk voor Gibraltar zou zijn doodgeschoten; waarmede in
later jaren de boeren mosterd maalden; waarop een onbekend
poeet een gansch niet onaardig versje heeft gemaakt; die in der tijd
in den toren hing; eenige jaren verloren was; bij het schoonmaken