Saniti Ambrofii
tier e omnem iuìlitìam. Vide quìa * omnis jufti-A Jîfuia patres nofiri omnes bapti&ati fiùit in nube i cor.
'* • ■ i • r* . . n ■ _ n. ;_______TT« fâüi J: J :- 3 eia in baptifmate conftituta eft, 8 ______ : . . I. ri. ■-
16. Ergo quare Chriftus defeendit, nifi ut
caro ifta mündaretur, caro quarn fiifeepit de
noftra condicione ? Non enim a ablutio pecca,
torum fiiorum Chrifto neceflaria erat, qui pec-
catum non fecic : ièd nobis erat neceiTaria, qui
peccato manemus obnoxii. Ergo fi propter nos
baptifinum , nobis forma eft conftituta , fidei
noftra forma propofita eft.
& in mari. Et fubdidit : H¿c autem omnia in figura lf ^ i-
fatta funt illis : illis in figura, fed nobis. in ve- 1 em‘ 6‘
ritate. Tunc Moyfès virgam tenebat, conclu- ^X0l{ .
fus erat populus Judæorum, inftábat Ægyptius «'-ó»/»*
cum armis ex una parte, d & ex altera parte d
mari claudebantur Hebrai j neque maria transire
poterant, rieque in hoftem recurrere : mur*
murare coeperunt.
2 i . Vide, non te provocet quia exauditi funt.
17. Defeendit Chriftus , Johannes adftabatg Etfi exaudivit Dominus, tarnen culpa non ca-
)? confit.
ift.4. c.per
quam.
■defeendit.
Mttìtb-ì rSqui
bapeizabat, & ecce quali columba Spiritus
fandus defeendit. Non columba defeendit,
ièd quali columba. Memento quid dixerim:
Chriftus carnem fufeepit, non ficut carnem ;
fèd carnis iftius veritatem, b veram cameni
Chriftus fufeepit : Spiritus autem fandus non in
veritate columbæ, fed in fpecie columbæ de.
feendit de cælo.Ergo vi dit Johannes,& credidit-,
18. Defeendit Chriftus, defeendit & Spirittts
rent , qiu murmuraverunt. Tuum eft ubi con-
ftringeris, credere quod evadas, non murmurare
: invocare, rogare , non querelam expro-
mere.
22. Tenebat virgam Moyíés, & ducebat po-
pulum Hebraorum in nodé, in columna lucis *
in die in columna nubis. Lux quid eft nifi ve-
ritas j quia apertum & plenum lumen effundit?
Columna lucis quid e ft, nifi Chriftus dominus,
fàndus. Quare prior Chriftus defeendit, pofteaC qui tenebras infidelitatis depulit, lucem veri.
Spiritus fandus j cùm forma baptifmatis Se ufus tatis Se gratix fpiritalis affedibus infudit huhochabeat
,ut ante fons conlècretur, Se tunc manis ? A t vero columna nubis eft Spiritus
defeetìdat qui baptizandus eft ? Nani ubi pri- fandus. In mari erat populus , Se praibat comuni
ingreditur facerdos ?iexorcifmum Cfacit lumna lucis : deinde fequebatur columna nubis,
fecundum creaturam aqua:, invocationem pò- quali um brado Spiritus fandi. Videsquod per
ftea Se precem defert j ut iàndificetur fons, Se Spiritual fandum, Se per aquàm typum bap tifaci
fi t prafentia Trinitatis «terna: : Chriftus au- mati's demonftraverit.
temi ante defeendit, fèquutus eft Spiritus. Qua 23% In diluvio quoque fuit jam tunc figura
catione? Ut non quali iple egere dominus Jefus baptiimatis^, Se adhuc utique non erànt myftefandificationis
myfterio videretùr > fèd fandifi-D riajudieorum.c Si ergo hujus baptiimatis forma
caret ipfe, fandificaret Se Spiritus. praceffit, vides fuperiora myfteria chriftiano-
19. Ergo defeendit iri aquam Chriftus, Se Spi- rum, quam fuerint Judceorum.
ritiis fandus ficut columba defeendit. Pater
quoque Deus è cario loquutus eft. Habes pra-
fentiam Trinitatis.
C A P U T VI.
in mari rubro baptifmi figuram pracejfific partium
fingularum accommodatione demonfiratur. Idem
24. Sed interim fecundum * fragilitatem vocis
noftra, Se fecundum temporis rationem fa-
tis Et hodie edam de facro fonte libafie myfteria.
Craftina die ,fi dominus dederit loquendi
poteftatem vel copiarci, plenius intimabo. Opus
eft ut fandit'as veftra aìires1 paratas habeat,
. „ . promtiorem animum 3 ut ea qua: rios colUgere
quoque fed paucioribus verbis , oftenditur in E poflùmus de ferie Scripturarum , Se vobis inti-
diluvio :poft quod abfiolnto primo fermane ,fe - niaverimus, tenere poflìtis j ut habeatis gratiani
quens promittitur. Patris , Se Filii, Se Spiritus fandi. Cui Trinitari
IN mari autem rubro figuram iftius bap- perpetuum eft regnum à fieculis,8e nunc Se lem*
tifinatis exftitifle ait Apoftolus dicens : per, Sein omnia fiecula feculor um.
*. Diximus fùpra in Prxfatione hunc locum ex illis effe unum I
ijuibus Albercinus minifter uticur, ut librum Àmbroiìo abjudican-
dum probet. Relata quippe hac ipia dominici expofitionc réfponfi, J
ita fubditAt ■verits Xmbrtìfius variti in locis hanc ibfam reftonfìo- I
nem expendens, non fic inepte conclndit. In eujus rei probationem j
locos nonnullos indicar, quorum & hiceft ex Apoi. David, cap-8. |
Ad illud erlo perfechtm tota 'mtentione feftinat, quo jufiitia omnis I
impletar, quod eft baptifmatis Jrfcramcntum. . . . {ed poftqiiarn bap-
ti^atus Chriftus ... jujiitìa omnis impiota eft. Mi tate vero quam |
cum paucis mlT. ineptiat, qui inter duo illa dilaimcn conetur in- j
a. Gill.in marg. & Rom. edit. in corp. abolitio peceatorum. At |
paulo infra, ubi omnes edit. baptifmi forma eft contf itula\, mfl. prie- I
fc ru n t , baptifinum, recendorcs^bnptijmus, nobis forma eft conftituta.
Videtur autem forma hìc intelligi cclcbrandi iàcramcnti ratio & |
ordo , ut etiam infra num. 18.
b. Edit. cum mlT. non paucis, vere carnem > ex his tamen ali- ,
quot omittunt, carnem : rcliqui mff. exhibent , veram carnem. I
Rurfus continuo poft, ubi legebatur i:i edit. & mlf. plurimis, in ,
fpecie columba, non in veritale columba , fed in fpecie & c. in aliis
aliquammultis, iifque mclioris a;vi habetur ut in textu. Ceterum |
abfunt è trariatu de M yfteriis, qua; de carne Dominica hìc dicun-
,tur , videnturque ad hccrcticos aiiquos à quibus cjufdem veiiras
negaretur, fpcÀare. Qnaproprer cùfii veri limile iu jam excin<ii:os
fuiife vctejes Cerdónis , Mareionifque dilcipulqs , quos Chrido
Domino carnem phantafticam adtribuiffc cxT e r tu ll. dePrafcript.
cap f ■ de carne Chrifti cap. 1. & adverf. Marcioncm , & aliis dif-
ccre eft > credideriisus aucìorcm forca His alludere ad Manichxos
vel potius ad Prifci!ianiftas;quippe quos uique ad Lconis Magni tempora
firperfuiflc, atquc eaindem prifeorum iftorum h.xi'ciiafcha-
rum circa camera Domini vccfaniam tcnuilfe auclor eft idem
papa Epift. (ira nò v x edit. j j . cap.4.
C. Omnes edit^ac uiir. nonnuili, f it e it , fecundo fuper creaturam
aqua , invocationem poft e?. &c- alii miT. multo plurcs, facit fecundo
creaturam aqua invocationem , quidam , per invocationem, &-c.
eommodius rcliqui licet pauciores, ut in contextu. Dtverfitatis autem
caufam in adverbio fecundum arithmetica nota in' cod' noti
paucis perperàm breviato fitam fuiife manifeftumeft. Atqui/ee«»-
dum h ìc ncque numeri neque ordinis adverbium e f t , fed tantum
loci : ac piane idem lignificar ac pfopc, five in p roximo, ut pucci
norunr. In memórandis autem baptifmi cercntoniis non femper
cum Sacram. S. Grcgorii, ncque cum Gothico miiTali congruit, fed
magisaccedit ad miflalc vetus. Gallic, ¡tanque ad Sacram. etiant
Gallic quod nobis vulgavit Mabillonius. Q ita de re jam nos1 ali-
quid in Prifattone ad hofee libros.
d. In cunclis edit. & mfl'. non paucis defi derantur, & ex altera
parte : qua: verba è multis cod. aliis reflituiirius. .
e. Omnes edit- ac plerique mfl'. Sic ergo hujus bapt. forma prd-
cejftt. Vides ergo <¿<c : led omnium antiquifllmi nobilcumfaciunt.
* . Hare de fragiliratc vocis querela videtur quideni iis , u t in P r x -
fatione diftum eft , nonnihil fa vere-, qui hofee libros Ambrofio ad-
iertum cunt : veruni è contrario ipfis baud pattini adverlàtur, quod
auiftor ifte fuos auditores paulo infra , & lib. 6 cap j compellans ,
fancUtas , inquit, veftra aures Scc> Quarii loquutiouem Ambro-
lianam effe non facile ifti probaverint, licut nec iucifas interior
gationcs pallim inferías.
L I B E R S E C U N D U S .
C A P U T I. AJuclxorum magis quam depopulo nationum. Si
honore, qui prior defcendiflèt,hoc eft, quiha-
Refumit explicationem d ilu v ii, quo figuratum effe beret Dei mecum, ftudium juftitia:, gratiam ca-
adferit verum baptifinum ; ubi de aliis bap- ritatis, caftitatis affe&um * ipfè magis fanaba-
tifinis paucafiubjungit. ~ tur. Tamen tunc temporis unus fànabatur,
tunc , ìnquam , temporis in figura qui prior
1. T N diluvio quoque figuram baptiimatis defcendiflèc , folus curabatur. Quanto major
X pt^ceflìlTe hefterno ccepimus a difputàre eft gratia Ecclefiie, in qua omnes falvàntur,
3. Quid eft diluvium , nifi in quo juftusad femi- quicumque defeendunt?
narium juffcitiac refervatur, peccatum moritur? 3 6. Sed videte myfterium. Venit dominus
Ideo Dominus ut vidit hominum pullulare de- nofter Jefus Chriftus ad pifeinam , multi ¡egri
lieta, juftum folum cum fua progenie referva- jacebant. Et facile ibi multia:gri jacebant, ubi
v it : aquam autem fùpra montes quoque exire unus tantùmiriodo curabatur. Deinde c ait ad
pracepit. Et ideo in ilio diluvio omnis corrup- illum paralyticum : D e f i e n de, Ait ille : Hominem
tela carnis interiit, fola jufli profàpia & forma non habeo. Vide ubi baptizaris. Unde fìt bappermanfit.
Nonne hoc eft diluvium, quod eft tifina, nifi de cruce Chrifti, de morte Chrifti ?
baptifma 5 quo peccata omnia diluuntur, fola Ibi eft omne myfterium, quia prò te paflùs eft.
jufti mens & gratia refufeitatur ? In ipfo rediméris, in ipfo falvaberis.
2 . Multa funt genera baptifmatum, fed unum 7 . Hominem, inquit, non habeo j hoc eft, quia
baptifma, clamar Apoftolus. Quare ? Sunt bap-C per hominem mors , & per hominem refurrettio
tifinata gentium, ìed non funt baptifmata. La_ mortuorum. Non poterai defeendere, non povacrafunt,
baptifmataefle non poffunt. Caro terat falvari, qui non credebat qùod dominus
lavatur, non culpa diluitur j immo in ilio lava- nofter Jefùs carnem fufcepiiTet ex Virgine. H ic
ero contrahitur. Erant autem baptifmata Ju- autem qui opperiebacur mediatorem D ei & ho-
8• dxorum, alia fuperflua, alia in figura, Et figura minum, hominem Jefum Chriftum, exfpedans
ipfa nobis proficit j quia veritatis eft nuntia, eum de quo dictum eft : Et mittet Dominus homip
a t> r-j >r t t nem ì*i.fialyos faciateosi dicebat ; Hominem non
A 1 U 1 1 1 . habeo > ideo ad fanitatem meruit pervenire
Rifcina probatica ab Angelo commotx. , ac et qui <ìu*a c£edebat in advenientem. Melior tamen
primus in illam defundijfit^fianitatem refiituen- D ^ Per^^^or ^ credidiflet jam veniftb
tis ; itemque paralytici ad Chrifium refiponfio quem T erabac elle venturum.
C A P U T
fohan,j. 7 .
Efai 19. 4.
edijferuntur.
' Q
II I.
Nonnullis ex hifioria Naaman enarratis , alias
• dliquot ejufilem facramenti figuras perfiringit.
8. T Unc vide lìngula. Diximus figuram
^ praceffifle in Jordane, quando Naaman
leprofùs ille mundatus eft. Puella illa ex
E captivis qux e ft, nifi qua: fpeciem habebat Ec-
clefix,& figuram reprafèntabat ? Captivus enim
erat populus nationum, captivus erat, non dico
captivitatem d iùb hofte aliquo populo con-
ftitutam : ìed eam captivitatem dico quie major
ef t, quando diabolus cum fiiis fievo dominatur
imperio , Se cappiva fibi colla fubjicit pecca-
torum.
9. Ergo habes unum baptifma, aliud in diluvio,
habes tertium genus, quando in mari rubro
infirmitate. Qui eft prior, tempore,anhonore? F baptizati funt patres, habes quartum genus in
Utrumque intellige. Si tempore, prior qui dei! piicina , quando movebatur aqua. Nunc te
cendiflet, fanabatur ante, hoc eft, de populo confulo utrum credere debeas quia habes praquid
Se c. Sed nihilo i i Verumtamen aneto ri tate ac numero mlT. adducimur, utantiquam
lectionem prxhabentcs eodeni modo .intcrprctemur, quodJìgnificat,
Uid leélum- eft heri ? * Angelus , in-
quit , fecundum tempus defeendebat
in pucinam, & quotiefeumque defeendiflet Angelus,
movebatur aqua 5 òc qui prior defeendif-
fe t , fànabatur ab omni languore quocumque
tenebatur. b Quodfignificat figuram venturam
domini noftrijefu Chrifti.
4. Angelus quare ? Ipfè eft: enim magni con-
filii Angelus. Secundum tempus, quod ad ho*
ram noviifimam fèrvabatur} ut in occafu ipfo
diem deprehenderet, & differret occafum.
Quotiefeumque ergo defeendiflet Angelus,mo-
veBatur aqua. Dicis fortaflè : Quare modo non
movetur ? Audi quare ? Signa incredulis, fides
credentibus.
5. Qui prior defeendiflet, fanabatur ab omni
a. Rom. edit. fola difputare (emione. N,
deterius fubintelligas die, quam fermane.
* . Hanc Evangclii leótionem intra pafchalem oftavam recitari
confueviflc nulla liturgia, nec iàciamenrariùm tradir. Hoc tamen
forlìtan innuitur in lib de Myfteriis, ubi dicicur : Ideo tibi dicium
eft quia Angelus Domini defeendebat &c. Sed peculiaris hic ufus
effe potuit quarumdam Ecclelianim , vel inferi hrec verba baptif-
malicuipiam precationi : & tunc diccndum eflct ipfo die pafehatis
liabitum fuiflc eumdem fernioncm , Cui opinioni favere potei!,
quod] in Gallenii cod. prxnotatur : Incipit prima die in pafchd,
b. Ita vet. edit. ac plerique mlT. alii etiam non pauci, &uod
fignificat figura ventura Domini & c: qua: le&io non ornn.no
refpuenda eli:, modo figura in fexto cafu , & ventura in quarto
plurali acciptatur. Scptentiam vero mutavit edit. Rom. in'hunc
nioduin. Sjttod in figuram venturi D. N . j . C .fiebat; .aperto fenfu.
edit. fignificabat, figuram venturam D. N . quali fcribere
tur , quod flgnifiicabat prxlcntiain venturam D N- figura enim
ac fpecies plérumque inter (è corifunduntur, & fpeciem prò ip,(à
re feu exteriori rei confpectu fumi & fupraex Ambrofio annotavi
mus & ex vàriis Scripturx locis adleri poteft. Non tamen
diflìmulandum eft haberi in uno cod. Vat. figuram venturi Sic,
liaud incommode.
c. MIT. aiiquot, ait ad paralyticum: Vis farws fieriì A t ille : Ho -
minem Sic. Ex hoc autem loco centra auitorem hujus oneris
objeétionem conflariin Prxfation-.- diximus,quam conlule.
d. Nonriulli mff f i b hofte aliquo popula confiamo : reliqui &
omnes edit. ur in textu , nifi quód in Roni. vox populo Iugulata
eib.