$>rxcepta forííiaveririt -, qtix magifterium fibi A turn Dei Frlium, cnjus caro non vidit corrap-
‘omnium folet vindicare virtutum. Pythagorea tionem, diviniras fton eft experta. cóntagionem?
Videce igitur quanta virginitatis menta fmt.
Chriítus ante virginem, Chriítus ex virgine j á
Patre quidem natus ante íxcula, íed ex virgine
natus ob íxcula. Iliüd naturae lux , hoc noftrx
utilitatrs eft. Illud erat íemper, c hoc voluit.
quxdam una ex virginibus a celebrai ur fabula,
cùm à tyranno cogeretur fecretum prodere, ne
quid in iè ad extorquendam confdfionem vel
tormentis liceret, inorili linguam abfcidifle, at-
•que in tyranni faciem deipuifte j ut qui interro-
'gandi finem non faciebat, nön haberet quam
interrogàret.
18. Eadem tamen forti animo, fed tumenti ute-
11. Spedate 6c aliud virginitatis meritum ;
Chriftus virginis fponfus, 6c fi dici poteft, Chrifi
tus virginex caftitatis} virginitas enim Chrifti,
xo ,'exemplum taciturnitatìs 6c proluvium cafti- B llon virginitatis eft Chriftus. Virgo eft ergo qua
tatis vida eft cupiditatibus, qua; tormentis vin- nupfit, virgo qua: nos fuo utero portavi*, vir-
ci nequivit. Igitur qua; mentis potuit tegere,iè- go qua: genuit, virgo qua; proprio lade nutri-
cretum 9 corporis non texit opprobrium. Vicit v it, de qua legimusc guanto, fecit virgo Hìertifa-
naturam, ièd non tenuit dfciplinam. Quam vel- lem ?Non deficient de petra ubera, neque nix a Li-
le t in voce munimentum fui pudoris exiftere • bano, out declinabit aqua •valida vento qua porta-
Eoque fortafle b erudierat illam patientia, ut tur. Qualis eft hac virgo qua: Trini tatis fontibus
culpam negaret. Non igitur invida undique j irrigatur : cui de petra fluunt aqua, non defì-
nam <6c tyrannus licet non potuerit invenire ciunt ubera, niella funduntur ? Petra autem eft
quod interrogabat, tamen quod non interroga- juxta Apoftolum Chriftus. Ergo à Chrifto non
b a t , invenit. ‘ C défirìunt ubera-, clàritas à D eo , flumen ab Spire).
Quanto noftra virgines fortiores, qua vin- rftu- H a c eft Trinitas qua Ecclefiam fuam irri-
‘Ciint etiam quas non vident poteftates : qui bus gat , Pater, Chriftus, 6c Spiritus.
non tantum de carne & fanguine, ied etiam de 23- Sed 6c jam à matre defeendamus ad filias.
ipiò mundi principe iaculique redore vidoria De virginibus, inquit Ìàndus Apoftolus, pracep-
eft ? .Aitate utique Agnes minor , led virtute turn Domini non habeo. Si Doctor gentium non
major, triumpho numerofior, conftantià confi- habuit, habere quis potuit ? Et praceptum qui-*
dentior, non libi linguam propter metum abftu- dem non habuit, led habuit exemplum. Non
lit, led propter trophaum relèrvavit. Nihil enim enim imperari poteft virginitas, lèd optarij nam
habuit quod prodi timeret, cujus non erat cri- qua llipra nos funt, in voto magis quam in marninola
, lèd religiola confeflìo. Itaque illa fecre- D gifterio firnt. Sed volo vos, inquit /fine fiUicitu-
turn tantummodo celavit, hac probavitDomi- dine effe. Nam qui fine uxore e f i , fio Uicitus e f i qua
rum, quem quia atas nondum poterat confiteri j Domini funt ,quomodo placcai Deo & virgo
cogitat qua Domini fu n t , ut f it fianEta corpore (fifpi-
ritu. Nam qua nupta e f i , cogitat qua mundi fu n t ,
quomodo place at viro fùo.
Virginitatis patri am calum ejfe, auctorem vero Dei C A P U T V I
Filium : qui cum virgo efiet ante virginem, ex
'virgine tamen editus virginem Ecclefiam duxit Sanctus vir a f i minime damnari matrimonium co»■
Hier. i* .
*3- & H
natura cenfefia eft.
C A P U T
I . CtY. 7^
i**
Ibidem 3 U
V.
uxorem. Abipfa fufeeptos nos omnes ejfe, cujus
■dotes nonnulla commemorantur. Ejufdem filias
hinc pracellcre quod virginitas non fiubjiciatur
pracepto, quodque adpietatis cultum facultatem
fuppeditet quam expeditijfimam.
10. T N laudationibus folet patria prxdicari
& parentes j ut commemoratione audo-
tamen ut bona mulierumac virginum interfi
componat, primo qua mala fecunditatem corni
tentar, puta dolores pariendi, moleftias educandi,
addictamviro firvitutem, nimiam forma
atque ornamentorum curam, proponiti tum illis
opponitmajorem virginumformagratiamfelicio-
remque fecunditatem ; quibus eas Ecclefia per-
quam fimiles fieri, ddfeverat.
NOn ego quidem difluadeo matrimonium
ris dignitas fucceilionis exaggeretur > ego licet
laudationem non fulceperim virginitatis, led 3
exprelfionem- ad rem tamen pertinere arbitror,
, lèd virginitatis adtexo benefi.
ut qua fit ei patria, quis audor, appareat. A c F cium. g u i infirmus e f i , inquit, o.lera manducet.
prius ubi fit patria denniamus. Si enim ibi eft pa- Aliud exigo , aliud admiror. Aäigatus es uxoriI
tria, ubi genitale domicilium: in calo profedö Noli quarere folutionem. Solutus es ab uxore ? Ne
eft patria caftitatis. Itaque hic advena, ibi in- quafieris uxorem. Hoc praceptum eft copulatis.
cola eft. ' De virginibus autem quid ait? E t qui matrimonio
11. Quid autem eft cafti tas virginalis, nifi exjmtiungit virginem fuam, bene fa c it : & qui non jun-
pers contagionis integritas? Atque ejus aud ^ t ^ it , melius facit. Illa non peccat, fi nubat:d hac
rem quem pofiumus aftimare, nifi immacula- finon nubat, aternaeft. Ibiremediuminfirmiteflatus,
Rom. 14.1«
i . Cor. 7 .
Ibidem ; 2 ■;
4
a. ltamlT.omr.cs , excepto Teller, cum quo edit, celebratur fa -
bttlis, cum, Rom. qua citm, a tyranno. . . . linguam abfeidiffe fertur.
Sed fertur addicum fuifle ab iis, qui infinitivum abfeidijfe ad celebratur
referendum ciTe non advcrtebatn. Cecerum per virginem illam
Pythagoream vidctur ianftus Prceies indicare Lea:nam Harmodii&
Ariftogitonisamicam, qua; corum adverfus Hipparchum confpica-
tionis eonfcia & deprchcnia , cum libera lingua: abiciilione iilen-
tium retinuiiTet, ftatuam meruit fub figur* Lea:nx ore patulo &
lingua vacuo exprefla:. Confule Herod, in Terpfic. Thucid. lib. 1.
Plutarch.d e Garnil. Plinium lib. 54. cap.S. & alios,
b- Omncs edit, erudierat iUam fxnitentia : optimc vcro cuniti
mff. . . . . patientia -, 11am quod nonnulli habent, patientiam fcri-
ptorum infcitiximputandum ell.
ic. Mill quatuor, hoc voluit circa finem: reliqui ( unoexceptò, ubi
Icgas , hoc fieri voluit ) exhibent tantum, hoc voluit. Sic etiam edit.1
cun£tx prater Rom. in qua legitur, hoc ejfe voluit. Eadem quoque
Rom. poft vocem Chriftus, proxime (èquentem adjecit, virgo, qu*
neque in ant. edit, neque in mff. ullisreperitur.
d. Mff. quatuor, httcf i nonfeccat, eterna eft: alii totidem, hac
f i non nubat, non feccat, eterna eft. Melius reliqui, & edit, ut ià
tcxtu.
B B ■ I B : IUa’non A H Gemmis at,res, oculis c o lo rH
p ^ acur’ tcr infunditur. Qiiidibi remanet fuum nbi cam
15. Conferaijius, fi placet, bona muherum multa lmitantur, Senfus fuosamittitmuHer Sc
a cun, nltimis virginum. Jactet licet fcecundo ie vivere poffe fe credit ? ’
mulier rtobilis partu: quo pkires generaverit, 0 . ' Vos-vero beatafvirginei, qnx talia tor
plus laborat. Numeret folana filiorum ,fed mi- menta potius quam ornamenta nefcitis • quibus
nieretpanter&molefttas.Nubit& plorcmQua- pudorfanaius verecundafuffufus o,-a &bona
> T> ■ H i H S ravet caftitas eft decori: non humanisI B M H H I
cic. 1 iiusimqudimpedimentum fcecundicasm- alieno errore merita veftra penfatis Hahetk
cipttadferre quamfrucVum. Parturit, &Kgro- fane & vos veftra: militiam pulcntudinis cuivir
tat. yuam dulce pignus quod.a penculo inci-'B tutismilitat forma, non corporis, quam nulla
pit, 8c in penculiadeiinir, pnus dolor,futurum, extinguit attas, nulla eriperemors poteft nulla
quam voluptati, Pencuhsemitur, necpro arbi- .-¡cgritudo corrumpere. Solus form® arbiter pec
B B B I r - a - B H x f Ur Deus> quidtiam in corpore minus pulcro
tiS. ^ i d recenfeam nutriendtmoleftias, inf- dlligar animas pulcriores. Non uteri onus no.
tituendi b & copulandi ? Felicitim iùnt iftie miferix.
Habet mater heredes,lèd:augétdolSkfSi
tutn, non dolor partus ; H M numetoiior
ioboles p ix mentis, qua: omnes pro liberis ha-
b e r ; fcecimdaiucceflbribus, fterilis orbitatibus,
nelcit funera, novit heredes.
31. SicianftaEcclefiaimmaculata coitrn, feerantur,
Nam de adverfis non oportet dicere, ne fandiC
limorum parentum animi contremifcant. Vide,
JT|1 foror y quam grave fit pati, quodnon oportet
taudirivEthxcinprxfènti ixculo. Venient autem c dufidapartu, virgo eftdaffitate, mater eft pkole
dies -, quando dicant\Bf atz fieriks ventres .f Parturit itaque nos virgo non viro plena ’fed
qmmngemerunt.YAi^ emm hujus fecuji genet fpiritii. Parit nòs virgo non cum dolore mem
6c generant : c filia äutem regni abfti-
net a voluptate viri, 6c à voluptate carnis j ut fit
fanfta corpore 6c fpiritu.
. *7- Qüid erg ° famulatus graves 6c addida vi-
ris fervida replicem feminarum, quasante juifit
'Qin.yiC- Deusfervirequam iervos ? Qua: eo proièquor,
ut indulgentius pbièquantur 5 quibus hoc fi pro-
I“ .' 1 O . I«««-
•brorum ,fed cum gaudüs Angelorum. Nutrii
nos Virgo non corporis la d e , ffid Apoftoli-, quo I j. „
inhrmam adhuccrefcentis populi ladavit æta-
tem. Quæ igitur nupta piures liberos habet
quam landa Ecclefia, quæ virgo eft facramen-
tis, mater eft populis, cujus foecunditatem etiam
Scrip tura teftatur dicens ; guoniam piures fiìii
S Aug. lib.
! 4. de Doiir.
ÌChrift.
il,
H ™®fseS eft carltatis : .fi improbx, pccnade-jj dejiru rmigis qmmejns mu W tM K k ? Nollra
H i ■ ^ ■ ■ 1 ™U1? «onhabet, fed Éabetfponfum,eo quod
»S. HnJTilla naicuntur incentiva vmorum^c five Ecclefia inpóptilis,*five anima in finmlis.
U H I coloribus ora depingant, dum viris Dei Verbo, fineullpg flexu pudoris qudfiTpont
dnpiicere formidant 5 & de adulterio vultus fo innubit sterno, eìFoetainiurix, fitarationis'
meditantur adulterium caftitatis. Quanta hie
amentia, effigiem mutare nature, piduramqu^- C A P U T V I I .
rere} 6c dum verentiir maritale judicium, pro- „ j • • . .
• ■ - 1 ■ ’ F Farentes ut ad virgimtatcm filias dere luum ? Prior enim de fe pronuntiat, qua: infiituant, hortdcupit
mutare quod nata eft. Ita dum alii ftudet
piacere, prius fibi ipla dilplicet. Quern judicem, £
mulier, veriorem requirimus deformitatis tux,
quàm te ipfam, qux videri times ? Si pulcra es.,
quid abfeonderis ? Si deformis, cur te formo-
iam elle mentiris, nee tux corifcientix, d nec
alieni gratiam érróris habitura ? Ille enim alteram
diligit, tu alteri vis piacere. Et iraiceris fi
tur, quot’ mticfti* ngfuntm e x ’valuti-
tate quam illi quarunt in nepotibus, ponit ob
oculos. Negat tamen a jeprohiberi nuptids ; quin
immo illas contra hareticos earumdem adverfd-
riostuetur : ceterum ìpfiì'virginitatem antepo-
nens 3 quanta f it virginum fponfipulcritudo, qui-
bufive abeo m/meri bus illa donentur, explicat:
tum expofitis in eam rem Canticorum locis ali-,
qnot, inde morum ac virtutum pracepta exprimit
virginum conditioni accomodata.
,z' \ Udiftis, parentes, quibus erudire vir.
amet ahani, qui adulterare inte dòcetur ? Mala
magiftra es injurix tux. Lenociiiari enim refu-
g it , etiam qux pafla lenonem eft j ac Hcet vilis
mulier, non alteri tamen,fed libipeccàt : tole- F . £ \ turibus r uri bus } quibus inftituere difciplin"
difciplinis
rabilioraque propanodura in . altero cnmina ■ filias debeatis; ut hàteiepóifitisquarum meri,
lunt ; ibi enim pudicma, hie natura adiilteratur. tis veftra deliita redimantur. Virgo Dei donum
J'l™ qua»?o pi-etio opus e ft, n^erialn pul. .eftjmimusparentis.facerdbnunicailitatis Vir
era diipliceat; Hrac pretiofa còllo dependent gó matrisibftia eft, cuius quotidiano facrificio
momha , rade per humum veftis trahitur auras yis divina placatur. Virgo individuala pignus
ta. Emitur igitur hxc fpecies, ah habetur ? Quid
quod etiam ad odorem varix adhibentur illecea.
Mff. duo , cummultis bohis virginum.
b. Ita edit. 'cum parte mfl. at alia pars haud multo minor, (fi. 'copulandi
filium. Sunttftt miferi a. Non fatisapte. .
c . Rom. edit. filia autem . . . à volúntate viri, & d volúntate
carnis, &c. Vet. & mff. iktis interièconièntiunt, nifi quod horum
non pauci pra iè fcrunt, filia autem regni abftinent, Sic quidam
etiam pròfiliakgunt f i l i i , utqueloci totius conftruilionem refti-’
tuant, ita condudunt, ut f i t quod ■Johannes dicit : Gètti non ex vt-
luptate viri, neque ex voluptate carnis, fed ex Deo nati funt.
■ d. Mff. plenque , nec alieni gratiam oris habitura. Minime male.
Omncs edit. cum paucis mff. in adulterio crimina funt ; ita etiani
— 0 . . . p
parentum, quæ non dote'follicitet, * non emi-
gratione deftituat, non oftèndat lnjurus'.
ayudAuguft locojamarg citato.quiifthaicibireculltinpKeclanim
didtionis grandis exemplum : alii magno numéro fin altero, &c. ni-
mirum in co quod hæc mulier admittit, quæ fibi peccat, non alteri.
f. Mff. aliquot , Parturit itaque nos vin o non cum dolore : alii
vcro & edit, prorfus convcniunt, nifi quod pro parturit, in Rom.
edit, repofitum e ft , concipit.
g. Ita yet. edir. cundtique prope mff. at Rom edit, cum uno vel
altero mff. ftuxu pudoris.
* . Nihil apertius probare poflit nccdum monafteria virginum Me-
diolani fuifle iuftituta, iccus vcro Bononiæ, ut docctur infia cap. io ,
num. f j . :
K i i j
ul