rorum donatis torquibus honorare cervices 5 A guefcent fines deferti, dr exfultatione colles accin-
ka jugum noftrum levavit, ut fidelium colla gentur. Inàuti funt arietes ovium , dr convelles
virtutis infìgnibus coronarec. abundant frumento fetenim clamabunt, dr hym-
90. Vere autem alvus ille Maria: crater tor- num dicent.
natilis, in quo erat Sapientia, qua: mifcuit in 95. Quis eft annus Dominici bonitatis, nifi
cratere vinum fuum, indeficientem cognitionis ille de quo dicium eft : Ttmpore accepto exaudìvi
pia: gratiam divinitatis fu« plenitudine Tubini- t e , & in die falutis adjuvi te j quando populoniftrans.
rum fide b Eccìefia abundavit ,juftitiam induit
91. In quo virginis utero fimul acervus tri- facerdotes >. Un de Se Apoftolus dicit : Ecce nunc
ti ci, Se lilii floris gratia germinabat j quoniam tempus acceptabile, ecce nunc dies fa lu tisj quante
granum tritici generabat,& lilium. Granum B do venit Dominus predicare annum Domini
tritici fecundùm quod fcriptum eft : Amen amen acceptum, Se diem retributionis, ficut in Evandico
vobis, nifi granum tritici cadens in terram,
mortuum fu e r it, ipfum fiolum manet. Sed quia de
uno grano tritici acervus eft fadus , comple-
tum S i illud propheticum : Et convalles abunda-
bunt frumento ; quia granum illud mortuum,
plurimum frudum adtulit. H oc itaque granum
omnes homines perpetua c«leftium munerum
efea Taturavit : confummatumque eft illud progelio
iuo ipfe memoravit dicens : Spiritus Domini
fuper me,propter quod unxit me, drc>
. 96. Tunc ergo Dominus operibus iuis Se
gloria Se honore lui tempus coronavit adventusj
totus enim ille annus converiàtionis ejus in hoc
mundo diverfarum habuit certami na paflìo-
num. Vicit Herodem parvulus, de quo in pat .
fione infantium triumphavit. Elurivit, fitivit,
phetici oris eloquium, dicente eodem David : C pro nobis vapulavit, prò nobis contumeliarum
pfal.zo.17. Cibavit eos ex adipe frumenti, dr de petra melle indigna toleravit, crucem adfeendit, mortuus
faturavit eoi. eft pro nobis.
92, In hoc grano effe etiam lilium divina y v t
cant.i. 1. teftantur oraculaj quia fcriptum eft : Ego fium u A V I .
fios campi, dr lilium convallium : ficut lilium in
medio Jpinarum. Chriftus erat lilium in medio
ipinarum, quando erat in medioJud«orum.
C A P U T XV.
Virgines quodam fingulari modo dici pojfe lilìa ^
Chrifti : Chrifium vero ipfum re ¿le per acervum
tritici liliis circumdatum ad timbravi ; quippe
qui dr Ecclefiam fcecundaverit, dr diver forum
retulerit coronar certaminum.
93. A Udi, virgo, quid dicat : Lilium, in-
quit, convallium Chriftus, id e ft, hu-
milium animarum Si mitium. Eftoergo mitis,
humilis, atque maniueta 5 ut in te ficut lilium
Virginibus exeundum obviam Chrifio , dr qua rat
i one. Hune quidem à matre coronatum effe >
fe d tarnen de ipfius div ini tat e non ambigendum*
Sumendam itaque perfettam fidem in efea illa
quam paravit facob, dr in ftola quam prudens
mulier contexuit, prafiguratam ; ut virgo bene»
dicliones à Chrifio confiquuta, in homìne Deum
vide at, immo vero Chrifium induat, fìmulque
omnium ornamenta virtutum.
V ides quantac certamina ? Sed tarnen
non avarus exador pr«mii,cui abun-
davit una cadeftis corona virtutis. Unde egre-
dimini , fili« Hieruiàlem , ficut vos hortätur
fcriptura divina in Canticis canticorum : Egre- '
ibidem y ij. germinet Chriftus. De quo Sc alibi habes: Labia E dimini dr videte regem Salomonem in corona, qua
a ejus lilia a ftillantia myrrhamprimam 5 id eft, qui coronavit eum mater ejus in die Jponfalium ejus,
Chrifti paifionem loquuntur, Se Tuo ore conce-
lebrant, ac mortificationem ejus in Tuo circum-
ferunt corpore, Chrifti lilia funt ■> fpecialiter fa-
cr« virgines, quarum eft fplendida Se immaculata
virginitas. Unde plerique accipiunt quod
dr in dìe. jucunditatis cordis ejus 5 quìa fe c it fib i,
inquit, caritatem à filiabas Hierufalem, hoc eft :
Egredimini ex his anguftiis Se lollicitudinibus
còrporalibus , egredimini ex hac dele&atione
carnali, Se peregrinamini de corpore, ut adeflè
Domino poifitisj quoniam qui in carne funt,
Ecclefia videatur dicere : Ego fium fios campi,
dr lilium convallium : qua: in hac convalle iliius Domino lùo piacere non poifunt. Dicitur ergo
mundi gratiam boni odoris exhalat, fedul« con- vobis quia non eftis in carne, lèd in ipiritu, fi
feflìone pietatis. Denique Se alibi dicit : Frater F potueritis comprehendere Salomonis veri illius
meus defeendit in hortum fuum, inphialas aroma- pacifici caritatem, quam fecit libi ipfe5 Se ideo
offìi ~ ’ Rom. 8. S<
& 9-
Pfal.64.11
&feq.
tìs ,pafcere in hortis, dr colligere lilia. Ego fratri
meo, dr frater meus mihi, qui paficit inter lilìa.
94. Ex ilio ergo utero Maria: diffufus eft in
hunc mundum acervus tritici muniti inter liliaj
quando natus eft ex ea Chriftus, cui dicit pro-
pheta David: Benedices coronam anni benignita-
tis tua , dr campi tui replebuntnr ubertate. Fina.
Edit. Dìfiillantia tnyrrkam plenum ; fic cnim L X X . safoVra |
rHvt,v*r eòli?*. Mff. tamen, & vulgata veriìo , flUlantia myrrham
primam ; textus hebr. myrrham tranfeuntem.
b. Omnes edit. ECilefiamfafundavit ,jnftitta & c . M(T. autem I
u t in contextu.
c. V o c i, certamina edit. adJunt, pajftts eft : quod elegantius fub- 1
intelligirur in mlT.
Cave putes hic negari ab Ambrofio puritlìmam virginem
vere Dei genitriccm habendam effe. Sed locum interpretare comcoronam
accepit a matre.
98. Beata mater Hieruiàlem, beatus Se Ma-
ria: uterus, qui tantum Dominum coronavit.
Coronavit eum quando formavit : coronavit
eum , quando generavit 5 quia etfi * eum fine
ali qua lui operatione formaverit ( quia Spiritus
fanctus lupervenit in virginem 5 unde Se ipie
parate ad eos hsereticos tjuos, ut vidimus, confutandos fuicepit. Ete-
nim ut Maria: virginitatem ièmpcr manfifle intaminatam , & di-
vinitatem Chrifto abjudicandam non effe probet, fatis eft fi doceae
eamdem Dciparam fine ullo genitali congreffu (aneli Spiritus opera
conecpiffè. Alioqui cnim quomodo Maria negari pofict tantum-
dem Chrifti generationi, quartnm cetera: matres liberorum fuo-
rum, contuliflè , qua: illum , ut Ambrofianis verbis utamur ,yòr-
rnavit, generavit, concepii, ac peperit, V erum de his iterum lib. j .
de Fide cap. 7.
ait:
g jg, ait : Inoperatum meum vìderunt oculi tui ) tàmeh A diligas : nec gratiæ ejus invideas, lèd quo prò-:
hoc ipfo quod ad omnium falutem eum con*
cepit Se peperit, coronam capiti ejus «eterna
pietatis impofuit • ut per fidem credentium fie-
ret omnis viri caput Chriftus. Inoperata eft
ergo Se caro Chrifti, quem ut Maria virgo con-
ciperet, iniMtato quodam novoque Incarna-
tionis myfteriojfine uffa virilis feminis admixtio-
ne, divina: gratia difpofitionisquod erat carniSj
adfumfit ex Virgine , atque in illa noviflìmi
Adam immaculati hominis membra formavit.
batiorem videris,imiterisjut fit in te pax Chrifti
Se gratia, Se ver bum Dei habitet in corde tuo,
atque hujus mundi fugias cogitationes. A
. 103.' Semel mundo mortua, ne quæiô j tetige- colo f i . -
ris, ne adtaminaveris quæ funt iftius fæculi s lèd ^ Ai-
femper in pfalmis Se hymnis Se canticis fpirita-
libus abducas te ab hujus iæculi converfatione,
non homini, ièd Deo cantans. Et ficut iànda Lue.i . j<
faciebat Maria, conféras in corde tuo. Quali
B bona quoque agnicula rumines in ore tuo præ-
«f.54-
1r.17.9-
lofi-9-
99. Hominem audis, led fupra hominem in- cepta divina, ut dicas Se tu : Exercebor in mira- pfai.m:
tellige j quia fcriptum eft: Non coque s agnum in bilibus tuis. Nec dormitet aut ili 11 et e anima 17 * e
U fo matris fiua. Et alibi legis : Et homo eft, dr tua prx tedio. Stillicidia enim ejiciunt homiquis
agnofeet eum /Ergo non debes agnum illum, nem in tempore hyemali de domo Tua : anima
in quoplenitudo divinitatis corporaliter inhabitat, autem perfe&a non ftillat, in qua nulla gra-
conditionis humaite viribus xftimare, Se ma- viorisreft rima peccati • fed manet in domo Tua,
jeftatem incomprehenfibilis poteftatis a dege- & inoffenfie habitationis novitate l^tatur Se
neris cognitionis infirmitate concludere. Non fruitur. A t fi aliquid forte nutaverit, dicas:
enim illuinperfeda: fideicibum Jacob coxit in Confirma me in verbis tuis. ■ _
lade , quo Ilàac pater ita eft deledatus, ut e ie C A P U T X V Ì I .
pterogativam omnem benedidionis propheti-
ca fobrietate conferret. Et ideo Apoftolus fcrip-
fit fuccum ladis tenuis cibum effe d odrinx,
dicens : £)uìa omnis qui alitur latte, expers eftver-
borum jufiitia ì parvulus enim eft : perfedorum
autem eft folida efea. «
ioo. Et tu ergo , filia,iiime ftolam illam
b mulieris pia operatione contextam, qua: ma-
’ nus fuas aperit pauperi, & lucerna ejus non
extinguitur in tota node : atque indue te,& hu- D
jufinodi epulas adfer ad patrem, ut dicat; £>uid
• eft quod tam cito inveniftt, filia ? laudans in tenera
adhuc xtate prudentiam,pia: quoque devo-
tionis alfedum. Et dicat tibi : Accede ad me filia
odoratulque odorem veftimentorum tuorum
benedicat te dicens : Ecce odor filile me«, ficut
odor agri pieni quem benedixìt Dominus ; & , Det
tibi Deus a. rore, cali défuper, dr ab ubertate terra
abundantìam. Àtque his adjungat : £hfi maledifguntur
Deo gratia quod Angelorum vita in pd-
radifò quondam perdita, jam fulgeat in virgi-
' ni bus ; quodque mundo Chrifium edere , atque
Htbraos per mare eduìere digita fuerit virginitas.
Pofi hac Ambrofia ipfà Deo commendata7
ac ojfertur , ut fuum in e a tueatur muntis, dr
adfipiritales partus coelefii connubio illam con-
jungat, virtutes dotis atque ornamentorum loco
tribuat, quarum beneficio Sponfum fuum tenere
mereatur. Denique Chriftus obfecratur, utfamu*
lam fuam latus excipiat.
1 0 4 . T Unc ad te, decurfis omnibus, Pater
I \ grati«, vota converto, cujus pietà»
ti innumerabiles gratias agimus, quod in virginibus
facris Angelorum vitam videmus in ter.*
ris, quam in paradilo quondam amileramus.
Quid enim vel ad imitanda virginum ftudia 4
x e r it t ife , maledÙhts a i t : &.qui bwedixerittc, E confirmandamque virtutem , vel ad conceke
Stn.il.l6.
bfiq. '
Sì» 49. xi,
Ibidem 11.
bene dì cl us er it.
101. Hac ftola indutusjacob hominem vidit,
Se ab eo quali à domino Deo benedidionem
popofeit, Se appellavit locum , vifio Dei. Hac
ftola indutus vidit illam ftolam Chrifti, de qua
ait : Lavabit in vitto ftolam fuam. Et benedixit
etiam Jolèph dicens : Filius meus ampliata s jo -
feph,filius meus ampliatus, z>elatusfilius meus ado-
leficentior, ad me revertere , figniticans Dominibrandam
virginitatis gloriam plus conferre po-
tuifti , quam ut Deus ex virgine nafeeretur ?
* Amplius nobis profuit culpa, quam nocuit:
in quo redemtio quidem noftra divinum munus
invenit.
ioj. Sed ipfe quoque unigenitus Filius tuus
venturus in terras lufcipere quod amiflum eft,
puriorem carnisfu« generationem reperire non
potuit , quam ut habitationi propri« c«leftis
refurredionis infigne. Et addidit : Benedìttio F aulam virginis dedicaret 5 in qua effet Se immapatris
tui dr matris tua pravaluit fuper benedittio-
nes montium manentium. dr defideria colliumater-
F norum, id eft, c fuper Regem grati«.
102. Hanc fume ftolam ,ut induas Chriftum,
cdof.yit. atque in ejus agnitione renoveris. Indue ergo
Ph- ficut eleda Dei vifcera mifericordi«, benigni-
tatem, humilitatem, patientiam,modeftiam, caritatem
, qu« eft unitatis vinculum j ut nemini
quidquam debeas,nifi utinvicem lororem tuam
a. Rom. edit, fo la , degenerts cognationis infirmitate. Non incommode.
_
b. Edit, mulieris ,pU operationis ftttdio contextam : mff.-vero ut
nos in textu. .
c. Ita edit, omnes : mff. vero, fuper regem gratia. Q «ld. " Je_
gamus, fuper legem gratia. Sane huic conjeftura: tenlus videtur
patrocinari; hec tamen abfiirda: alia: dua: leftiones.
d. Gill. edit, inmarg. & Rom. in textu, fugias contagiones:
culat« callitatis facrarium, Se Dei templum.
106. Quid autem illud adtexam , quod divino
tuo munere cum landis Moyie Se Aaron Exod i$.
viro-o Maria pedes per fludus duxit Hebr«o- lo-
rum exercitum? Relinquo vetera, privata non
qu«ro : fatis eft ifta nobilitas famili« virginali.
107. Te qu«lo ut tuearis hanc famulam tuam,
qu« tibi lèrvire , tibi animam luam, tibi inte-
gritatis fu« ftudium dicare pr«fumfit. Quam
ali® & mff. fugias cogitationes -, nihilo deteriori iènfu.
c. M f f anima tua pretiofa. Non fatis reele. Porro fi locum
hunc & cju® Comment. in P iàlm.n8. Serm. +. num. 1 j . difpuian-
tu r , inter fe contuleris, idem lucem ex illis accipict non mediocrem.
* . Eodem fenfu lib. de Jacob, vita beata, cap. 6. num- n .
Patta eft mihi culpa mea merces redemtionis ; per quam mihi Chrif-
, tus advenit Scc. Item in Piai. 59. ruim.ao. Felix ruina, qua repar
atur in melius. Et alibi pafiim habentur non abfimilià.
li
■ M