£.Y Paulo , prophetis at que Evangelio Chrìfhcs
adfiritur Patri,fimilis > maxime vero ex hominis
ad fimilitudinem dìvìnarn creati one.
A 53. Ergo Pater dixic : Èacìamus hominem ad
ìmaginem &.ßmilitudinem nofiram. In principio
c «Uff i. r j .
if ìh a n .y
ipfius mundi Patrem Se Filium elle audio , Se
unum opus cerno. Audio loquentem , agnofi
co facieritem : fed Se Patris Se Filii unam imaginem
-, unam fimilitudinem lego. Similitudo
48. A Poftolus dicit ìmaginem Patris ChriC hiec non diverfitatis , fed unitatis eft. Quod
tum efle-j ait enim quod ipie fit ima- igitur tibi ùlurpas, Filio Dei derogas^ cùm ungo
Dei invifibilis-, primogenitus universe crea- que nifi per imaginem Dei s ad imaginem Dei
tune. Primogenitus., inquit,non primocreatus 5 eflè non poffis.
■'■ut & genitus pro natura, & primus properpe- B C À P T 7 T V T T T
tuirate. credatur. Alibi quòque Apoftolus ad- f A 1 u i V i l i ,
ièruit quod ipfum pofhìt heredem omnium , per E x probata Eìlii etti» Patre Jìmilitudine, ettmderft
quem fecit dr fiecula, qui efl fplendor gloria , dr a te mum etiam effe band agre demonjlrari, quod
ckaraffer fubfiantìa ejus. Imaginem Apoitolus nihilominus adfiruitar ‘è prophetia Efai.
Johannis Evangelio ; cujus ultimi auttoritate
obrui harefiarcha declarantur.
'54-C Laret igituf non effe diflìmilem , Se
ide
tyal fS ÌÒ.
Sap. 7 .
dicit, Se Ârrîus dicit elle diffimilem : cur imago,,
il fimilitudinem non habet ? In picturis homines
nolunt elle diifimiles, Se A r ri us diffimilem Pa-
'trem contendit Filio-, Se virlt ut Pater diflr- ^ ^ ideo proclivior via e it , ut etiam ieniïnilem
genuérit fui, quafi impotens qui gene- piternum eiTe fateamur, cùm fimilis fempiterrii
rare fimilem non potuerit. C utique Îèmpiternus fit. Si autem Patrem iempi-
49. Prophetæ aicunt : in lamine tuo vide» ternüm dicimus, Se hôc idem Filium denegabimus
lumen. Prophetæ dicunt : Splendor efl enim mus, dicimus elle diffimilem 5 lèmpiterno enim
lucis aterna, & fpeculum fine macula T>ei majef- temporale diffimile eft, Glamat Propheta fenrtatis,&
imago bonitatis fllius. Vide quanta di- piternum , clamat Se Apoitolus fempiternum?
cantur. splendor; quod claritas paterna: lucis in
Filio fit: fpeculum fine macula ; qüod Pater vi-
deatur in Filio : imago bonitatis 5 quod non corpus
in corpore, lèd virtus in Filio tota cerna-
tur. imago docet non effe diffimilem, charaóler
plenum eft vetusTeftamehtum teftimoniis Filii
iempiterni, plenùm eft novum.
55. Ordinem ergo teneamus. Scriptum eit in
veteri Teitamento, ut vel unum de pluribus di-
cam : Ante me non fu i t alias Deus -, drpoftme non
expreiTum eile fignificat, fplendor fignat a:ter-Dent. Nihil ergo argumentabor, te ipliim inter-
num. Imago ütique non vultus eit corporalis, ' ’ ” ’ " '
non fücis compofita, non ceris: fed fimplex de
D e o , egrefla de Patre, exprefla de fonte.
50. Per hanc imaginem Philippo Patrem
Dominus demonitravjt, dicens : Philippe, qui
me videt, videt (fl Patrem. Et quomodo tu dicts:
Oftende nobis Patrem ? Non eredis quiaego in Patre
, dg Pater in me Videt enim in imagine
Patrem,qui videt in Filio. Vides quam irnarogo.
Quis hoc dicit, Pater ,• an Filius ? Ucrum
dixeris, eo te convinci intelliges : vel fi credasi
doceri? Quis ergo hoc dicit, Pater, an Filius?
Si Filius : Ante me ^ inquit, non fuit alias, Deus-:
fi Pater : Poft me, inquit, non erit. Hic priorem -,
ille poiteriorem non habet: in vicem in fe & Pater
in Filio & Filius in Patre cognofeitur.
Cùm enim Patrem dixeris, ejus etiam Filium
delignaiti -y quia nemo ipie fibi pater eit : cùm
ginem dicat ? Imago ifta veritas e it, imago iita £ Filium nöminas , etiam Patrem ejus fateris 5
juftitia e i l , imago iita Dei virtus eil :Mion quia nemo ipfe fibi filiüs eft, Itaque nec Filius
muta.j quia Verbum e i l : non infenfibilis,quia fine Patre , nec Pater poteft eife fine Filio,1
fapientia eitS non inanis-j quia Virtus eil : lioii Semper igitur Pater, femper & Filius.
vacua5 quia vita eit-: non mortuaj quia refiir- 56. in principio enim erat Verbum, dr Verbum >
rectio eil Vides ergo quia dum iq?ago dicitur, erat apud Deum, & Deus erat Verbum fhoc erat in•
1 atrem fignificat eile cujus imago fit Filius* principio apud Deum. Erat, inquit, apud Deum.
quia nemo poteft ipie fibi imago fua eile. Erat, erat, erat, erat: ecce quatererat. Ubiim-
51. Plurapoilemb de Filii teilimonifs dicere, pjus invenit quod non erat? Alibi quoque
fed ne forte ipfe fibi niminm faviffe dicatur, Johannes in epiflola fua dicit: guoderatinprin- i
Patrem interrogemus. Nempe ipfe dixit: Faciar F cipio; indefinite tenditur , erat: quidquid ex-:
mus kominem ad imaginem dr fimilitudinem nof- cogitaveris, erat Filius.
trarh. Pater Filio dicit : Ad imaginem dr fimili- 57. Ömnes autem haerefes hoc capituio brevi
tudinem noftram -y & tu diffimilem Filium Dei pifeator nofter exclufit, Quod enim erat in
dicis? ^ . . . . . fnncipio,.non includitur tempore, non prinu:’
52. Johannes dicit: Dile ttiyfilii Deifitmus, cipioprxvenitur.ErgoArriusconticefcat.Qiiod
& nondum apparet quid erimus: feimus quia f i re- aütem erat apud Deum, non permixtionecom
velatum fuerity .fimiles ei erimus. O improvida funditur •: fed manentis Verbi apud Patrem foamentia
• o impudens pervicacia • Homines hda perfeftione diilinguitur, ut Sabellius obiumüs
, & 111 quo poflumus, ad fimilitudinem mutefeat. E t Deus erat Verbum. Non ergo in
Dei erimus 5 & fimilem audemus Dei Filium prolationeiermonis hoc Verbum eil,fed inilla
negare? ( cieleftis defignatione virtutis , c ut confutetur
TirhZ i ^ Cid T f ”Uta- ili,: B « ‘JU'cdic. ton S M I c. Veteres «dit. & quidam mlT. ut BUBI optimc Rom. edit.
l i H H H H g n I || & a lü cod. majori rnincro. & amiqui.are, utconfutetur. Photir
H i o , p i n l r c°mmodius. i nus emm cum veram aniini fententiam aperiebat, Verbum non
« i» » “ * - 1 1 £ S £ * s g t ä S S 1- "Ä “ ! “
Alias Ca p,
f.
Efai.4y.i0,
á
t:f. ÍJ.
Photinus. Quod vero erat in principio apudÀ
Deum, ièmpiterna: divinitatis in Patre Sc Filio
infeparabilis uliitas edocetur.,ut erubefeat Eunomins.
Poliremo cùm omnia per ipfumifada
dicantur,ipiè conditor novi utique Teilamenti
& veteris defignatur :5 ut Manichteus locum
tentationishabere noripoffit. Ita pifeator bonüs
intra unum omnes rete conclufit ,41t faceret in-
habiles fraudi, ejuamvis eilen t inutiles captioni,
C A P Ü T I X .
¿fíuréticos interrogai Vir fan f lu s , oftenfoque illo-
rum refponfione, qua ■Filium omni quidern tempore
priorem, patre autem foftcriorem effe affir-
mabant, in Deum induci mutationem, aternitq-
tem utrique perfona tribuendam coUigit.
$8- ¥ " \ Ic mihi, ha:retice, dat enim veniam
1 _ 3 clementiffimus Imperator,ut teanon
collóquendi iludió, nec audiendi cupiditate
tPn PYnrtnPndi ^11___ 1 '
mihi, inquam ,. fuitne aliquando tempus quo
omnipotens Deus Pater non erat, & Deus erat ?
Tempus, inquis,non adilruo. Bene &amite.
Si enim tempus dixeris , te ipfe convinces: quia
neceile eil adieras fuiffe tempus ante Filium ,
cum Filius temporis audor fit Sc creator , non
.poteil enim poft opus fuum ipfe cocpiile: necefi
fe eft igitur audorem operis fui efle fatearis.
59. Ante tempora, inquis,non negoFilium
j: . n ... 1 M H H
V bi Chrifti aternitatem confirmait ex ApoftoU
Divinam generaliène m non ad human.c modulum
exigendamautcuriofius excutiendam }at decti-
nafis qua h inc nafeuntur, difficultatibus, quidquid
more corporco de bac generatione dicitur
fpiritali fènfu intelligendum effe déclarât.
^ c^Pe "aliud quo clajeat Filium ièmpi-
X \ ternum.Apoftolus dicit quod Dei fem-
B piterna virtus fit b atque divinitas : virtus autem
Dei Chriftus,} feriptum eft enim Chriftum
eife Dei virtutem -, & Dei fapientiam. -Ero-o fi
Chriftus eft Dei virtus., quia virtus Dei fempi-
terna : ièmpiterniis igitur & Ghriftus.
; ergo ex ufu generaçionis humanæ
Calumniam , hæreticé:, ftruas ; neque exnoftro
fermôhe coniponas. Neque enim anguftis fer-
monibus noftris immenfæ magnitudinem poilii-
divinitatis _ ,. 1 i r ‘-“puiLdn.., mus aivimtatis iinucclluuddeerree ..,, ccuujjuuss mmaaggnniittuuddiinniiss
fed exponend, grana, paul.fper alloquar : dicC non eft finis. Namque hominis generarionem
..aliouando remnne nnr. fi ___ x
R■feHd cuMm FMihuHm di H,co i HoftHehdI o priorem Patrem Dn qHuiict , quii BquBod Beft,B, fe WmpMer a efmt. Uah*de* &. — David
auia Pater. inauis. F1I10 nrmr Onid p f l - »
r*. ....... :__1 _ .
— . . . . . . . —.V V , ViVVUUV i d l iC l u
quia Pater ,Inquis,Filio prior. Quid eft hoc ?Negas efle tempus ante Filium, Sc tarnen nefcio
quid ante Filium vis prxceffifle., quod temporis
fit ■ Sc oftendis media nelcio qua: molimina fuif
fe generandi, in quo generationem Patris figni-
ficas temporalem. Nam fi Pater efle coepit|
Deus ergo primo erat, poftea Pater fadus eft.
Quomodo ergo immutabilisDeiis ? Sienim ante
Deus, poftea Pater: utique generationis ac-
ceffione mütatus eft.
. -1 » •—..•. 5wj1v.1c1mjijc.il
11 denmre contendas., tempus oftendis : gehe-
ratio autem divina fupra omnia eft : late patet ,
fupra omnes cogitationes adfeendit Se iènfus!
Scriptum eft enim -: Nemo venit ad Patrem , nifi
per me. Quidquid igitur de Patre cogitaveris,
quamlibet cjus azeernitatem , non potes deeo
aliquid nifi per Filium cogitare-: nec potéft ul-
Ius ad Patrem nifi per Filium tranfire fenfus.
Hic e f i , inquit, Eilius meus dilecliffimus. cEfifmln
aternum^ inquit , Domine ypermanet Verbum
tuum in calo. Quod enim manet, nec fubftan-
tia , nec «eternitate deficit.
64. Qu^ris a me quomodo Filius fit,, fi non
..priorem habeat Patrem ? Qua;ro item abs te,,
quando aut quomodo Filium putes efle genera-
tum-? Mihi enim impoffibile eil generationis
fere fecretum : mens .non
mei tanmm^fed & Angeloruni. Supra .poret
tatps., fppra Angclos, iupra Gherubim., fupra
S e r a n l i im ( n n m HU» r ■
M a tt.ij.- j.
T f a l. i ih
m U M B e u s B änle“tiam i M ■ Seraphim, fupra^rnneSeñfuTñ^ftTq^a f c r i p .
HÜ9 ■ ■ eorum redarguendam,, cum eft : chrißi etl H H ä
hanc.retuhmusquæftionein.Pia namquemens, firfum. Si pax C h r if t iL p h ¿ínnem fenfum
ggeenneerraattiioonneemm ffiinnee tteemmppoorree aaddffeerriitt:j uutt &&ifèemmpoii-- e ft . niieni;>4n-.rt4„rv-. A r. ______ /-
ternum Patrem cum Filio dicat ,'nèc aliquando
-adferat efle mutatum.
61. Jungat igitur honorificentia Patri Filium -,
quem divinitas junxit : noli feparet impietas.,*
queni generationis proprietas copulavit. Ho-
norificemus Filium , ut honorificemus Se PaBtrem
, fHicut Se in eEvvaannggeelliioo fìccrriippttuumm eelftt..- SSeêmm.- audivit raptus in tertium cælum.rineffabiliadi
I --------------- ------- - 11JMJV.1-VMV.1J Xllll^JtlV; CU .
Si ifte non lemper fuit, èrgo illemutatus eft:
ièd lemper fuit Filiùs,ergo nec Paten aliquando
■ B B paCe5“ æ nlaJeftaris lnfigHe eft- F eie- quömödo nSbxprimere poifunius pater
lite fuit. eríro ille mutarli.«: e f t . . n<r, , f . ^ . . ¥
mütatus e ft , quia inimutabilis lemper eft.
Ïtaque videmus quod illi qui volunt negare
Filium lèmpiternum , volunt Patrem docere
elle mutatum.
a. E lit. omnes, àc miEaliquot non obliquendi : aKi vero ctiam
plures , non cùlloquendi.
b. Ebrul. codcx. dtque fapientia.
c ' Y f ’ ^ IC- f um mff- perpaucis, Efl, inquii, quod indèflnenter efl.
* . Nuniam in ferutandis rébus divinis ac potilEmum Filii generatone
curioficatem non iolus damnavit Ambrofius j cam enim ceceri
fere Patres eodeni modo proferipum voluerunt. Sic Àthanae
l l , quemadmodum non eil fupra omnem-lèn-
fum tanta generatio?
65. T 11 quoque manùm ori admove, 4 fern-
tari non. licet fuperna myfteria. Licet feire
quod natus fit : non licet difeutere quemadmodum
natus fit. Illud negare mihi non licet-,
hocquæi-eremetus eft. Nam. fi Paulus ©a quæ
ra:ptus in tei-tiüm cælüm., inefFabilia dina:
generationis arcanum, quòd nec fentire po-
tuimus , nec audire?-
66. Verum firne ad confuetudinem trahisge-
nerationis humane, ut Patrem dicas priorem 1
vide utrum ad generationem Dei terrena: generationis
exempla conveiiiant. Si lecundùm
hominem loquamür , negare non pöteris prio-
res eflè in homine patris quam filii paffiones-.
fius Qrat. 3. in Afrian. Bafilius. Hom, i 9. Gregorius Nazian-
Orat. i . Cyrillus Hieroiol. Catech. n . Cyrillus Alex. Dial i . de
Trimt. Hilarius lib.x-. acque alii. Nec . tarnen theoloei noftri, qui
de eadem gencratione in fcholis difputant, propterea funt condcm-
nandi ä non enim ab inquieti ac fuperbi animi vitio, ut in ha-rcti-
c is , nafeuntur illorum ¿ilputationcs, fed ab humili ac pia volun-
« t c diiccndi. r
iS ®
ffll
; Hl. !
II
nip
1 1