Matth. 7 .
4 &S-
376. Si còmmoti fuerimils in quemquam gra- Àìiir • ut veniam tamen tamquam ex fide fpe-
viter, leviorem caufam laicus habet quam epif- remus , non tamquam ex debito 3 aliud eil
copus eo quod commotus egerit aliquid 5 re- enim mereri I aliud praffumere, b Tamquam
trademus nobifcum , Se dicamus : Juftificatus ex fyngrapho fides impetrar : praffumtio au-
eft mao-'is iite, qui commotionis arguitur, quam tem arroganti eil propior , quam roganti,
eo-o. FLcc enim fi dicamus , ipß nobis cavemus 3 Prius Ìblve quod debitum eil ; ut quod fpe-
li? dicat nobis dominus Jefus vaut quifquam de raveris , impetrare merearis. Solve boni af-
difcipulis e j u Feftucam in oculo fratris tui vi- fe&um debitoris , ut verfuram non racias 4
des Straber» antem 'qua in oc,do tuo eft,non vides. fed fidei. tu* cenfu contradi nommis fcenus
Hypocrìtaejice primum trabcm de oculo tuo, & evaeues,
urne videbiselicere fcshtcamdc oculo fratristui. B 81. Plura folvendi habet fubfidia, qui Deo
77. Non ergo erubefeamus dicere gravio- quam is qui homini debet. Homo pecuniam
rem noftram culpam eiTe, quàm ejus quem ar-
guendum putamus 3 quia dixit hoc Judas qui
arguebatThamar, Se recordatus fuam ipfe cui.
pam, ait -.juttificata eft magis Thamar, quam ego.
In quo Se aititudo myfterii eft> Se morale prie-
Mhh 7 .8 .
&Mprò
pecunia repofeit, qua: non femper debitori
p rillo eft : Deus affectum exigit, qui in
tua poteftate eft. N e m o p a v p e r eft’ qui Deo
debet , nifi qui fé ipfiim pauperem fecerit.
Et fi non habet qua: vendat, habet qua: ibi*
ceptum : Se ideo culpx ejus deputatum non eft 3 vat. Oratio, lacryma:, jeiunia, debitoris bo-
quia ipfe fe accufavit prius I quam ab aliis ac* ni cenfus e ft, multoque uberior, quam.fi quis
culàretur» ex pretiis fundorum pecuniam fine fide de-
78. Non ergo gaudeamus fuper alicujus pec-c ferat.
cato , Ièd magis-lugeamus 3 quia fcriptum eft
Noli fitpergaudere mihi, inimica mea ; quia cecidi
: fed re fargam^ quoni am f i federo in tenebrie,
Dominus illuminabit me. Iram Domini fnbfiinebo,
quia peccavi ei >• donecpittificet caufam meam, &
fiaciat judicìum me um educai me ad lumen, &
videbo jufiìtiam ejus : d? videbit inimica mea,
dr cooperietur confufione , qua dicit ad me : ZJbi
eft dominus Deus tuusP Oc ali me i videbunt e am,
82. Denique pauper erat Ananias, cum ven- -AB.p.i
dico agro , pecuniam deferret ad apoftolos 3
unde nec folvere fe potuit, led implicavit. Dives
ilia vidua qua: duo a:ra niinuta in gazophy*
lacium mifit, de qua dictum eft. Hiec vidua luc.h.
paupercula plus omnibus mifit, Non enim pecuniam
Deus , fed fidem qucerit.
83. Neque ego abnuo liberalitatibus in pau- A1-as Cap
^ .......... _ ^ peres fadis pofle minui peecatum 3 led fi fides ix
dr erit in conculcationem ficut latum in via» N e cD c°mmendet expenias, Qiiidenim prodeft col-
immerito , quoniam qui lapiii alieno gaudet, latio patrimonii fine gratia caritatis ?
diaboli gaudet viclona. Etideo doleamus ma- 84. Sunt qui ad jaclantiam folam decorem
o-is, cum audimus periile hominem , pro quo largitatis afFedent 3 ut eo ie probatqs vulgo
Chriftus mortuus eft, qui nec in meile ftipulam videri velint 4 quod fibi nihil reliquerint: fed
iieg-licric. • d u n i prxfentis fieculi mercedem requirunt,
. 79&Atqhe utinam hanc ftipulam in mefie, non recondunt futuri & quia hie perceperunt
hoe.eft, inanem avenam frucWmci nonabji- meree&m fuamjillicfterarenoii.p^fitint,
ciat, ietl eoIligat,SEcuc, ait quidam; Hen me, 85. Sunt <jui opes fuas tumultuario mentis ,7.^
quia fultus fumficut qui cclligit ftiftthm in mtfe:, impulffis non juiiirio perpetuo , ubi Ecdefia: ^ » 5
in vinicmia! ut vel primitiya,man. E contulerunt, poftea revocandas putarunt: qui- f i
ducet in me gratia: fua:,etfi pofteriora a non
approbet,
C A P U T ì X.
G)tio paclo fides ad pcenitentiam necejjaria ? £)uot
etiarn folvendi fiibfidia cuique fiuppetant ? Ora-
tionem yfletus ac jejania pecuniis potior a ejfe.
£)Uod ubi exemplis confirmavit, addi toque ad
ve ni am liberalitatem multum valere, fe d fidei
bus nec primacmerces rata eft,nec fecunda
quia nec prima judicium habuit , Se fecunda
habuit iàcrilegium4
. 86, Sunt quos pccnituerit opes fuas divifiife
pauperibus :s ed eos qui pcenitentiàm agunt,
d hoc iolum pccnitere non debet,ne ipfius pce^
nitenti« agant poenitentiam. Nam plerique futuri
fupplicii metti peccatórumfuorum confcii,
poenitentiam petunt • Se cùm acceperint, pii-
. conjunciam, vitia ejufidem liberalitatis nonnulla F blicae fupplicationis rèvocantur pudore. H i.
refìrt. Bis alias quofdam penitenti a jungit de- v i d e n t v r . malorum petiiife poenitentiam,
fecius, e or uni nempe vel qui ftatim reconciliari agere honorum.
expetunt de folito luxu nihil remittentes, vel gy. Nonnulli ideò pofeunt poenitentiam, ut
qui poenitentiam in fola fiacramentorum abitine»- ftatim reddi communionem velint. Hi non
tia locant, vel demum qui fpe penitentia ejfun- tam fe folvere cupiunt, quam facerdotem ligaduntur
in lìbidines. re 3 fuam enim conicientiam culpa non exuunt,
80. T7 Rgo & agendam pcenitentiam, & tri- & facerdotis induunt,cui pra:ceptum eft : Nolite
P 1 buendam veniam credere nos con ve- JànSlum dare canibus, neque miferitis margaritas
a- Sic omnes miT> omnes vero edic. non apfrobem. 1 I quandoquidem munera ièmel Ecclcfix oblata & tradita reperenti
• b. Mff.compiere*,« * topatoi\ ' ^ ---------------- r . a
prò quo edit. ex fyngrapht . Iterum paucis poft verfibus,
ubi cur.ilx edic. & miT. nonniilli ,u t tguram non facitM : unus -, ut
■verfuti am non faeim : reliqui, ut verfuram & c Eft autem verfuram
facere ita mutare credicores , ut ad pecuniam qua: (ub mediocri
fcenorc alicui dcbecur, diilolvcndam, ab alio fummàm neceila-
riarn cum onere majoris feenoris accipias.
c. M ff. plerique, merces grata eft : unus, gratta eft. Hoc autem
loco mirari fubit, quam abhorrucrit ab avaritia nofter Ambrofius -,
domino reftituere adeo paratum ie fignificer. Animuhi a cupidica-
ce adeo liberum difcipulus ejufdem Auguftinus egregic imitatus
eft, quemadmodum in ejus vita cap. 14. teftatur Poffidius. Aliis
etiam locis non abiimilcm divitiarum contemptum prsc ie fert
Ambrofius : vide qua: in Lucx Evang. fijper eadem re diiTcntlib.8.
num. 7 9 . ficut & Epift.de Bafilicis non tradendis.
d. Ita ver. cditi in corpore, & cunfti m(T. Eraf. autem & Gill- m
margine, hoc folum timere oportet:quam lcitionem Rom. edit. trän*
ftulit in conccxcum..
vcttrds anìe porcos, hoc eft ; a immundis impu-1
ricatibus facra: communiónis non impertienda
confortià.
88. Itaque videas eos mutata vefte incedere,
quos lugere & gemere oportebat ; quia veftem
illam b ablutionis & gratia: fordidarunt : femi-
nas autem margaritis onerare aures, curvare
cervices , quas bene Ghrifto non auro incli-
liarent : qua: iè ipfas fiere debebant, quod mar-
garitam qua: de ca:Io e ft , perdiderunt.
89. Sunt etiam qui arbitrentur hoc ejfè pò:- ]
nitentiam, fi abftineant à facramentis cailefti-
hus.c H i lieviores in le judices funt, qui pccnam
pra:icribunt fibi, declinant remedium , quos
vel pccnam fiiam conveniebat dolere * quia cas-
lefti fraudarentur gratia,
90. Alii propofita ipe agenda pcsnitenfia: 4
hcentiànifibi delinquendi propagatam putant3
cùm pccnitentia remedium peccati f i t , non
peccandi incentivum, Vulneri enim medica-
mentum neceflarium e ft , non vulnus medica- (
mento 5 quia propter vulnus medicamentum
qua:ritur, non propter medicamentum vulnus
defideratur. Infirma deinde ipes qua: commit-
titur tempori3cùm omne tempus incertum fit,
non omni fpes tempori fit fuperftes.
C A P U T X.
XJtpudor quo rèvocantur a pttblica pènìtentia fonte
s, dcpellatur, prophanorum agendi ratione pro- j
pofita, utilitatem precum ab omni Eccìefiafìmul
emiffarnm, ac lugentium fanctorum cxempla pro-
tnit. Tum reprehenfis qui eamdem penitentiam
ducunt fepius iterandam, quam dijjìculter berte
agatur, quove modo exfiquenda fitexplicat.
91. \ N quiiquam ferat ut erubefeas Deiim
rogare, qui non erubefeis rogare hominem
? Se pudeac te Deo fupplicare , quem
non lates. cùm te non pudeat peccata tua homini
, quem lateas, cónfiteri ? * An teftes pre.
cationis Se confcios refugis, cùm fi homini fa-
tisfaciendum fit , multos necefte eft ambias
obiecres, ut dignentur intervenire 3 ad genua
te ipfe profternas, ofculeris veftigia, filios offe-
ras culpa: adhuc ignaros, paterna: etiam venia:
a. Eraf. & Gill. in marg.-ac Rom. edit. in corp. immundis Jpi-
ritibus. A t Rom. edic. fo la, non facile impertienda : reliquie oni-
ncique mlf. omittiinr, facile.
b- Nonnulli in 11. mclioris x v i , oblationis ©> grafia* Non àbfur-
do fenfu. -Ecenim alludere pòcuic ad morem veterum., quó qui fa-
cris opcraturi cranr, vefte pura indili folebant : at in recepta leftio-
ne alluditur ad veftem baptifmalcm, de qua fupra.
c. Rom edit. fola > Hi feveriores ; & infra cum uno v el altero
m(T. pfeferibunt, f i declinane è ie.
d. Sic omnes edic. ac pauci mff. reliqui auteni magno conicnfu,
Antiftites precatìonis, pnccer duos in quibus pr&dicationis -, minus
commodc. Quod vero ad vocem Antiftites, ca non omnino difplicec,
cùm referri poflìt ad prclbyteros live diaconos , qui pcenircntium
orationibus praeffeab epifeopo jubcbantur.Sed gravior difficultas eft
quo fenfù accipi debeant fuperiora illa , cùm te non pudeat &c.
Bcllarminus & alii cacholici cum ilio cadcm de auriculari, ut v o -
ca n t , confeilìone interprecantur : qux contra D a llxu s , Albertinus
aliique hetcrodoxi pcrtinacius adpublicam publici peccaci declatatio
nera, quam non lingua vel ore, fed iacrymis ,• geftu & totius habitu
corpoiis efferebant, transferunc. Àt eos adverfus apcttam verita-
tem vana moliti manifcftum eft Nam primo locutionc ucitur fin-
gu lari, homini, inquit, quem lateas , cónfiteri ; nerno quippc non
Videe, fi publicam exomologcfin lignificare habuiffec in animo , ra-
tiocinium per numerum multitudinis multo efficacius fuiffe futu-
rum : 2.. dcmonftrat lerles omnis orationis pcenirenres non ob aliud
avocatos à publica fupplicationc, nifi quia per ejus exccriores a&us
prodebanc effe le peccacores : j . fiuisfattiónis & confelfionis mani-
reftum diferimen exprimitur ; verba enim proxime citata pertinent
i preòatores ? Hoc ergo in Eccìefia faceré fafti-
dis, ut Deo fupplices, ut patrocinium tibi ad
obiècrandum fancla: plebis requiras3 p htì
eft quod pudori elle debeat, nifi non fateri 3
cùm omnes fimus peccatores rubi file laudabi-
lior,qui humilior • ille juftior,qui fibi abjeclior.
5,1. Fleat pro te mater Eccìefia, & culpam
tuam Iacrymis la ve t, videat te Chriftus mee-
rentem, ut dicat : Beati trifies ; quia gaudebitis.
Amat ut pro uno multi rogent. Denique in
3 Evangelio motus vidna: Iacrymis, quia plurimi
pro ea .flebant, filium ejus relufcitavit. Ideo
citius exaudivit Petrum, ut Doircas refiirgeret 3
quia pauperes mortem mulieris ingemifeebant.
Ideo ipfi Petro ftatim remifit, quia amarilfime
flevit. Et tu fi amarilfime fleas, Chriftus ad te
refpiciet, culpa dilcedet.e U s u s e n im d o -
l o r i s àblegat Iuxiiriam criminis, erroris de-
licias. Ita dum dólemus admiflà, admittendà
excludimns, & fit quidam de condemnationfì
' culpa: difciplina innocentini
93. Nihil ergo te revocet à pcenitentia, hxé
tibi communis cùm fandis eft : utinamque imi-
tanda talis, qualis fandorum deplorano. David
manducabat ficut panem cinerem , & potum
fuam cum Iacrymis temperabàt 3 ideo nunc am-
plius gaudet , quia amplius flevit : per exitus
aquarum defeenderunt, inquit, oculi mei.
94. Johannes multum ploravic, Se revelata
fibi dicit Chrifti myfteria. A t vero illa muìier,
^ qun cùm effet in peccatis , Se deberet fiere ,
gaudebatjSi velie purpurea atque coccinea operi
e bat ur, Se auro fe multo Se pretiofis lapidibus
ornabat 3 ntetni fletus nunc luget nrumnam.
95. { Merito reprehenduntur qui fnpius agendam
pcenitentiam putant 3 quia luxuriantur in
Chrifto. Nam fi vere agérent poenitentiam,
iterandam poftea non putarent i quia ficut
unum baptilma, ita una poenitentia, qun tamen
publice agitur 3 nam quotidiani nos debet poé-
E nitere peccati : ièd hnc delidorum leviorum 4
illa graviorum.
96. Facilius autem in veni qui innòceiitiam
iervaverint,quàm qui congrue egerint poenitentiam.
An quiiquam illam poenitentiam pu-
tatyUbi adquirendn ambitio dignitatis, ubi vi-
Iaù confelfionem, aiffatisfàilionem vero lequentia : cùm f i homini
[atisfacicndum f i t Sec.
c. Mff. aliquoc ,Vfus enhn, Glar. Vulnus enim, doloris abnegai ,■ Ì, quidam obligat, lux uri am &c.
f. N o n p auci, ncc dereriores mff. Merito reperiuntur: paulo melius
qui cum Grat, diftingunc, merito. '¿Reperiuntur: quibus tamen pra>- Ifercndialii, & edit. Porro non obfcurc lue declaratur olim fcmel
a£tam publice pcenitentiam .non magis icerari confueville , quarrt
bapeiimam. Idem etiam fub finem icquentis cap. figrlificatur. ÌHanc autem (èntcnfiairi Ambrofianam aliis Patribus communcih
fuiffe cognofccre eft ex Tertull- de Pànie, cap. 7 . Siricio Ponti
Rom. epift. i, ad Himer. can. 4 . Auguft. epift-1 / 7 . nova edit. & aliis.
I Immo vero non aliter hi loci Ambrofiani accipiuntur à Magiftrd
I Sent, in 4 . diftin. 14. à Divo Th om a j . parte quteft. 80. art. lo *
I ad 1 . atque ab aliis poft ipios thcologis. Verum hac in re illi de—
I cepti fune, quod eos qui peracta publica panitentia rurfiis in pec-
I catum effent delapfi, ad fecretam pcenitentiam admifiòs putaverinc,
1 Etenim qui ad priftina feelera quali canes ad vomitum reverteban- Itu r , jam fibi ipfi rélinquebantur, ut Deum qua potiori via vifum
fuiffct, placatene ; ita tamen ut in exitu vitte per ablblutionem re-1
conciliati munircntur (acro viatico communionis. Q u a de re adi-
1 fisMorinum de Adminiftr.Fornii lib .j.e. 19 . &Alcxandrum Sec. j .
I Hift. Ecei. Differì. 10 . Cererum prseter illam graviorum crimi-
j num pcenitentiam alia quoque erat prò culpis levioribus , Se quo-
tidianis. Tametfi vero utrumque peccati genus apte diftinguatuf
ab Ambrofio, cùifi tamen is qux pro levibus, quxvc pro gravibus
haberi debeant,non edifferat, Icàorcm remittimus ad Auftorensf
ejus fermonis, qui inter dubios Auguft. editus eft 351. num.7^
De Poehit^
D iti. 1. c.
Tlcat.
Lue. 6 . a i*
Act.9 , 3 6\
L u c .ii.K t r
Pfàl. i ò i .
P fa l.u a .
136.
Apoc.f. 47
Apoc. 17. 4<.'
F
De Poenit.
Dift 3- c.
Repcrinyfi
De Bànit.
D ift. 1. et
Sunt qui.
J . Facilius