S llf. Ub. 2. a
cap. i l .
Efa.61- 1.
Eue. 4 - a i .
ibidem iZ ■
fe
Zofe*» i . 33
Ibidem 3 4.
M.îcc.i.io
Luc.y. 1 1 .
fohan.i 35.
L I B E R T E R T I U S .
C A P O T I . j
¿Vö# tantum prophetas & apoftolos a Spiritu mi fio s ,
verum etiam Filium Bei. Probatur id exBfaia,
C5“ Evangelißis , quamqne ob caufam cumdem
Spiri tum ficut columbam defeendijfe ac fùper
Chrittum manere Lucas firipfierit, exponitur.
Dchinc eadem Chrifti mijßone conßrmata, Filium
a Patre & Spiritu non fecus ac Spiritum a
Fatre & Filio mitti colligitur.
i. O Uperiori libro evidentibus teftimoniis'
Scriprurarum doeuimus apoftolos &
prophetas , illos ad prophetandum , hos ad
evangelizandum àfànéto Spiritu, ficut à Patre
8c à Filioa deftinatos : nunc adjicimus quod
omnes jure mirentur, 8c dubitare non poilint,
quod Spiritus fuper Chriftum} 8c quod ficut
ille Spiritum mifit, Sc Filium Dei Spiritus mifit.
Dicit enim Filius Dei : Spiritus Domini fuper mey
propter quod unxit me , evangeliz,are pauperibus .
mißt m e, predicare captivis remijjionem, & ca- (
cis vißrn. Quod cùm de libro Efaia: legerer, ait
in Evangelio : Hodie completa eß h.ec Scriptura in
auribus veßrisy ut d e fe dictum eile fignaret.
2. Ergo mirari poifiimus fi 8c prophetas 6c
apoftolos Spiritus mifit, cùm Chriftus dixerit:*
Spiritus Domini fuper me? Et bene, fuper me > di_
xit j quia quafi filius hominis loquebatur. Quafi
filius enim hominis 6c un&us 6c miflus eft ad
Evangelium pradicandum.
3. Sed fi non creditur Filio, audiant etiam Pa-
trem loquentem quia Spiritus Domini fuper
Chriftum. b Dicit enim Johanni \ Super quem vi-
diris Spiritum defiendentem de calo, & manentem
fuper eum, hic eß qui baptizat in Spiritu fiantto.
Dixit hoc Deus Pater Johanni : Johannes 6c au-
divit, 6c vidit, 8c credidit. Audivit à Deo , vi-
dit in Domino , credidit quia Spiritus erat,qui
defeendebat de cado. Non enim columba, ied
ficut columba defeendit} fic enim feriptum
eft : Et vidi Spiritum defiendentem de calo, ficut
columbam.
4. Sicut Johannes vidifle fe dixit, ita feripfit
6c Marcus: Lucas autem addidit quod corporali
fpecie d e f e e n d i t Spiritus fanctus , ficut columba
i ne incarnationem illam putares fuiflè,
fed fpeciem. Ideo autem ipeciem prxtendit,
ut per fpeciem crederet, qui Spiritum’ non vi-
debat ": 6c per ipeciem declararet unius honoris
in imperio, unius operationis in myfterio,
unius muneris in lavacro cum Patre 8c Filio fibi
eile confortium 3 nifi fortè invalidum credimus,
ut in eo baptizetur fervulus, in quo baptiza-
tus eft Dominus.
y. Pulcre autem dixit, manentem ßtper eum;
quia ad prophetas quoties -Volebat Spiritus,
a . Sic Amerb- & E r a f cum p arte m i f Gill, vero & R om edit.
cum a lia p a r te , difìgnatos. P o rro vcc.edjc. ab initio b u ju s capitis
u lq u c ad verba illa , Et Dominus mifit me, & fpiritus ejits, q u x in tr
a n um .7 . c o n tin en tu r, p rx ra tio n em confticuunt. T um adferipto
titu lo , 6juiafpiritus fuper Chriftum : & ficut Filius Spiritum mifit,
ita Spiritus Filium Dei mifit, c a p u ti, o rd itu r ab illis vcibis,:
§L}lls ef t qui dicit Sic. V e rum m u lto concinnius R om . edit.
ex m a jo ri numero mlE p rafationem illam cura fequenti capite
red e g itin unum caput. N o n n u lli tarnen miT. prx fa tiu n cu lam etiam
cx h ib en t, fed paucuiis veriibus eomprehenfam 5 definit enim poft
l vei infpirabat verbum, vel faciebat: femper autem
manebat in Chrifto.
6. Nec rurium moveat, quod ßtper eum di- ibidem.
xit 3 de Filio enim hominis loquebatur, quia ficut
Filius hominis baptizabatur. Nam iecun-
dum divinitatem non fuper Chriftum eft Spiritus
, fed in Chrifto 3 quia ficut Pater in Filio ,
6c Filius in Patre : ita Dei Spiritus 8c Spiritus
Chrifti 6c in Patre eft 8c in Filio, quia oris eil
Spiritus. Manet enim in Deo qui ex Deo eft j
\ ficut feriptum e ft: Nos autem non fpiritum hujus i.Cor.i.n:
mundi accepirnus ,fedSpiritum qui ex Deo eß. E t
manet in Chrifto, qui a Chrifto accepit: 8c in c
Chrifto eft, quia iterum feriptum e ft: c iUe de i»han.i6.
meo accipiet; 6c alibi: Lex enim Spiritus vita in r^.8.
Chrifio fefiu liberavit me a lege peccati & mortis.
Non ergo fecundum divinitatem Chrifti fuper
Chriftum eft 5 quia non fuper fe eft Trinitas,
ied fuper omnia : fupra fe autem non e f t , fed
in fe eft.
' 7. Quis ergo dubitet quia prophetas 6c apof.
tolos Spiritus mifit, ciim dicat Dei Filius: Spi- + lSritus
Domini fuper me ? Et alibi: Egoßtm primus, E/i.48. n
& ego in aternum : & manus mea fundavit ter-
ram, & dextera mea folidavit calum: vocabo eos,
& adftabunt fimul,& congregabuntur omnes, & andient.
Jpuis Ulis hac denuntiavit ? Diligens te^fe-
ci voluntatem tuam adverfus Babylonem, ut tolla-
tur fernen Chaldaorum. Ego loquutus ßum, & ego
vocavi: adduxi eum , & proßerum iter ejus fe c i.
) Accedite ad me, & audite h.ec. Non ab initio in
occulto loquutus fum : cum fierent, illic er am. Et
nunc dominus Dens mifit, & Spiritus ejus. Quis
eft, qui dicit: Mißt me dominus Deus, & Spiritus
ejus; nifi qui venit a Patre, ut falvos faceret
peccatores ? Quem ut audis, & Spiritus mifity
ne cum legis quia Filius Spiritum mittit, infe-
rioris eile Spiritum crederes poteftatis.
8. Ergo 6c Pater Filium mißt, 8c Spiritus :
Spiritum quoque 6cPater mifit, 6c Filius : Pa-
ite r mifit, quia feriptum eft Paraclitus autem
ille Spiritus fa n tlu s , quem mittet Pater in nomine
meo. Filius mifit, quia dixit : Cum venerit au- nid.. 1;.
tem paraclitus, quem ego mittam vöbis a Patre, l6-
Spiritum veritatis. Si ergo fe invicem Filius 6c
Spiritus mittunt, ficut Pater mittit 3 non fub-
jectionis injuria, fed communitas poteftatis eil.
C A P U T I I .
Filium perinde ac Spiritum ddri; nnde nonßubjec-
■ tio , feduna divinitus operdtione demonßratur.
9. ' K T Ec folum mifit Pater Filium, fed etiam
dedit, ficut ipfe fe Filius dedit. Le&um
eft enim nobis: Gratia vobis a Deo Patre noftro , GaUt. 1.
& domino je fu Chrifio, qui f e dedit pro peccatis 3-ri* 4-
I .illa verba lmin. I. dubitare non pofflnt: deinde loco ticuli ponuntur,
qux fcquunt.urin textu, mmiium : Quod Spiritus fuper Chriftum, &
quod ficut ille Spiritum mifit, & Filium Dei Spiritus mifit. Qu®
iquidenr-veiba cum in aliis aliquot mil'.defiderentui , & in rcliquis
non fecus ac in edit. convenianc cum titulo fupra memorato, fuf-
peflra nobis firne haud mcdiocritcr.
1 b. Quinquc mif. dicit enim fohanncs.
I c. M i f aliquo t, Ille de me accipiet. Sed five de me , five
1 de meo legas, perinde eft 3 cumgrtece habcatuv « V ¡¡uv.
Joh/W.ijy.
\ .T h e f4.
b
noftris. Si fubjedum in eo put^nt fuifiè, quia A 13, Plerumque enim ex nöftris fermoriibiis
miflus e i l } gratiæ efle negare non poffunt, quia ea quæ fupra nos funt, convenir æftimari : 6c
datus eil. Datus eft autem a Patre, ut Eíaias quia illa videre non poffiimus, ex his qu«¿ vidixit
: Euer natus eft nobis, Filius datus eft nobis ; dere poflumus, colligamus : \nvifibilia enim
datus eft autem, audeo dicere , » & ab Spiritu, ejus, ait Apoftolus, à creatura mundi per ea qua
qui miflus ab Spiritu eft. Cùm enim non defi- fatta ßunt jntelletta corfpiciuntur. Et fubdidit:
nierit propheta à quo datus f it , oilendit datum Sempiterna quoque virtus ejus & divinitas. Quogratia
Trinitatis : cùm autem ipfe fe Filius de- rum aliud de Filio, aliud de Spiritu fanctodicderit,
utique non potuit ipfe fibi fecundum di- tum videtur 3 ut quemadmodum fempiterna virvinitatem
efle fubje&us. Ergo non potuit divi- tus Pacris dicitur Filius, ita etiam Spiritus quia
næ iùbjeclionis ehe quod datus eft. ß divinus e f t , fempiterna divinitas efle credatur.
10. Datus eft autem 6c Spiritus fan&us 5 quia Nam 6c Filius quia femper vivit, vita fempiterledum
eft : Rogabo Patrem, & alium paraclitum na eft. Hic ergo digitus Dei 6c fempiternus eft
dabit vobis. Et Apoftolus ait : ¿puapropter qui 6c divinus. Quid enim Dei proprium , quod
hac fpernit y non hominem Jpernittfed Deumyqui non fempiternum fit & divinum ?
dedit Spiritum fuum in nobis. Efaias quoque Ôc 13. Hoc digito, ficut legimus, tabulas illas
Spiritum datum oftendit 8cFilium : s ic , inquit, lapídeas Deus infcripfít, quas Moyfes accepit,
dicit dominus Deus, qui fecit calum , b é*finxit Non enim carnali digito Deus harum litteraillud
:qui folidavit terram, & qua in ea funt : & rum,quas legimus,ápices 6c elementa formavit :
dat populo qui eft fuper eam Spiritum, & Spiritum fed Spiritu iuo dedit Legem. Et ideo Apoftolus
1 calcantibus eam. Et ad Filium : Ego dominus Deus y C dixit: Lex enim fpiritalis efiy qua utique non atra-
qui vocavi te in aquitate, & tenebo manum tuam, mento inferipta eft, f id Spiritu Dei vivi : non in
& confortabo te : & dedi te in teftamentum gene- tabulis lapidéis, fed in tabuli s cordis çarnalibus.
rismeiy in lucemgentium, aperire oculos cacorum, Nam fi Apoftoli epiftola feribitur in Spiritu ,
educere de vinculis alligatos. Cùm ergo Filius quid obftat quominus etiam legem Dei non
6c miflus 6c datus fit, Spiritus quoque miflus 8c atramento, fed Spiritu Dei feriptam credere
datus fit 3 habent utique unitatem divinitatis, debeamusl quæ utique cordis noftri mentiique
qui habent operis unitatem. fecreta non macùlat, fed illuminât ?
n a d H T TTT - H* Seripta eft autem in tabulis lapidéis^ quia
in typo feripta eft : fed tabulæ fradæ primo
Eamdem quoque unitatem inde cognofci, quod Spi-D & abjectæ de Moyfis manibus 3 quiajudæi
ritus digitus dicatur, & Filius dextera; huma- ^ prophetici^ operibus exciderunt. Et bene ta-
Rom.i . io .
Ibidem.
ni enim fermonis confuetudine juvari divworum
intelligentiam. Hoc digito feriptas fuijfe
legis tabulas, qua pofteafratta fu n t, dt1 qua de
caufa ? denique Chriftum ßripfijfe eodem digito:
nec ullam tarnen e corporea comparatione in Spiritu
admittendam ejfe inferioritatem.
bnlæ fractæ fiint, non feriptura deleta. Et tu
vide ne frangatur tabula tua, ne mens tua 6c
animus dividatur. Numquid divifus eft Chrif.
tus?Non divifuseft,fed unum eft cum Patre-
6c te nemo ab eo feparet. Si fides deficiat, tabula
cordis tui frangitur. Comminuitur animi
firmitudo , fi unitatem divinitatis in Trinitate
non credas. Scripta 11. T T Nde etiam 8c digitus Dei appellatus eft 6c fides tua, feripta
eil Spiritus ,eo quod fit Patri 6c Filio £ eil 6c culpa tua , ficut Hieremias dixit: Scripta
6c Spiritui fancto individua , infeparabilifque eftyjuddy culpa tuaAgraphio ferreo & ungue ada•
communio. Nam ficut Filium Dei Scriptura mantino. E t feripta e ft, inquit, in pettore & in
lxod.ij.6. dexteram Dei dixit, ficut leftum eil : Dextera corde tuo. Ibi igitur culpa eil, ubi grada :fed cui-
tua» Domine, glorificata eft in virtute , dextera pa graphio fcribitur, gratia Spiritu defignatur.
manus tua, Domine, confregit inimicos ; ita Spi- 15. Hoc digito myftice etiam dominus Jefus, ■
ritus fanftus appellatus eft digitus Dei , ficut inclinato capite, fcribebat in terra, cùm àJu-
iiic.n. to. ipfe Dominus dicit : Jfiuodf i in digito Dei ego dieis adultera eflet oblata ; fignificans per figu-
ejicio damonia. Hunc enim digitum in alio libro ram , quando de peccatis alterius judicamus
Evangelii eodem loco Dei Spiritum nominavit, noftri nos debere meminifle peccati.
Mm. 11. ficut habes :Ji>uod f t in Spiritu Dei ego ejicio da- F 16. A c ne rurfus quia Legem Deus Spiritu
l8* monia. fuo fcripfit,inferius aliquid tamquam de mini/I
12 . Quid igitur expreffius ad fignificandam terio Spiritus crederemus> vel ex corporis nofi
divinitatis vel operationis dici potuit unitatem, tri jeftimatione portionem quamdam exiguam
Dei Spiritum putaremus, ait alibi Apoftolus
non fe humane Ccientix verbis loqui, fed doftis
Spiritus , 8c ijpirititalibus fpiritalia comparare :
animalem autem hominem non percipere qux
funt Spiritus Dei 3 fciebat enim quod is, qui divina
carnalibus compararet , inter animalia
eflet,non inter ipiritales homines computandusi
d Rom. edit, fo la , graphio ferreo in angue adamantino. A t licet
ita Iegat verfio V ulg . melius reliqux edit, a c m(T. Ambr. cum
vcrf. Chald. & Syriaca. • . • Ö1 nngue adamantino ; unguis enim,
ut obiervat Gtotius ad eumdem locum, eft ipfum acumen ada-
mantis, quod ad fcribsndum fculpendumvc adhiberi folet. Potto
hic textus in g rxco idiomate dcfidcracur.
quie fecundum divinitatem eft Patris, vel Filii,
vel Spiritus fanfti, quam ut intelligamus mul-
to c magis quam corpus hoc noftrum ieternie
plenitudinem divinitatis feindi videri, fi quis
unitatem fubftantize feparet ,multiplicet potef
tates 3 cum una fit ejufdem divinitatis jeter-
nitas ?
a- Thuan. cod. & Spiritus, quimijfus aChrifto eft.
b . Rom. edit. & fixit illud. Eft quidem in grxco idiomate, I
auror, (cd in hebrxo & verf. Syria ca, & vulg. latina I
legicur, ©> extendens in Arabica vero , erigens: ut liinc pateat.
variam efle loci iftius ledionem.
c. MIT. nonnulli, magis corpusthoc noftrum', quam aternt &Cn I
I Jft
I