l 7l SarnSti Ambrofi 172
pudor eft. Itaqne gloriofior eris,fi videaris de A minum,ut à diis quæ bona funt, adipifcaiitur :
adultera martyrem fecifle, qiuhn de martyre nihil autem auro melius : quod tamen ft malum
adulteram reddidiflb. eft, habere deos non debere : fi bonum eft,ba-
33, Quid exfpeftatis > Duo contenderunt, &: bere magis homines debere, qui uri Icirent..
ambo incerant : nec divifa eft corona, fed ad- 37- Ica ludibrio habiti funt, ut niqueJupiter
dita. Ita fandi martyres invicem libi beneficia veitcm fuam defendere potuerit, nec barbam
•conferentes '.altera principium martyrio dédit, Æfculapius, nec Apollo pubefcere. adhuc ccealter
effectum. perir, neque omnes qui dicunturdii, retrahere
potuerint pateràs quas tenebant : non tam furti
C A P U T V . reatum timentes, quam lènlum non habentes.
. . , H H H /•/ b Quisieitureos colat,«qui nec defendere fequaii
Ami corum duorum è fetta Pythagorea memorabile f i n
fatfum cum laude recenfetur ; fiuperiori tamen
ofienditur effe poftponendum : ubi etiam de Dio■
nyfii in fpoìiandis idolis irrißone , nec non de
deorum in tolerandis illius facrìlegiis infirmi-
tate dijferitur , pofìta ex adverfio quam Deus
olim cepit de Hieroboam, fivera, ultione.
34'
dii, nec abicondere quaiì homines pofiunt?
38. A t in tempio Dei noftri cùm Hieroboam
rex lceleratiflìmus dona qua; pater ejus pofue-
ra t, auferret, ac fuper fanciulli altare libarec
idolis ; nonne dextera ejus quam tetendir, aruit,
nec fua ei qua: invocabat-, idola profuerunt ?
Deinde converfus ad Dominum, rogavit ve-
A T etiam pliilofophorum gymnaiìà niam , ftatimque manus ejus qua; aruerat facri-
* Damonem Se Pytliiam Pythago- legio,ianata eli. religione.Tam maturum in unp
reos In carium ferunt, quorum unus cùm eflètC niilèricordia: divina: Se indignationis exem_
morti adjudicatus, commendandorum fuorum plum exilitit, ut facrificanti fubito dextera adi-
tempus popofeit : tyrannus autem ailutiilìmiìs, meretur,pcenitenti venia daretur.
quod reperiri non pofle exillimaret, petivit ut
fponforem daret, qui pro le feriretur , lì ipfe
faceret moram. Quid de duobus praclarius,
nelcio. Utrumque praclarum. Alter mortis va-
dem invenit, alter le obtulit. Itaque dum reus
moram lupplicio faceret, fidejuiibr vultu iereno
mortem non recuiàvit. Cùm duceretur, amicus
revertitur, cervicem iìibilituit, colla lubjecit.D
Tunc admiratus tyrannus cariorem philofophis
amicitiam quàrn vitam fuille 3 petivit utiplè ab
Jiis quos damnaverat, in amicitiam reciperetur.
» Tantam virtutis elle gratiam, ut Se tyrannum
inclinaret.
3j. Digna laude , lèd minora nollris. Nam
illic ambo viri, hìc una v irgo, qua: primo etiam
iexum vincerei : illi amici, illi incogniti : illi ty-
ranno uni le obtulerunt, illi tyrannis pluribus,
C A P U T VI .
Libri ficundi conclufio, qua te fiatar Auctor modefi
tiffimus , f ì quid haclenus boni flcrìpferìt, id
to turn in virginum merita referendum :Jui autem
officii fu i fife adfiverat, ante quam f i ve ri or a tratterei
pracepta ? earum animos orationis atque
exemplorum fiuavitate mulcere s quod & humano
ufiu , & divinorum codicum autioritate de-
monfirat.
Æ c ego vobis, famflæ virgines, non-
dum triennalis làcerdos munufcula
paravi, licet uhi indoclus, led vellris edoclus
moribus. Quantus etenim adolelcere uhis po-
tuit tam parva initiatæ religionis ætate ? Si quos
hîc flores cernitis, de veilræ vitæ colledos le-
hoc etiam crudelioribus , quod ille pepercit, illi E gite lìnu. Non funt hæc præcepta yirginibus,
occiderunt: inter illos in uno obnoxia necellì-
tas,inhis amborum voluntas libera. Hoc quoque
ifli prudentiores, quod illis. itudii lui finis
amicitia: gratia, illis corona martyfii 3 illi enim
certaverunt hominibus, illi Deo.
36. Et empniam rei illius fecimusmentionem,
par. eli contexere quid de diishiis lenferir, quo
magis infirmosjudicetis, quosirridenthii. Nani,
que is cum veniflèt in templum Jovis, * amiclum
led de virginibus exempla. Vellra: virtutis effi-
giem nollra depinxit oratio, vellra: gravitatis
imaginem quali in ipeculo quodam lermonis
illius cernitis refulgere. Vos fi quam nollro gratiam
inhalallis ingenio, veilrum ellquidquidiile
redolet über. Et quoniam quot homines , tot
lententiie : fi quid defecatum eil in lermone
nollro, omnes legant: fi quid deco£lum, matu-
riores probent : fi quid modellum, peftoribus
aureum quo operiebatur fimulacrum ejus, de- I7 inhæreat, genas pingat : fi quid florulentum,
trahi julfit, imponi laneum, dicens aurum hye- ætas florulenta non improbet.
me frigidem , æ ft ate onerohim eile. Sic deum
irrifit hium, ut nec onus ferre polle, nec frigus
putaret. Idem cùm Æfculapii barbam vidiflèt
auream, tolli imperavir, incongruum eile appeL
lans ut filius barbam haberet, b patre non ha-
bente. Idem fimulacris tenentibüs aureas pateras
ademit, allegans accipere le debere, quod
dii darent : Quoniam hæc hint vota, inquit, ho-
* . De hoc amicorum pari agitur apud Gic lib-3 • O/Hc. locoi;
nobis citato,atque alibi; nec non apud V a lM a x . lib. 4 c. 7 . & alios.
a. Omnes edit. Tanta virtutis eft gratia. Onines mil', tantamvtr
tatis efte gratiam, fuppje con f t a t , aut quid fimile.
*• De hifce Dionyiii in dcos iiios Iudibriis confulc Diodoram
Plutarch , Val Maximum & alios.
I
b. Omnes edit. Cam Apollo pater eju.
yerba in nuliis mlT repefiuntur.
40. Debuimus íponfie excitare amorem j feri-
ptum eli enim : Diliges dominum Deum tuum.
c Debuimus in nuptiis calamiílris quibufdam
crines íaltem orationis ornare^feriptum eíl enim:
Plaude manu, & percute pede. Debuimus perpetuos
ípargere tlialamos rofis. Etiam in his con-
jugiis temporalibus nubenti prius plauditur,
quam imperatur 5 ne ante dura ofFendant imc.
Rom. edit. Debuimus in nuptiis fponft crines calamiftris quibufdam
faltem orationis ornare Vct. à m(T. non difeedunt, nifi quod
hi pro in nuptiis, habent ferme ad unum, innuptis, id e íl, virginibus.
Haud male quidem , edit. ramen ob (cquentia videncur prapo-
nendse. Rurfus cadem Rom. edit. fola, perpetuis fpargere &c. Me-
j lius alia:, ac mff perpetuos; ut opponantur perpetui thalami t
adhuc non haberet, qux I I poralibus, de quibus verfix (cquenti. Ubi obiter adverte fola j. crpe-,
1 tuse caílicatis vota pro legitimis haberi ab Ambrofio.
j. Rsí-ij.)
X. &feq.
Deut.$ S’
Ezech. H:
y m iD U S , i v iD . i l l . r7 4
p en a , quam blanditus amor fotus inolefeat. A Cui a u la u h em • s j
f c • j í 1 r r ■ j - / -■ r \ j u i , q u ia u o e r a t u a ju p e r v i n u m . & o d o r u n r u e n t o - a.1. Eciuorum vis * olaulæ fonitum difeit 41.Équorum plaufe foni turn aamm aa.
y _ . ¿ ®
re cervtcis, ne reculèt jugum.Denique prius ad-
iìiefcitur verbo lafcivice, quam verbere difcipli»
nx. AH ubi colla fubdiderit jugo j Se habena
, conilringit, Se llimulus urget, Sc compares tra-
hunt, Se *jugalis invitat. Sic etiam virgg nollra
debuit prius amore pio ludere, aurea thori cx-
leftis fulcra mirari in ipiò vellibulo nuptiarum,
* Se polles frondium fertis cernere coronatos , g
Se chori llrepentis interius haurire delicias j ne
iè prius Dominico jugo timefada fubducerer,
quam vocata inclinaret.
41. Veni igitur hue a Libano, Sponfa, veni hue
à Libano, tranfibis & pertranfibis. Sxpius enim
nobis ifle verficulus recantandus ell j ut vel D o.
minicis vocata verbis, lequatur, fi qua non credit
humanis. Hoc nos magillerium non inveni-
mus, lèdaccepimusj fic inllituit myllici carmi-
nis dodrina cxlcilis : oficuletur me ab ofiulis oris
I
* Agnofcc apertam Virgil;j imitationem e x j . Georg, ubi legimus:
Tam magis atque magis blandis gander e magiftri
Laudibus , & plaufs. fonitum cervicis amare.
* . Id eft, jugarius, five auriga.
* Vctcrem rangit nuptiarum morem, quo folcbant in éjufmodi
lz t it ia , corollis ac icrcis fores ornare, ac muficorum tibicinumquc
rum tuorum. fuper omnia aromata. Vnguentum exi-
nanitum e f i nomen tuum. Totus ifle deliciarum
locus ludum lònat, plaufum excitât, amorem
provocar. Ideo, inquit, adolefientuU dilexerunt^ lb,dtm ì
& adtraxerunt te : retro odorem unguentorum tuo-
rum curramus Induxit me Rex in tabernaculum
fuum. Ab ofculis coepit, ut ad tabernaculum
perveniret.
43. A t illa tam patiens duri laboris, exer-
citatæque virtutis, ut aperiat manu clauftra ,in
agriim exeat, in callellis maneat j in principio
tamen retro odorem currit unguenti : mox cùm
in tabernaculum venerit,a unguentum mutatur
a caflellis. Denique quo vadit, vide: Simurus, Cant'i -
inquit, e f i , adificemus fuper eum turres argénteas.
Quæ ludebat olculis,jam turres erigit -y utpre-
tioiis fandorum turrita falligiis, non folum ho-
ililes frullretur incurfiis, verum etiam bonorum
propugnáculo ftruat tuta meritorum.
choros conducere : qua de re fcribit Lucianus vidiíTe nefeioquajn
m»r«c xsc’tvnpp.iia, ¡gtf *t/A»s¡>;í'ew , ¿ do'pußot, Scc.
a. Rom. edit, fola , unguentum mutatura caftellis ¡ cum aliis
dentque quo evadat, v id e te míH autem utrobique ut in contexta ’
nifi quod unús fie incerpúngit, unguentum mntatur. A taftellis denique
, & c . quod non diíplicét.
L I B E R T
C A P U T I. 1
Lìberii Marcellinam dato virginitatis velamine
confiecrantis refertur oratio : cujus exordiumtum
afrequentia confluenti um ad illius Sponfi nuptias,
a quo ipflos pafiéndos narrai, deducit : tum à convenienti
a dici quo ex virgine natus efichriftus,
ad cujus amorem eleganti perfictionum ejus de-
firiptione illam infiammai.
!• Uoniam qua; habuimus iiiperioribus ]
V duobus libris digeifimus , tempus e l i ,
ioror landa , ea qua: mecum contèrre foles, *
beata: memoria: Liberii priecepta revolvere} ut
quo vir fandior,eo fermo accedat gratior. N am-
que is, cùm Salvatoris natali ad apollolumPetrum
virginitatis profeffionem * vellis quoque
mutatione fignares ( quo enim melius die, quam
quo virgo pofleritatem adquifivit ? ) adllantibus
etiam puellis Dei compluribus qua: certarent
invicem de tua focietate : Bonas,inquit,filia nup-f
tias defideralli. Vides quantus ad natalem
Sponfi tui populus convenerit, Sc nemo impaC
tus recedit > Hic eli qui rogatus ad nuptia»
aquam in vina convertit. In te quoque fince-
rum facramentum conferei virginitatis , qua:
prius eras obnoxia vilibus natura: materialis ele-
* ^’^cr' us Pontifex maximus idem quidem e ft , qui an. 337.
Sirmienfi profeffioni à Demophilo fibi oblatse, five pofteriori ut Pcta-
vius Not. in Epiphanium de Blondellus concendunt,fivc priori,ut Ba-
ronio & reccntioribus quibufdam novo rationum pra:fidio inftruélis
placet, fubfci'ipiìt,ut reditumabexfilio impetraret-,Scd ispulcre lap-
fum rcparavcracfìuum.cùm Ariminenfi concilio fumma conftantiaad-
fenfum fiuum acfuf&agium negavit Non itaque mirum efi,fiab Am-
btofio Beata memoria acque vir fanitior appeilecur, quando nonabfi-
miles honoris ac venerationis titulos mcruit à Bafilio Magno epift.74.
ab Epiphanio Hx rc fi 7 / . cap 7. à Siricio demum epift. ad Himer.
T.arrac. can i . Obiit autem Liberius Baronii fententiä j . Idus Sept.
an-3^7 - aliorum vero aceuratiorum S.Kal. Octob. an. 366- cujus
nomen in additionibus ad Ufuaidum , Beda: martyrologio, nec non in
co quod à Yaudelbcrco verfibus fcriptum com. j . Spiciicgii editum
E R T I U S.
1 mentis. Hic eli qui quinque panibus & duobus tu e . 9 .
pifeibus quatuor millia populì in deferto pavit.
Plures potuit, fi pluresjam tunc quipafeerentur,
fuiflent. Denique ad tuas nuptias plures
vocavit : fed jam non panis ex hordeo, fed cor,
pus minillratur è cælo.
2. Hodie quidem lècundùm hominem homo
natus ex virgine, lèd ante omnia generatus ex
Patre : qui matrem corpore, vir tute referat
5 patrem. Unigenitus in terris, unigenitus in cælo
: Deys ex Deo, partus ex virgine : jullitia de
Patre, virtus de potente, lumen ex lumine : non
impar generantis, non potellate diferetus-. non
Verbi extenfìone, aut prolatione confufus , a ut a
cum Patre mixtus, led ut à Patre generationis
jure dillindus fit : iplè eli fraternus tuus, fine
quo nec cælellia, nec marina , nec terrellria,
confillunt. V er b um Patris bonumquod erat, cant. 5
inquit, in principio : habes ejus ætérnitatem. Et fohan.s
2 erat, inquit, apud Patrem : habes indiferetam à &feì-
Patre, inlèparabilemque virtutem. Et Deus erat
Verbum : habes ingenitam ejus divinitatem 3 de
compendio enim tibi fides eli haurienda,
3. Hunc, filia, difige,quia bonus eli : Nemo Lucit.
enim bonus nifi unus Deus. Si enim non dubitatur
quia Deus Filius', Deus autem bonus eli: utique
I e ft, in iànitorum albo deicribitur.
I *. Ad verte antiquitatem votorum publiée nuncupandorum, quod
J fane non fine quibuldam ceremoniis peragebacur. Hoc videncur
I a^nofccre Magdeburgenfes pluribus loeis, at precipue Cene 4. c. 7 .
I l ubi confecrandi monachi ritum è Dionyfij Hierarchia referunt.
Habes etiam apud Ma bill, in antiquilfimo Leftion. veteris Liturgi*
I I Gallic. lib.z. cap 7 6 Legenda in velatione virginum, item in MìflaI
J ' Franc, lit»..} • cap. j o • Bened. fuper virgines, & cap.i 1. Bcned. veftim.
I I vidux V ide quoque Grcg. Sacram. pag. .73 & lèq.
I j a. Sic omnes edit. cum mit aliquot .• alii vero plures, ut cum Pa-
I j tre mixtu s dißinäus fitperfona, unitale confufus Cunus per-
I I fon. unitale confufus) ut ambo unum, non uterque unus fit ■ indifFe-
! I r:ntis( quidam indifferenter) enim ipft eft fraternus tuus. At horiun
J j plcràque tam lapiuiit mtcrpolationem, quam quod maxime.