11 III
Aliâs. Cap.
VI.
quam fides argurneritispnepóriderèt. * Illi quo~Ä fecit? Si ledum eft, quòd began nöb poteft,
’tidie à fuis confortibus deíeruntur, qui copioiè
difputarit : ifti quotidie crefcunt^ qui fimplî citer
rredunc. Non creditur philofophis,-creditur
•pifcatoribus : non creditur dialedicis^ creditur
.püblicanis. Illi vblüptatibus Se deliciis orbem
Iigariînt , ifti jejuniis Se doloribus exuerunt.
Flures ftàque jam coepit illicere injuria j quàm
voluptas. *
II5. Nùn'c videamus quó diftantà gentilibus
quia Deus in iapientia fecit omnia : numquid
verifimile videri poteft 3 quia in fe ipfa eft facta
iapientia ?
89. Legimus geriitüm; quia Pater dixit : Ego
ex utero ante Luciferum genui te. Legimus pri-
mogenitum 'Filium, legimus unigenitum: prii-
mogenitum * quia nemo anteipfum : unigenitum
I quia nemo poft ipfum': legimus etiam :
Gerterationem ejits quis enarrabk ? Generationem
Arriani. Illi deos appellant difpares fexu, diífi- B inquit, non creationem. Quid bis tantis ac tamiles
poteftate1 iftiTrinitatem adferunt differ libus conferri poteft?
PfiU.109.).
Matth. I4
lohan i,
rentis diviriitafcis,& dilfimilis poteftatis. Illi deo-
rum iuorum principium adleverant temporale
5 8e ifti Cbriftum cöspiffe ex tempore lrieri-
tiuntur, Nonne ex philofophia omnem irnpie-
tatis fua: traxerunt colorem ? Illi tarnen quod
venerantur^amplificant'. ifti Dei Filium creatu-
räm adferunt eile , qui Deus eft.
C A P U T XI V.
90. Oftendit: etiam Dei Filius diftaritiam ge-
nerationis Se gratia:, dicens: Adfiendo ad Patrem }
rheum, dr Patrem veftrum: Deum meum, dr Deum 1
veftrum. N on dixit: Adfcendo ad Patrem nof.
trum j led: Adfiendo ad Patrem meum , dr Patrem
vefirum. Separatio ifta diverfitatem oftendit,
quod illius generator , nofter creator fit.
91. Et addidit: Deum meum,dr Deum veftrum;
/r-rt /■ Jil • c quia licet ipfe Se Pater Cr'tturam m n c jje _»« M u m h.»c td flrm m ¿ proprie¿ tc llâtliræ uünoubmis fDinen’ sS ep ialclie Pr ater
qminon predicar, nvmgdmm^od perft per . „„h naturæ jure ; fed grai
creatura ‘vanitati fubdita.fit,quod omnia creave-
Yit, quod legatur gehitus, quod tandem tradita
fuerit generations dr adopt ionis differentia
: ubi ktrdque natura in ipfo declaratur. dptta
tot ac tanta tefiimonia Apostòlici cxpofitione
confirmaniur.
Atuit * ut arbitror ^ fände Imperator •,
tiæ j tamen utramquè naturarci hîc lignificare
videtur in Cbrifto Se divini tatis & carnis j di-
vinitatis ex Patre, carnis ex matre, illamquè
ante omnia , iftamque ex Virgine» Denique
ante Patrem ut Filius nominavit j Deum poftea
ut. hömo nuiicupavit;
, - 91. Ubique autem Deum filum quod ex per-
j l neque diffimilem Patri, neque ex tern. D fona dieat hominis * teftimonia docent : Deus,
86.'
pore eile Dominum Jeiiim. Reliât ut illud quo- Deus meus, refpicc me ; quare me dereliquifii ? Et
que facrilegium redarguatur, Se pröbemüs crea- alibi : De ventre matris mex Deue meus es tu. Et
turam non eile Dei Filium v in quo nobis pras- fupra quafi homo patitur : & infra homo eft f
Pfal.it. !,
Ibidem Mi
ientis oraculum ledionis adfpirat j audivimus
enimlegi, dicente Domino : jte in orbem uni-
yetjum 3 dr prxdicate Evangelittm univcrfx crea-
turx. Qui univerfam ereaturam dicit 3 nullam
excipit. Et ideo ubi funt, qui creaturain Chriil
turn appellant ? Nam ft creatura eflet, num.
qui ex matris ventre jadatur. jltaque cùm di.
cit : De ventre matris mex Deys meus es tu i fig- pfal.it. ir.
nifícat eurri qui Pater ièmper erat ^ ex eo Deum
libi elle, ex quo de ventre matris jadatus eft.
93. Cùm igitur in Evangelio , in Apoftolo j
in prophetis generationem Chrifti legerimus i
quid ipiè libi mandaret Evangelium pradicari ? E unde audent dicere creatum effe vel fadum
Non igitur creatura eft j lèd creator 4 qui do- Et quidem in quo creatum legerint, in quo
cenda: creatura: difcipulis lìiis mandat officium; factum , confiderare deberent. Edodum eft
87. Non creatura Cbriftus : Vanitati enim
creatura fubjecta efi, ficut Apoftplus dixit. Numquid
ergo Chriftus fubjedus eft vanitati? Rur-
ius juxta eumdem Apoftolum : Creatura conga-
mifcit dr comparturit ufque nttnc. Numqilid ergo
Chriftus congemifcit éc comparturit, qui nof-
tros à morte gemitus liberavit ? Creatura, inenim
Dei Filium de Deo elfe genitum, de Deo
natum: fadum autem in quo legerint, diligen-
ter advertant 5 non enim Deus fadus, fed Deus
Dei Filius natus eft : poftea autem fecundüm
carnem hömo fadus ex Maria eft.
94. Si mihi non credunt, credant Apoftolo
dicenti: Pofiquam vero venit plenitudo temporis
quit, liberabitur a fefvitute corruptions. Vide- F mifitDeus Filiumfuumfaflum exmuliere,faflum
mus igftur magnam inter ereaturam & Domi- fiib Lege.. Filium, inquit, fuum, non unum de
hum elle diftantiam 5 quia fervitus creatura eft-j multis : non communem, fed fuum. Suum còni'
Dòminus autem fpiritus efts ubi autem fpiritus dicit, generationis alterna:proprietatemiigna-
Donhniefi, ibi libertas. vit. Hunc poftea faftum ex muliereZ-Aferffsx. ,ut
88. Quis hunc induxit errorem, ut eum qui fadura non divinitati,ièd adfumtioni corporis
creavit omnia, qui fecit omnia , diceret crea, adfcriberetur -.fatium ex muliereper carnis fùf-
t.uram ? Numquid ipfe Dominus fe creavit ? Si Ceptionem : faftum fub Lege per obfervantiam
Galat.t,. 4.
Cone. Cholee
don. alt i-
in exfofil.
fid. Nie.
lohan. 1.3. enim ledum eft quod per ipfum omniafaftafunt I
& •fine ipfo faftum eft nihil : numquid ipfe fe
-• Liquet cx hoc toto loco corum qui tunc tcmporis philoibpliiam I
profitcbantor .plurimos idolis mancipatos fuilTe. Jam indeab anno
J6 t. legem ianxerat Julianus apoftata , qua: Chtiftianos a docen-
dis difccndifvc literis humanioribus ac philofophia in gymnaiiis pu-
blicis removebat : cujus L. j. de Medic. & Profefi'Cod. Theod.
appendicem efle Baronius atquc alii obfervarunt. Contra cujus co'n- I
fticutionis in jäftitiam rcclamarunt non modo fcriptorcs Chriftiani,!
fed etiam inadelcs; ut legimus apud Grcgorium Nazian. Orat i.in ltd. J
Legis : generatio autem ilia cadeftis ante Legem
, ifta poll Legem.
iHieronymum in Chronico, Ambrofium contraSymm. Augufiinunt
de Civit. Dei lib 18. c. j . Ammian. Marcellinum l ib .n . & alios.At
revocata invenitur ea lex à Valentiniano , ut patct ex (èquentibus
num 6. & 7. in quas confute Godofredum. Cùm autem pagani
iifdem legibus à fcientiarum profelCone non prohiberentur, in ea~
: dem publicc exercenda perfeverarunt.
• a. Omnes edit, cupt paucis mfT. quìa it fe i f fa : concuinius veto
1 mff. longe plurimi, quia in fe ¡¿fa-
Alias
Cap. VU -
■Atl.i. \'6.
frov.t. a t.
ftltdn. 7.10;
Pfkl zi.Òì.
Ibidem 19.
Pfri.
Prov. 9, 1.
iohttn. 7 .
m ■ I
C A P U T X V . A
Duobtls Scripturx locis quibus fàftus dr 'creàtùs
Chriftus d i c i tu r ut fatisfàciàt fanftus Praful:
illos non nifi fecundum nàturam hominis ipfi con-
venire declorai in quibus etiam prxteritiim prò
futuro pofitum effe èie facforum Codic'um aucto-
ritate planum facit.
95UNde & illùd väne jadare confuerunt
quod fcriptuhì eft Et Dominum eum ß
C A P U T X V I .
Arrìanos y f i creatum (fi genitum illis idem f i t ,
Chrifto inferre injùriam : fin autem illa diftaré
'credant, qitem legerint genitum, creatura loco
non habendum. Hoc Pauli ne creatura ferviatuf,
•prohibentis ; Chrìfii tàmen f e fervum effe profi-
teniis, te(limonio confiimari : cuipotius ere de n-
dum quam. Arrio. Sùbditur etiam ereaturam in
Deo non effe, cum fimplex f it ': nec Filium ih
creatura ordinem redigendum>• ehm in èo Patri
complaceat.
lo°. \ T One ipfos Arrianos ihterrogo\utruni
1 ^ 1 idem putent effe genitum !, quod
creatum ? Si enim idem dicunt , nihil iitiqué
diftat inter generate Se creare. Ergo quoniam
Se nos creati- fumus, inter nos &.Chriftum Si
dementa nul la diftantia eft. Sèd quam vis amen-
tes finti, id tàmen non aiidebunt dicere.
101. Poliremo ut infipientia: èorùm quod ve-
m non eft ; indulgeam ’5 fi nihil ut pùtànt,
diftat in verbo : cur non ehm queni colunt^
meliore appellant nomine? cur verbo non utub-
tur Patris ? cur abjiciunt quod honórificèhti«
eft y adfiimunt qùòd iiijùrix ?
102. Si àut^m diftat . inter creatum Sc genil
tum, ut ego arbitror, cùm legerimus genitum ;
non utiquÉ idéni Se gerii tum intèlligimus Si
& Chrìftum fecit Deus. Imperiti legant totum,
Se intelligant ffic enim fcriptum eft : Et Dominum
eum fecit ,dr ChrifiumfecitDeus hunc fefum,
quem vós èrticifìxìftis. Non divinitas crucifixa,
lèd caro eft. Hoc uri que fieri potuir, quod poi-
tuit crucifigi. Non ergo fadura Dei Filius.
96. Facellàt igitur Se illud, de quo calrim-
niari .folent , Se diicant quemadmodum didum
fit : * Dominus creavit me. N 011 dixit : Patrir
creavit, led Dominus xreavit me. Caro Domi- C rum non eft
num agnofeit, gloria Patrem lignificat i creatura
rioftra Dominum cönfitetur, caritas Patrem
novit. Itaque quis ignoret quia ob caùlàm iri-
corporatioriis hoc dicitur ? In eo igitur le creà-
tlim dicit • in quo Se hominem teftificafur di-
cens • g uid me quaritis occidere hominem, qui
vcritatèm loquutus fum vobis t Homi'netn d itit,
in quo Se crucifixus Se mortuus Se lèpultus elE trearum. Dicant igitur generatum ex Patrè',
97. Nec dubitandum quod preterì tum po- ex Virgine procreatum :.aùt dicant quomodo
fuit, quód «rat futurum • hfic enim coófuetu-j) D ei Filius & geniuis Se. creatus.. Una natura ;
do eft prophetic \ ut qua: futura iunt ', vel quali & niaximo Deus diverfitatem nön recipit.-,
,J>r*feiitia, vel quali feda dicàritur. penique , Ì03... Certe fecelfat nqllra fenteritìa : Pau-
in Pfalmo x x 1. legifti : Tauri pingues óbfederuht jum interrogemus qui Spiri tu,D ei pjenus. has
me • legifti etiani.- Diviferuntfibi yefiime'nta mea: pravidens quaftiones generalitejr contra gen-
quod Evangelifta de tempore palfionis pròphe- tes ; f^ecìaliter contra Arrianos loquutus, aie
tatum effe .lignificai ;.Deo enim qua furit fiitu- divino judicio eos effe damnatos', qui fervirent
ra; pralèiitia furit : &.ei ’cui pr&cognità fiint ’creatura potiUs quam efeatòri’. Deriiqüe fife
bmriiii ; ventura pro fedis funt, ficut fcriptum hàbes V Tradidit tilos Deus in de fideria cordis Ä - i
eft : cpmfecìtqux Centura funt. ^ . ( ìpforùm, ut cónttiméliìs affeiant corpora fua ihtèr ^ ts
- 9^- Nec/nirum fi aiite lacula fundatum le ^fernèt ipfos : qui commutavèruìit veritàtém Dei in
effe dicit; cùm legeris pradeftinritum ante tem- mendacium, & coluerunt, '& fefvièrunt creatura
pöra faciiläria'. Quam vere de .incarriatione id .p0tìus quam creatori \ qui eft Detis benediètus in
videatur expreffum ■; declarant fequentia : Sa- fácula.
pientia, inquit, xdifoafvit fibi dòintim f& fubdi- 104. Próhibefc itaqùe me Paiilùs cteaturà
dit columns fiptem 'xfi interficit fùas hofiias': lèrvire ;& Chrifto admoriet ferviendumi Non
mi f i Vit in crdtera y in Um fu um 3 dr paravit fuam
'menfam ; (fi rnifit fuo 's fermés, conVocans cum al-
tifiima pradicatione ; dic'cris : a \fiui eft infìpiens,
declìnet ad me. Nonne iìi Evangelio poft iri-
Cariiatioriem hae omriia videmus effe compie- È ereaturam Chriftum piitaret ? Aut io-itur delìta
ergo creatura Chriftus’. Paulus\ inquit, fervus ibid, i
fefu chrifti. Et bórius férvus qui Dominum re-
Cognofcit, ipie 'creatura: fervire nos prohibet :
quemadmodum ergo Chrifto ipfe férviret fi
; quod. là cri e'onvivii celebravit riiyfteri'a
quód apoftòlos ìriifit ; vóce magna clamavit
dicens : Si quis fitit \ vehidt ad me , dr bibat ?
Ergo lequentia relpólideht prioribus ; Se totiris
curfum incarnationis videmus prophetufc ex-
pofitione digeftum:
99; Multa alia documerita prièftò elle pof.
lent Inijulìnodi de iricàriiatióne dida videri ì
led non ine irivòlvó libris < ne tradatus videa-'
tur elle diffufiori
*• Huic loco qliem non incdiocrircr jailabant Arrianj; num-
quam non codcm modo refpondec Ambroiìus, pura in Pfalm. 118.
ferm j . & infra li 11 j us Opcris iib. jr-cap.4. ubi eumdem accuratius
• txaniinàc. Eamdcm queque folutionem habes apud Atlianaiium
pluribus locis, Bafìlium & Grcgorium N yif advefftet Punomium,
riant colere queìri, ereaturam appellane ' aut
defiiìarit qiièm colere fe firiiulant ; dicere crea-
turam • rie fiib appèllatiòne ciiltórùfn lacrile-
gia graviora còmmictant. Deteiftabilior enirii
domefticùs lióftìs, quam extraneiis • Se eravius
feelus Ut advèrfiis Chriftuiri àbiitaritur Chrifti
nomine;
ió5. Quelli igitur melibrerri interprefceiii quiè-
rimtis Scripturiarùm; qua'm illum dÒdbrèin geni
tium, vas eledionis; eledum dè perlèfcutoribus ?
Qui Jefum perfèqitutus fuérat, fetetur. Legeràt
Gregoriuni Naz. Hicrohymum, Àuguftìnum atque àlios. FucrS
camcn qui illum ipiur.i lecum diverto modo interpictarentur •
qua de re conluli gpteft Pctavius, Theo!. Dogm. lib. 1 . de Trìnit.
. Mff. aliquo t.