lafgiáris ei -qui cónfpirét adveriùs patriam , qui A ideo ubi caùfa manifeftatur, periò'na cognofci--
congregare çupiat tuo iiimtu perditos, qui im- -cur, tempus urget, Iargius le debet profundere
¡pugnent Ecclefiam. Non eft t e e probabilis li*.
Ferali ras., fi adjuves eum qui adveriùs viduam
pupillos gravi decernit jurgio , aut vi aliqua
poiTeffiones eorum eripere conatur.
145. N on probatur la r g i t a s f i quod alteri
largì tur, alteri quis extorqueat : fi injufte qua:-
ra t, 8c jufte difpeniandiim putet 3 nifi forte nt
ilIeZaccteus, reddaspriiis quadruplum ei quem
Tnifericordia. Non enim avarus Dominus eft ,
■utplurimum queerat. Beatus quidem qui dimit-
tit omnia, 8c lequitur eum: fed 8c ille beatus eft,
a qui quod habet, ex affeitu facit. Denique duo
•arra vidua: illius divitum muneribus prxtulit 3
quia cot-um illa quodhabuit, contulit-: illi aütem
ex abundantia partem exiguam contulerunt.
Affedus igitur aivitem collationem aut paupefraudaveris
: Se gencilitatis vida ndei ftudio Sc B rem facit , Sc pretium rebus imponit. Ceterum
•credentis operatiòne compenfes. Fundamen-
-tum jgitur habeat liberalitas tua.
146. Hoc primum qiceritur,ut otìm fidecon-
feras , fraudem non facias oblatis 3 ne dicas te
plus conferre, Se minus confèras. Quid enim
opus eft ctìcere? Fraus promiffieft : in tua potefi
tate eft largiri quod velis. Fraus fundamentum
iolvit, Se opus corruit. Numquid Petrus ita in-
dignatione efferbuit, ut Ananiam extingui vel.
Difi. tc.
Dominus non vult fimul* effundi opes, led difl c. Dominât
penlari::.nifi forte ut Elifieils boves luos occidit,
Sc pavit pauperes ex eo quod habuit} ut nulla j- Res-1*.
Cura teneretur d ome ftica,ledre lidisomnibus, “ * ,
in difciplinam fe propheticam daret.
150. Eft etiam illa probanda liberalitas, * ut
Di ft. u .
proximos'feminis tui non deipicias, fi egere co-
e-Eft probanda.
gnofcas. Melius eft enim ut ipfe iiibvenias tuis,
quibus pudor eft ab aliis lumtum depoicere, aut
ie t , vel uxorem ejus 3 Sed exemplo eorum no- C ¿licui poftulare lubfidium necèffitati : non ta-
luit perire ceteros. 1 men ut illi diriores èo fieri velint, quod tu po-
147. Nèc illa per feda eft liberalitas ,** fi jac- tes conferre inopibuSj caula enim prxftat, non
•tanda: caula magis quam mifericordia: largiaris. gratia. Neque enim proptereate Domino di-
A f fe c tu s tu iis nomen imponit open tuo *
quomodo à te proficifeitur, fie æftimatur. Vides
quam moralem judicem habeas. T e confiait
, quomodo opus tuum lulcipiat-, mentem
Shatrt.i. tuam prius interrogat. Nefciat, inquit ,finifira
tua, quid faciat dexter a tua. Non de corpore
cafti, ut tuos divites facias: fed ut vitam tibi per-
petuam frudu boni opens adquiras, Sc pretio
mileraribriis peccata redimas tua. Putant fe pa.
rum pofcere ? Pretium tuum quxrimt, vita: tua:
frudum adimere contendunt, b Sc le jufte face-
re putant. Et acculat quod eum divitem non feloquitur,
fed eriam unänimus tuus, frater tuusr> ceris , cùm te ille velit æternæ vitæ fraudare
•quod facis nefeiat 3 ne dum hîc mércedem qüæ- mercede^
foift. S S.
«. Non falls.
3 . Perfida
■liberalitas.
ris jadantiæ, illic remunerationis frudum amit.
tas. Perfeda autem éft Hberalitas, ubi filentio
quis tegit opus fuum 3 Se neceffitatibus fingu-
lorum occulte lubvenit : quem Iaudat os pauperis
, Se non labia fuá.
148. Deinde * perfeda liberalitas fide, caulà,
lo c o , tempore commendaturj ut primum ope-
reris circa donieitìcos fidei. Grandis culpa , fi
151. Confilium promfimus, audoritatem pe-
tamus. Primum neminem debet pudere, fi ex
divite pauper fia t, dum largitur päuperi 3 quia
Chriftus pauper fadus eft, cum dives eflet, ut
omneslua inopia ditaret. Dedit regulam quam
lequamur, ut bona ratio fit exinaniti patrimonii
5 f i quis pauperuni famem repulit, inopiam
lublevavit. Unde dr confilium in hoc do, Apoftofeiente
te , fidëlis egeatc fi fcias eum fineliimtu £ lusdicit3 hoc enim vobis utile efi, ut Chrifium imi.
elle j famèm tolerare, amimnam perpeti, qui
priefèrtim egèré erubelcat : fi in caulàm cecide-
rit àut captivitaris fiiòrum , aut calumnia:, Se
non adjuves : fi fit in carcere, Se pcenis, Se luppli-
ciis propter debitum aliquod juftus excrucietur
J nam etfi omnibus debetur milèricordia, tarnen
jufto amplius.) fi tempore afflidionis lùa: nihil à
te impetret : fi tempore periculi quo rapitur ad
mortem , plus apud te pecunia tua valeat, quàm
temi ni. Confilium b^nis datur , correptió errantes
coercet. Denique quali bpnis dicit:
^uia non tantum facete, jed & velie ccepifiis ah
annofriferito. Perfedorum utrumque eft,non
pars. Itaque docet Se liberalitàteìn finé benevolencia,
Se benevolenriam fine liberalitate non
elle perfedam. Unde ad perfedùm hortatur ,
dicens ; Nuncergo & facete confummate, ut quem-
admodum fròmta efiih vobis voluntas faciendi, ita
jJ&.vj.sj. vita morituri. De quo pul ere Job dixit: Bene- f f i t & ferficiendi e x eo quod habetìs. Si enim voibidem
i l .
mìÈs
diStio perituri in me vertiat.
147. Perfonarum quidem Deus acceptor non
eft, quia novit omnia. Nos autem omnibus qui-
dem debemus milèricordiram : lèd quia pleriqùe
fraude eam quxrunt , & adfingunt ierumnam 5
* . Cìc. lib - i. Oific. pag. 3 jg . lin. 4 1 . Et qui aliis noemt, ut in
alios liberates Jint, in tadem ftmt injuftitid &c.
* . Ibidem pag. 3 J7 . lin. 3. Videre etiam. licet plerofque non tam
natura liberates, qiiatn quàdam glòria duttos & c .
* . Ibidem lin. 6. Teriiumeftpropofitkm u tin liberalitate deleSìus
&c- Item lin. 33. Sedin collocando beneficio &c.
a. Edit, ultima Parif. cum uno àut alterò miT. qui quod debet,
melius alia: ac rcliqui cod. qui quod babet, fupple, in poteftatc : ut
Marci 14. 8- quod habuit, h&cfecit-,
, * • Cic. lib. 1. p3g. 3jtf. lin. 4 9 . Alter erat lòcus cautionis & c .
Item pàg. 3j8. lin. <>. Sed qùonìam copi* parva fun t & c.
* . Ibidem pag. 3j8.1in. 4 0 . Sed f i contentio qu&dam campar
atio fiat &c.
b. Et fe jufte face fe putant, abfunt ifthàc ab' ànt. edit, ac maxiluntas
promt a efi ,fecundum id quod habet, accept
tum efi, non fecundum quod non. habet. Kon enim
ut aliis refe ¿fio f i t , vobis autem angufiia ; fe d e x
<eqttalìtate in hoc tempore , véfira abundantia ad
illorum inopiam , ut illorum abundantia f i t ad
mo numero rniT. ea ramen non (blum in edit. Rom. led etiam in
mff. quàtuor'invenire e’ft. * Infra vero ubi édit. omnes, Confilium
pramifimus -, m(T. fere ad unum legunt , Confilium promfimus.
Obiter aütem animadverte quanta A mb rodi prudentia h ìc innote
fca t , qua: ita pietati quod fuum eft, a d fe r ib itu t nihil detrahat
iuftitix. Etenim pietatis eft cognatos affineique in bencficentia col-
locanda non prxterirè, fed eos primorum pauperum habere loco :
juftitix v ero , non illos ex co quod aliis debetur paupcribus, d i-
tare. Nec.verò cxiftimaòdum eft hoc veluti majoris cujufdam
perfeflionis effe confilium, alioquiemm neutiquam adderetur,
accufat quid eum divitem non feceris, cum te ille velit *tern* vita
fraudare mercede. Faccflant igitur inepta cupidiratis humanx te -
gumenta, Ecclcfix numquamTuit hoc pròpoutum vel iàcerdotis lu-
xui I vel 'cónfanguineorum ejus ambitioni fatisfaccrc.
vefiram inopiam; ut fiat aqualitas , ficut fcriptum A
efi: ¿¿ui mult urn, non ab undavit: & qui modicum,
■non minoravit.
152. Advertimus quemadmodurrt Se berievo-
lentiam, Se Iiberalitatem, Se modum corhpre.
hendit, Se frnftum , atque perfonas. Ideomo-
diim, quia imperfectis dabat confilium 3 non e-
nim patiuntur anguftias, nifi imperfefti. * Sed
Se fi quis Ecclefiam nolens gravare in lacerdo-
tio aliquö cohftitutus aut minifterio, non totum
quod habet, conferat 5 led operetur ctim ho- ß
neftate quantum officio fat eft, non mihi im-
perfeftus videtur. Et puto quod hie anguftiam
non animi, led rei familiaris dixerit.
153. De'perfonis autem puto di&um.- ZJt'veftra
abundantia fit ad illorum inopiam, dr illorum abundantia
ad vefiram inopiam; id eft, ut populi abundantia
fit pome operationis ad illorum luble-
vandam alendi inopiam: Se illorum abundantia
ipiritralis adjuvet in plebe inopiam meriti ipiri-
talis, be conferat ei gratiam. C
154. Unde exemplum optimum poliiit: Jjhd
multum, non abundavit: dr qui modicum, non mi-
nuit. Bene hortatur ad omcium milericordia:
bmnes. homines iftud exemplum 3 quoniam Se
qui plurimum auri polfidet, non abündat 3 quia
nihil eft quidquid in hoc fieculo e ft: 8c qui ^exi- •
guum habet, non minuit 3 quia nihil eft, quod
amittit. Res fine diipendio e ft, qux tota dif-
pendium eft.
155. Eft etiam ficintellecfcusbonus: Qui pIu-D
rimum habet, Se f i non donat, non abuiidat j
quiaquantumvis adquirat, eget lemper, qui plus
concnpifcit: Se qui exiguum habet , non mi-
nuit3 quia non multum eft quod pauperem pafi.
cit. Similiter ergo Se ille pauper qui-confert Ipi-
ritaliä pro pecuniariis,etfi plurimum habeat gra.
tiiE, non abundat j non enim onerat gratia, fed
allevat mentem.
156. Sed etiam fic poteft intelligi: Non abun-
das, 6 homo. Quantum eft enim quod acce- E
pifti, etfi tibi multum eft ? Johannes quo nemo
¡major eft inter natos mulieriim, inferior tarnen
erat eo , qui minor eft in regno cjelorum.
157. Poteft 8cdie: Non abundat Dei gratia
corporal'itef, quia fpiritalis eft. Quis poteft ejus
dut magnitudinem aut latitudineni comprehen-
dere,quäm non videt? Fides fi fuerit ficut gra-
nufn finapis , montes transferre poteft, 8c non
fibi datur ultra granum finapis. Si abundet in
te gratia», non eft verendum ne mens tua tan- F
to munere incipiat extolli 5 quia multi Hint qui
db altitudine cordis fui gravius corruerunt,
quam fi nullam habuiilent Domini gratiam i Et
qui parum habet, non minuit 3 quia non eft cor-
poreum ut dividatur: Se quod parum videtur ha-
benti, plurimum eft cüi nihil deeft.
* . N e quis crcdcfet modum omnem in largicndo femper effc im-
perfcclioni conjunilum , ex eo nimirum quod proxime dixerat,
ideo modum, quia imperfects dabat confilium’, clarius mentem fuam
exponit, adfcrcns qui fibi pattern aliquam patrimonii retinuerit, nc
oncri fit Ecclefix , eum nequaquam impcrfcdtum exiftimandum.
Hinc cognofcimus ad Ambrofii noftri ientcntiam Auguftinum feve-
ritatis ahquid adjecifie, qui clericos omnino patrimoniofiio (polia-
tos volcbat communem vitam fimul agere, ut dilcere eft d complu-
ribus cjufdcm operum lo cis , led maxime ex lib. de Comm, vita
Clcricorum.
a. Negatio non deeft in edit, omnibus Sc m(T. nonnullis; ea ta-
men in longe pluribus potioribuique cod. reperitur. Si per intcrro-
Dift. t e .
c. Confidc-
randa.
158. Confideranda * etiam in largiehdo retas
atque debilitas, nonnumquam etiam verecun-
dia, qua: ingenuos pr odit natales3 ut iènibus plus
largiaris , qui fibi labore jam non queunt v t e
turn quarere. Similiter Se debilitas corporis, Se
h ac juvanda promtius. Turn fi quis ex divitiis
cecidit in egejftacem : Se maxime fi non vitio fuo,
fed. aùt latrociniis , aut profcriptione, aut ca^
lumniis, qua habebat, amifit.
159. Sed forte dicat aliqitis : Cacus urto loco
fedet 8c pràteritur , Se juvenis validus frequenter
accipit. Et verum eft 5 quia obrepit per im-
portunitatem. Non eft illud judicii, fed tadii.
Nam Se Dominus ait in Evangelio de eo qui znc.u.t.
jam clauferat oftium fuum, fi quis oftium ejus
procarius pulfet, quia furgic 8c dat illi propter
importunitatem.
C A P U T X X X I .
Acceptum beneficium largiori manu remetiendum
terra pracipitur exemplo : nee non addu&us ad
eamdem rem Salomonis de convivio locus , pofiea
Jpiritali fenfii exponitur.
ìÓ°. ¥ " } Ulcrum quoque eftpropenfiorem ejus
X haberi rationem, qui tibi aut * benefi- «
cium aliquod, aut munus contulit, fi ipfe in ne*.
ceffitatem incidit. Quid enim tam contra officium
, quam non redcfere quod acceperis ? Nec
meniurapari, fed uberiore reddendum arbitror,
Se ulum peniàre beöeficii 3 ut 8c tu iiibvenias ,
quantum ejusarumnam repellas. E tenim fupe-
riorem non eife in referendo b quam in conferendo
beneficio, hoc eft minorem effe 5 quo*.,
niam qui prior contulit, tempore fuperior e ft,
humanitate prior.
r<ii. Unde imitanda fiobis eft in hoc quoque * *;
natura terrarum, qua: fufceptum fernen multi-
plicatiori folet numero reddere quam accepe-
rit. Ideo tibi fcriptum eft : Sicut agricultura eft ho- frov. 14 .
mo infipiens, dr tam quam vine a homo egensfenfu. J ® - d* I1-
Si reliqueris eum, defilabitur. Sicut agriculture
ergo etiam fapiens, ut tamquam foenerata fibi
majoremerifurafemina fufcepta reftituat, Terra
ergo aut fpontaneos frucbus germinat, aut
creditos uberiore cumulo refundit ac reddit,
Utrumque debes quodam hereditario ufu parentis
, ne relinquaris ficut infoecundus ager.
Efto tarnen ut aliquis excuiare poffit * quod *
non dederit , quomodo excuiàre póteft quod
nonreddiderit? Non dare cuiquam vix licet,
non reddere vero non licet.
162. Ideo pulcre Salomon ait ; s i federisene- pr0v. ,3.1.
nare ad menfam potentis ,fapienter intellige ea qua &fei-
apponunturtibi : & mitte manum tuam fciens quod
oportet te taliapraparare. Si autem infatiabilis es,
I gationemicntentiam nobifcum acceperis, non incongrue.
I Cic. lib. i . pag. 3J7. lin. 6- Tertium eftpropofitum, u t in bene-
I ficentia & c. Item lib- t-. pag. 38 a. lin. i t . In ilio autem altero genere
I largiendi &c.
* . Ibibcm’ lib. i. pag. 3 7 7 .lin. 1 0 . Sin autem erunt merita, ut
I non ineunda, fed referenda f i t gratia Sec.
a- &uam in conferendo, defunt in duobus mil- 8c Rom. edit, ( c i
in rcliquis exftant, nèc fenfiim ullo modo impediunc.
* . Cic- lib-1- Offic. pag. 377. lin. 14 . Annon imitariagros fe r-
I tiles qui multo plus adferunt quam acceperunt.
I * . Ibidepi lin- 17 - Demits nee ne in noftra poteftate eft : non red-
J dere viro bòtto non licet.