Ci» . lS . i
&fes-
G en.ty . i
& t ' ì .
a
Matth-t c
4,
Gen. 18 ■ i
Gai. ïÿ- 3
Sm o r te damnatumA in paupereeft,ficutipfeait: Incarceri eram,ó- Maiih-t,;
111 u a u j / v i v — - j ----------- _ lg
venißis adme : nudus eramy& operuiflts me.
.108. Suave eft igitur non pecuni«, led gratia:
ftudere. * Verum hoc malum jamdudum hu- 3
manis influxitmentibus, ut pecunia honori fit,
6c anirni hominum divitiarum admiratione ca-
piantur. Inde fe immerfit avaritia, veluti qux-
dam bonorum ariditas ofKciorum j ut homines
damnum putcnt, quidquid prater morem imperegrraushofpitio
* * * * * * B M S . ><•
non egeat, iulcipiatur offi xlt4Scriptura venerabilis, dicens,: Oaia melier
eiofe, p ^ d v e m e n t y a n u ^ ^ CKm oler^ . Et i n f r a ^ r eft - . I?. :
rllm “ nus * ? Panüinßavitate cum face.-cum honore fu fc ip i, non d e e i l e m e n ^ g . ^ ^ ^ £ N olnib eernailmes p rom o s
talitatisgranam g c cM r a c o fficm liberaiitatis, Largitatis enim * duo funt genera, unum *
liberaiitatis, alterum prodiga: effufiopis. Liberale
ell hofpirio recipere, nudum veftire, re-
dimere captiyp^»non habenres fumtu juvare:
prodigum eft ,fumtuolis effluefcere conviviis,
•maniDU> Clipiaa iiiwj/v».», ---------- _
«ruas < quantum iine perturbatione rien poteit,
tne videamur jadantiæ magis caufafacere, quam
mifericordiæ, 6c graviorainferre vulnera, dum
levioribus mederi defideramus. Jam fi opprei-
fum opibus potentis, 6c fa&ione magis quam
feeleris fui pretio gravatum liberaveris, egregia:
convalefcit opinionis teftimonium.
. 1C3. Commendar plerofque etiam*holpita-
Jitas, Eft enim publica fpecies humanicatis, ut
1 r - ' / ì i i / 'in i i i i 'n r n fh _
•explorare adventus hofpitum.
104. Quod Abraha: laudi eft datum , qui ante
januam iiiam fpeculabatur, ne forte prateri-
ret peregrinus aliquis: 6c diligenter pratende-
biaatt eexxccuubbiiaass,, uutt o|ececuurrrreerreett,, uutt pprræavveenmirreett,, uutt p g p]urjmo • unde legifti : miigum eft vi- fr«.«. t,
•ogaret, netranGrerhofpes t T / u Z m e L ebríetae. P r o d fu m 'e f t ,
U . v a l u | i i u i nu»-' j *w5 • ■ * ù — j
7ìuni , ¿r contumeliofa ebrietas. Prodigum e ft ,
popularis favoris gratia exinanire proprias opes :
q u o i faciunt qui ludis circenfibus, vel etiam
theatralibus , Sc muneribus gladiatoriis , vel
etiam venationibus patrimonium dilapidant
fuum, ut vincant fuperiorum çfiibbritates s cùm
totum illud fit inane, quod agunt. Quandoqui-
dem etiam boporum operum lumtibus immoder
num j juftum, nònalieni cupidum ; àmno«'de M c ï ï b oe S 'e r g a i p f o s quoque pau- »¡J»-1
foo iure cedentem potiusalio.ua, fi fueritlacel-D no* a l j i -u cap-Puicrg»
fttus quam Simia jura pulfantem , fugitantem peres * menfuram tenere, ut abundesplurituss |
nttiìuumm ,_a_taónonrorternentetumu l iurgiis redimecn._te_m. f>l^uoenr eM. ,Q^4q^d— ex affedu pu 'r¿ot na.c ,mlinocdeurmò .
promiturjboc eft décorum : * non fuper Huas ^
tedificationes: aggredì, nec'prætermittere ne,
ceflarias,.
n i. Et maxime facerdoriliocnohvenit, ornare
Dei templum deçore congruo, ut etiam hoc
f t 'invent graim ante te , ne fruterieru pucrum
tuum. Et ideo pro hofpitalitatis mercede fruc-
• tum pofteritatis recepit. ^ '
105. Lot quoque nepos ejus non folum gene-
re , fed etiam virtute proximus, propter hofpitalitatis
affectum Sodomitana a ie fuifque fup-
plicia de tor fit. 1
ro6. Decet igitur hofpitalem effc , benig-
num j juftum, non alieni cupidum j immo * de
■concordiam 6c tranquillitatis gratiam. Siqui-
dem defoojure virum bonum aliquid relaxare,
non folum liberaiitatis, fed plerumque etiam
commoditatis eft. Primum difpendio litis care-
re , non mediocre eft lucrum : deinde accedit
aadd iírruucéttuumm qouuoodd aauugseettuurr aammiicciittiiaa,,eexx qquuaa oorriiuunn.. r 1 j c ■
tin plurftnæ coinmcKlitates, • B contemnen- E cultu anlaDommi refplendeat : impenfas mife
ti• aliqua in tempore , poftea f ruftuof e erunt . ricordiæc onvenientesf requentare: q uantun
107. In officiis autem hofpitahbus, omnibus
quidem humanitas impartienda eft : * juftis au-
tem uberior deferenda honorificentia : jguicum-
que enim jujfum receperit in nomine jufti > mercede,
m jufti accipiet , ut Domiiius pronuntiavit.
Tanta autem eft apudDeum hofpitalitatis gratia
, ut ne potus quidem aquasErigidie a prsraiis
remimerationis immunis fit. Vides quia Abraham
Deum recepit hofpitio, dum holpites quap-
rie? Vides quia Lot angelos recepit ? Unde fcis
ne 6c tu cùmfufcipis hominem, fufeipias Chrif.
tum ? Licetin hoipite fit Chriftus -y quia Chriftus
* . eie. lib. i . Offic. pag. 3P6.lii1.37. Rette etiamà-Theophrafioeft
laudata boJbitnUtas &c. ,
* . Ibidem pag. 383.lin.30- /» omrii re contrahenaa. . . . squum :
& facilcm, multa multi* de fuojure decedentem & c . .
a. Edic. omnes, qua conterrmenti aliquo in. tempore , poftea fruHuo-
fa fin t i mif. vero omnes , ut in contextu ; fi tamen unum aut alterum
excipìas, ubi legitur, qua conte/menti aliqua in tempore, poftea
frucluofaerunt.
*. Cic lib. i . Offic. pag. 384. l in . i i - Itaquevulgoloquunturfetn
¡benefichi collocandis mores hominum & c.
* . Ibidem Un. 13. Sed quis eft tandem qui inopie & optimi viri
tauj* non anteponat & c , Item fin. 43. Sed corrupti mores depravatil
e funt admiratione divitiarum-
* . ibidem pag. 581. fin. 1 1 . Omnino duo funt genera largorum,
quorum alteri-prodigi dicuntur & c. Q u a autem prodigalitatis exem-
«la fubjccit fanclns Ambrofius , eadem jam priore tomo fepius exa-
gicayerac 5 enim vero eonviviorum luxum acque effùfionem cum alibi
non fcmcl, tum plurimis locis lib. de Elia & fejmio , fui? coloribus
ricordi« convenientes frequentare : quantum
oporteat largiri peregrinis, non fuperflua, fed
competentia : non redundantia, fed eongrua
liumanitati 3 ne fumtu pauperum alienam fibi
qu«rat gratiam, nec reftrictiorem erga cleri-
cos aut indulgentiorem iè prxbeat. Alterum
enim inhumanum , alterum prodigum aut
fomtus defit neceffitati eorum quos à lordidis
negqciatiònis aucupiis retrahere debeas : aut
voluptati fuperfluat..
( deferipta- repcries : de circi autem. ac theatri fpeftaculis precipue
babes in Pfal- n 8 . ferm. j.p a g . i - o i j Quod autem in gladiatorum
I muñera non ita crebro invenitur, hinc forte merito collexeris, M c-
I diolani parùm ufitatum fuiffe crudele illud oble&ationis genus, quod
numquam non fummo cum ftomacho deteinati fune antiqui Patres.
I b ciiujufmodi ccrtaminibus prxter vetercs audores è recentioribus
I accuratiffimc difpuravit ).'Lipfius lib. duob- Satumalium: Rofinu*
I in A ntiq. Rom. nonnulla, Laurentius in Polymathia multa congeffit.
I Ultimum tandem prodigi fumtus exemplum ponit venationes ,
I circcnTes videlicet in quibus ferasinfolitas per totam Africamaliafi-
! que diffiriífimas regiones maximis impenfis conquifiras populo e x -
I hibebant: de qua venandi ratione multa funt apud Martialem cpi-
I grammata : nonnulla quoque habet Suetonius,atquealii : fed adeun-
I aus pre ceteris Tettull- de Spellatali*, & Caffiod. lib. y. Var.
I I * . Ibidem pag. 3S3. fin. 34. Habenda autem eft ratio rei fami- liarisSic- ' .. •
* . Ibidem fin- 3. Atque etiam tlla tmpenfa mtliores fu n t , mart
navalin > portas & c.
C A P U T X X I I .
Modum inter nimiam remijjionem ac feverilatem ef-
._ JeftatttenduM; eos enim qui affeBata remiffione
in aliorum animos irrepere molitintur > foiidum
ac duraturum nihil confequi ; quod Abejfalonis
exemplum fat is oftendit.
m ‘ I B et*am ver^°rum ipforum 8c pr«-
v S - ceptorum efle menfuram convenit j
ne aut aimia remiflio videatur, ant nimia feve- B
riras. Pierique enim * remiffiores malunt efle,
ut videantur bonieffe: fed nihil fimulatum 6c
ficlum ver« virtutis efle certum e ft5 quin etiam
diuturnum efle non folet. In principio vernat
in proceflii tamquam flofculus diflipatur 6c fol-
v itur: quod autem verum ac flncerum alta
radice fundatur,
113. Et ut exemplis adiertiones noftras pro-
bemus, quoniam qua: fimulata font, diuturna
efle non pofliint, fed tamquam ad tempus vi- C
4- rentia cito decidunt, ex ea familia ex qua nobis
plurima ad virtutis profectum exempla accerfi-
vimus, unum fimulationis 6c fraudis proferamus
teftimonium.
I;‘ V4 - A beflalon erat David regis filius, decore
infignis, egregius forma , pr«ftansjuventa}
ita ut vir talis in Iirael non reperiretur, a vefti-
gio pedis ufque ad verticem immaculatus. Is fecit
fibi currus6c equos, 6c viros quinquaginta,
qui pr«currerent ante eum. Surgebatdiluculo,D
6c ftabatanteportam in via: 6c flquern adver-
tiflet regis judicia qu«rentem, accedebat ad
eum, dicens: Ex qua civitate es tu i Refponde.
batille: Ex una tribu fum de tribubus Ifrael,
iervus tuus. Referebat Abeflalon : Verba tua
bona funt 8c direda, 6c qui te audiat non eft
tibi datus a rege. Quis conftituet me judicem ,
6c quiiquis ad meveriiet, cuicumque flierit judicium
neceflarium ,juftificabo ilium ? Talibus
delinibat fingulos iermonibus. Etcum accede-p
rent adorare eum, extendens manus iiias, ap-
preliendebat atque ofculabatur eos. Sic con-
vertit in fe corda omnium, dum blanditi« hu-
juflnodi intimorum tangunt vifcerumfenfum.
11 j. Sed delicati ifti 6c ambitiofi elegerunt
honorabilia 6c grata ad tempus 8cjucunda: ubi
parva proceifit dilatio, quam prudens omnium
Propheta pauliiper cedendo interponendam
putavit, non potuerunt tolerare ac fuftinere.
• is. Deniquenon dubitansde vidoriaDavid, com- ]
mendabat filium dimicaturis, ut ei parcerent.
Ideoque nec pr«lio interefle maluit j ne vel
referre arma , parricid« licet, videretur , fed
tamen filio.
116. Liquet igitur ea efle perpetua ac folida,
qua: vera font; 6c qua: fincere potius quam do-
lo congregantur: ea vero qua: fimulatione atque
adlentatione parata font,non pofle diu per-
ieverare.
* ; i - Offic. pag. 380. fin. i t . SUtod f i qui fimulatione, I
& inani oftentatione Sec. Item pag. 381. lin. i 7 . ipfaque ilia deli-
nitio nmltitudinis &c.
* . Ibidem pag. 376. lin. 4 y. Male enim fe res habet, cum quod I
virtute cffici debet Sec. Item pag. 381. lin. 4 1 . Praclare in epiftola
quadam Alexandrum filium Philippas atcufat See. i
S.ic ,Amcrj>- cum mff. prope omnibus: Era. autem ac fcqucntes
edit, boms artibus., „ '
C A P U T X X I I 1.
Berum qui m i pecunia m i ambita redcmti fuerinh
fu x am fdem effe.
u 7- l i t i g i tur vel illos *<5111 pecunia ad
,r obedientiam redimuntur, vel eos qui
adlentatione invitantur , fidos fibi arbitretur?
Nam 8c illi frequenter iè vendere volunt 8c
liti imperia dura ferre non poflimt. Levi adfèn-
tatiuncula facile capiuntur: fi perftrinxeris verbo
, immurmurant, deferunt, infefti abeunt, in-
dignantes relinquunt, imperare malunt, quam
obedire ; quafi obnoxios beneficio , fubiedos
libi debere efle exiftimant, quos pr«pofitos fibi
habere debeanc.
118. Quis igitur fibi fideles putet, quos vel pecunia
veladulatione fibi obligandos crediderit?
Nam 6cille qui pecuniam acceperit, vilemfo
ccdefpedum judicat,nifi fxpe redimatur? Ita-,
que frequenter exfpedat pretium fiium : 6c ille
qui obfecratione ambitus videtur, vult femper
fe rogari. r
0 A P U T X X I V .
Bonts artibus ad honores nitendum, maxime Ecclc*
fiapcos : adeptum vero muntts moderate ac fa -
fienter adminifirandum. Nec inferiores ordines
Jimulatu virtutibus epifopo derogare , nec iter*
epifcopum cleri invi dum effe debere : fed jufhm
tn omnibus, atque comprimis injudicando.
n9* l i ' R g ° a bonis adibus 6c fincero propo-
X-_y “ to fotendum ad honorem arbitror
6c maxime Ecclefiafticum ; ut neque refopina
arroganza, vel remifla negligentia fit : neque
t u r p i s a f f e d a t i o , 6 c i n d e c o r a a m b i t i o . A d o m -
n 1 a abundat animi d ired a fimplicitas , fàtifo
que ie ìpfa commendar.
H retò munere * neque féverfta-
tem effe duram convenft, nec nimiam remiflio,
nem 5 ne aut poteftarem eXercere, àut fufeep,
tum ofEcium nequaquam implere videamur
B Emtendum quòque ut beneficiò atque
Otticas * objigemus plurimos , Se collatàni re
iervemus gratiam 5 ne jitfe beflefieiifìànt im e ’
mores-, qui fe graviter ìitfps dolent, Siepe enim
uiu vemt ut quos gratia foveris, vel aliquo fu-
periore cumulaveris gradò, avertas ,fi indirne
aliquem éis prieponendum judipes. Sed & fa-
cerdotem beneficiis itiisve! judiciisiavere con-
5 venit, ut aquitatem cuftodiat, &piesbytèro
vel miniftro defèrre, ut parenti.
u t. Neqùe.hos quia lemel probati funt ar-
rogantes effe oportet, fed magis .tamquam me.
mores gratile , humilitatem tenere : neque o f
fendi facerdotem, fi aut preibyter, aut minifter
apt quifquamde clero., aut mifericordia aut
jejumo, aut mtegritate, aut doarina& leflione
exiftimationem accumulet fuam. t G i a t i a
enim Ecdefuelaus doftoris eli. Bonum,opus
I l . ’n* 1- In j . r ì i tnuabi:ttn:e exeretiam
eft fa cilitai. . . . & tamen ita probanda eft manfuetudo
*■ L ib -1 -pa g . 376. fin. i l . Proprium hoc ftatuo effe virtutis con-
Stilare fib, animos & c . Item pag. 384. fin. n . Licei tamen opera tre-
■- dejfe multis Se c. 1 c
b. MlT. ¿liquot, Grata enim L i de f i a laus &c.