b
D ì confec.
mÆ.«c
ccpifiìmyft.
Ecclcf.s. 14
^Ä.13.33.
r fd l . x .j .
Gen i . i l .
Ibidem io -
L I B E R T E R T I U S .
C A P U T I . A ut aqua te regeneret ad gratiam, ficut alia ge-
*$uare in baptifino demerfi ac vivificati recipiant
unguentum in capite, & quid f i t regeneratio :
■qua ratione etiam nos fiifcis in mari Jàculi hu-
jus imitavi naturam oporteat ? Item de myfierio
lotìonis peditm, cuju-s licet ufus in Ecclefia Roma-
na non obtineat, ut ili tas baud parva declaratnr.
Eilerno a die de fonte difputavimus,
cujus ipecies veluti quædam iepulcri
neravit ad vitam. Imitare illuni pifcem qui
minorem quidem adeptus eil gratiam 5 tarnen
debet tibi eile miraculo.. In mari e i l, & fuper
undas eil : in mari e i l , & fuper flu&us natat.
In mari tempeilas furit, ilrìdunt procellæ : fed
pifcis natat,non demergitiir 3d quia natare con-
iuevit. Ergo & tibi hoc iæculum mare eil. Habet
diveríos fludus, undas graves , iævas tpm-
peilates. Et tu eilo pifcis, ut iæculi te unda non
forma eil 5 in quem, credentes in Patrem 6c ß mergac- Pulcre autem Pater dicit ad Filium :
Filium 6c Spiritimi fandum, recipimur & de-
mergimnr 6c íurgimus, hoc e í l, refufcitamur.
Accipis autem b fiù&v, hoc e íl, unguentum fii-
- pra caput. Quare fupra caput ? Quia íeníus ià-
pientis in capite ejus, Salomon aie 5 f r i g e t
e n 1 m iàpientia fine gfatia : ied ubi gratiam
acceperit iàpientia, tunc opus ejus incipit effe
perfedum. Hsec regenerado dicitur.
2. Quid eíl regenerado ? Habes in Adibus
Ego hodie genui te, hoc e li, quando redemiili pu 1.
populum , quando ad cadi regnum vocaili,
quando impleili voluntatem meam 3 pr'obaili
meum elle te Filium.
4. Adfcendiili de fonte, quid fequutum eil ì
Audiili ledionem. c Succindus fummus facer- $
dos'3 licet enim 6c presbyteri fecerint, tamen
exordium miniilerii à fummo eil iàcerdote.
Succindus, inquam , fummus facerdos pedes
apoilolorum quodille verficulusqui dicitur inQ dbi lavit. Quod eil iilud myilerium ? Audiili
pialmo fecundo : Fìlitts meus es tu , ego hodie ge- utique quia Dominus cùm laviilèt difeipulis
m i te , ad: refiirredionem fpedare videatur.
Namque fandtisc apoilolus Petrus in Adibus
apoilolorum ile interpretatus e i l , quod tunc
quando refiirrexit Filius à mortuis, Patris vox
refill taverit : Filius meus es tu , ego hodie genui te.
Unde 6c primogenitus à mortuis dicitur. Ergo
refiirredio quid e i l , nifi quando de morte ad
vitam refiirgimus ? Sic ergo 6c in baptifmate
aliis pedes, venit ad Petrum 3 6c ait illi Petrus :
Tu rnihi lavaspedes ? Hoc e i l, tu dominus fervo hhm.
lavas pedes ? tu immaculatus mihi lavas pedes ?
tu audor cariorum mihi lavas pedes ? Ha- uatib
bes hoc 6c alibi : Venit ad Johannem , & ait x+;
illi Johannes : Ego à te debeo bapti'^ari, & tuvenis
ad me ? Ego fum peccator, 6c tu venis ad me
peccatorem, ut tua quafi peccata deponas, qui
quoniam fimilitudo mortis e i l , fine dubio dum D peccatum non feceris? Vide omnem juilitiam,
—& ''n_:— "
vide humilitatem, vide gratiam, vide ianclificationem
: N ifi lavero , inquit, tibi pedes , non
habebü mecum partem.
5. Non ignoramus quod * Ecclefia Romana
hanc confuetudinem non habeat, cujus typum
in omnibus fequimur 6c formam : hanc tamen
confuetudinem non habet, ut pedes lavet. Vide
ergo , forte propter multitudinem decliriavit.
Sunt tamen qui dicant 6c excufare conentur,
quia hoc non in myilerio faciendum e i l , non
mergis 6c refurgis, fimilitudo fit reiurredionis.Rede itaque iecundum interpretationem apofi
toli Petri ficut ilia reiurredio regeneratio fuit,
ita 6c iila refiirredio regeneratio eil.
3. Sed quid dicis quia in aquam mergis ? Ideo
peregrinaris, ideo te dubitatio tenet ? Legimus
quidem : Producat terra ex fe frutlum germinan-
tem. Similiter 6c de aquis legiili : Producant aqua
ammantili, 6c nata fiint animantia. Ilia quidem
in principio creatura: : fed tibi refervatum eft
a. Vocula die in.mff. propc omibus dcfidcratur j fed exftat in
edit, omnibus : quod autem Rom. edit, voci de fonte, fobjunxcrat,
baptfimaiis, id line cujufquam fuffiagio fecerat.
b. Omnesedit acmil. longe plurimi, myfterium , hoc eft, unguent
um Gemet. Prateli. Cienom. ac-Teller, i . priefcrunt partim
murrum partim myrrtyn See. Sedlcgendum , eamqucger-
manam le£bionem efle nemo cordatus ibit infitias. At infra pro fed
ubi gratiam Sic. m(T. non pauci locum ita contrahunt : fed ubi
gratia caperit effe perfetta, htc regeneratio dicitur.
c. Rom. edit, fo la, apostolus Paulas. Et iteruin fob finem.hu-
jus num. interpretationem Apofi oli ficut ilia See. Sed memoria:
lapfom maiumus auftori adtribuere, quam corruptos omnes & mil".
& vet. edit, exiftimate- Continuo vero poft ubi omnes edit, ac mlT. i
aliquot, ficut illa refurrcctio generano fu it , plures ac potiorcs ha-
Iipfo. loco , ubi omnes edit, plurefque mff. exordium mniSterii,
alii mil", exhibcnt, confummatio myfterii. Minus commode.
* . Qua: dc hoc ritu lib- de Myfieriis cap. 6- memorantur, hoc
j loco cxplicantur paulo fufius. Etenim iftius inftituti caufam , ni-
I mirum Dominica: humilitatis qua: in praanifla Evangelii leibipne
| propofita fuerat, imitationem ,ejufdemque veluti proprium effec-
I turn, fcilicet concupifoentia: debilitationem, perftrinxiflc auftor mi-
I nime contentus, praxcrea non ordinem folum quo ab epifoopo pref-
I byteriique perficiebatur, aperit, verum etiam confutat Rom. Ec- Iclciiam, in qua ille mos non (ervabatar. Ceterum interpretationem
illam qua Romani locum evangclicum de lavandis peregrinorum
pedibus adiercbant intelligend,um, haud co fonfo ab aliis admifiam
| confIat,ut earn putarent in baptifmate omittipofle, (ed ut bapti-
| zatis imponeretur pedes peregrinorum lavandi bent. . . . regeneratio fu it■ Alteram autem pattern mff. non pauci [ j Append. Serm. S. Auguft. pag. 288. tcrtium ex illisquos è cod.. neceflitas. Vide ii
invertunt hoc modo, ita & ifta regeneratio refurreciio eft :
Se cunétte edit. ut in textu.
d. Claroni cod. quia natura confuevit. H ic autem locus ex |
illis unus c f t , quem foblànnarunt heterodoxi. Sed illi difeant ab I
Augurino Dei opera commuuia & quotidiana admirationem per
fe tanram mcrcri, quantam maxime extraordinaria.
IRemig. fob Auguftini titillo Sirmondus ediderat : item Cxlarii ièi-
monem qui ejufdcm Append. 237. numeratur : ficut & aliosduOs
Anonymi ibidem editos, nempe 149. & 158. quorum prior eidem
I lotioni non modo levia , fed lcthalia quoque peccata remittendi
I vim adtribuit. Porro confoetudinem pedum in baptifmo eluendo-
| rum in Gallicanis Ecclcfiis etiam obtinuiflc difeimus è Mifialibus ÌGothico pag. 249. & Gallicano veteri p a g .. . . quae Mabillonius
e Gii). & Rom. edit. Succinctus eft fummus facerdos. Amcrb. I
& Eiaf. Succinctus eft facerdos : cunéti autem miT.omittunt ver- I
bum , eft , plurimi etiam in quibus & antiquiifimi adjeétivum h ìc I
atquc infra fummus Se fummo non agnofeunr. Atcamen ufi tatuai [
crat iitis fieculis, ut epifeopus. fonimi (acerdotis , a c epifeopatus j.
fonimi iàcerdotii nomine vocarcntur. Primi exempla in i xpofir. !
Pfal.118. fcrm. a. i r . i j . Se lib.de myfteriisjcap. i num .i. pne- I
bet Ambrofius : fccundi piobatio eft in ejus vita apud Paulinum; |
hic enim ait : Tlebat amarijfìme quotiefeumque forte nun'.iatum illi (
fiterat de cujufcumque obìtu facerdotis. . . . quia difficile effetim
virum, qui fummo facerdotio dignus habtretnr. Itcrum autem lioc I j cidiilc teftifieatur.
nofter cvulgavit. Ab his quoque non abludit aliud Miflale in
Itinere italico ab eodein editum , nifi quod eamdem ablutionem
I collocai poft datam veitem candidam. Htcc autem ablurio cùm ali-
quamdiu viguiflct in H ifpania, à Conc. Eliber. can. 48. foblata eft.
I Quod ad Africanam Ecclcfiam Auguft. epift.y4 . num. i© .& j j .
nuin.jj. non pauca tradir quae fpcftant ad eamdem cecemoniam :
| ex quibus quantum Ecclefia illa ab Ambrofiana vel Gallicana in
hoc diffiderei, cognofccre eft. Bcrofos in Ceremoniali Ambrofia-
iufdem ulum lotionis quo tempore ieribebac, needum intcrin
baptifììiate, nòn in regeñerátione : fed quafi A tàs? quid tam principale, quam cognitio ÌDei?
hofpiti pedes lavandi fint. Aliud eil humilitatis,
aliud fail£tificationis. Denique audi quia myilc-
rium eil bi faii&ificatio: N ifi lavero tibi pedes,
non hdbebis mecum partem. Hoc ideo dico , non
quad alios reprehendam , fed Inea officia ipie
commendem. In omnibus cupio fequi Eccle-
fiam Romaham : fed tamen & nos homines ien-
ium habemus 3 ideo quod alibi reclius iervatur j
& nos re£tius cuilodimüSi
quid tam principale , quam virtus? quid tam
principale , quam confilium Dei ? quid tam
principale, quam timor Dei ? Sicut timor fieculii
irifirmitas, ita timor D ei magna eil fortitudo.
10. I t e firnt feptem virtutes quando config-
naris. Nam ut ait Apoilolus fanctus : £)uia
multiformis efii inquit ,fapientia Dei nofiri. £t
ut multiformis eil fapientia D e i, ita multifor^-
mis eil Spiritus iànilus, qui habet diveriàs va-
6. Ipfum fequimur apoilolum Petrum, ipfius B riafque virtutes. Unde 6c D'eus virtutum diciinhæremus
devotioni. Ad hoc Ecclefia Romana
quid reipondet ? Utique ipiè auclor eil nobis
hujus adiertionis Petrus apoilolus, qui fiu
cerdos fuit Ecclefiæ Romanæ-. Ipiè Petrus ait :
Domine non folum pedes, fe d etiam manus & caput.
Vide fidem. Quod ante excuiàvit, hiimL
litatis fuit : quod poilea a òbtulit, devotionis 6c
fidei.
7. Reipondit illi Dominus, quiadixerat matur
: quod aptari poteil Patri & Filio 6c Spiritili
lancio. Sed hoc alterius diiputanonis, al-
terius eil temporis.
n.-; Poli hxc quid fequiturì Venire habes ad
altare. d Quoniam vernili, videre habes qux d
ante non viaebas,, hoc e i l, myileriiim quod legiili
in Evangelio 3 fi tamen non le g iili, certe
audiili. Caecus obtulit fe Salvatori, ut curare-
tur : 6c ille qui alios verbo tantum & fermone
nus 6c caput: £)ui la v ìt, non ne ce fife habet ite- C curabat, & refundebat imperio lumen oculoritm
lavare, n fiu t folospedes lavet. Quare hoc
Quia in baptilmate omnis culpa diluitur. Recedi
t ergo culpa : fed quia Adam fupplailtatus
à diabolo e i l , & venenum ei effufum eil iupra
pedes, ideo lavàs pedes 3 ut in ea parte in qua
infidiatus é il ierpens, niajus fiibfidiiun íanclifi-
cationis accedat, quo poilea te fupplantare
non poffit. Lavas ergo pedes, üt laves venena
ièrpentis. Ad humilitatem quoque proficit,
nun 3 tamen in libro Evangelii qui feribitur
fecundùm Johannem, qui yere præ ceteris vi-
dit magna myileria, 6c defignavit, 6c déclara;
vit 3 myilerium hoc in illo voluit præfigura-
re. Omnes quidem fan£ti evangelite, omnes
apofloli præter proditorem , omnes fimeti 3 tarnen
fandusJohannes qui ultimus fcripfitEvan-
geliuni , quafi neceflarius requifitus 6c eledus
à Chriilo, majore quadam tuba fudit æterna
b ut in myilerio non erubefeamas, quod de- D myileria. Quid quid loquutus eil,myilerium eili
dignamùr in óbièquiov
C A P U T i l .
Baptiz,ati. m- confignari Spiri tufanffo, ad quem cum
fpectent omnes virtutes, quodam tamen precipuo
jure feptem pertinent : eidem baptiz*ato ubi
■aadd aalltt-aarrea . acccjferit, oculos caci in johannis
Ev.
pec
Alius dixit ccecum curatum, dixit Mattha:us,
dixit Lucas, dixit Marcus? folus Johannes quid
ait ?Tulitlutum, & linivit fuper oculos ejus, & di- tohan.
x i t ei : c Vade, in Silo am. Et exfurgens iv i t , gfi *»■ ti* 7;
la v it , & venit videns.
12 . Confiderà 6c tu oculos cordis tui. Videauare
accejjcnt, oculos csci in jonanms bas corporaliafunt, corporalibus oculis:
>.mgd,0 defer,ft, yfiar luto Unm ,fn jm d fe J ficrarmcncorum func cordis,oGuJis ad.
_ m o r um aM .f i^ f iam r tqmloGomqm huc videre noil poreras. Ereo quando * dedifti
fucatora co*fufat,s, w h s hue £ nomen tuum tulit lutum | . i ^ ic fu))er
OCUtuum
imfojttiwc iMt ad •wdendtt f o n t alia aferm .i0<s’ tuoSi Quid fignificat» Ut peccatum t
Apmnnrhrat./• .. r * ? . ^ -
demonflrat-, fatereris, ut conicientiam tuam*recognofceres,
8. ¡O Equitur fpiritale fignaculum quod au- ut pcenitentiam ageres delictorum , hoc e i l ,
diilis hodie legi 3 quia poli fontem iu- iortem humanée generationis agnofeeres. Nam
pere il ut perfecbio fiat 3 quando ad invoeatio- etiamfi non confiteatur peccatum , qui venit
nem facerdotis Spiritus fandus inftinditur, Spi- ad baptifinum 3 tamen hoc ipfo implet confefi
ritus iapientia: 8c intelledus , Spiritus confila fionenr omnium peccatorum, quod baptizari
atque virtutis , Spiritus cognitionis atque pie-- petit, ut juilificetur, hoc e i l , ut à culpa ad
tatis, Spiritus ianditimóris : c feptem quafi vir- gratiam tranfeat.
tutes Spiritus. F 13. Noliteotfofum putare; Sunt quidam,feio
9. Et omnes quidem virtutes àd Spiritimi per- certe aliquem fuiile qui diceret -, cùm illi dice-
tinent ì fed i t e quafi cardinales funt, quafi prin- remus : In hac a:tate magis baptizari debes, dicìpales.
Quid enim tam principale, quam pie- cebat ille : Quare baptizor ? Peccatum non haa.
Omnes edit. fe obtulit < òriines mfiì obtulit, fupple pedes &-c. j
Ibidem etiam obi cuntìa: edit. ac plures mlT- devotionis & fid e i, I
alii nonnùlli prarferunt, devotio fidei.
b. Clar. cod. ut in minifterio non embefeas ; Continuo vero poft j
p rò , quod non dedignamur, uterat in-omnibus edit: foblata ne- 1
gatione in ififT. legimus, quod dedignamur. Et hànc veram leélio- |
nem clfe perfbicuum eft.
c. Mll. n\ic\uot, feptem virtutes quafi feplcnt fpiritiii.
d. 1 ta edit. omnes & m(T. plericjue : duo tamen legunt : qui ntodo
venifit : alii totidem ,quo ante non venifli. Q lite leétio multum arrider.
Infra vero ubi edit. ac plures nifi, f i tamen non legifii, • negati
© non defideratur in m(T. haud paucis. Poftremo tjuod fob-
Jicitur de e x e o , id in Jibeilo de Myfteriis piane reticctur.
e. Omnes edit. ac niiT nonnulli, Vade, lava inSiloam. Et poft
pauca , oculis cordis tui : utrobìque autem aiii m(T multo plures ac
probatiores, ut in contcxcu.
*• Nomen foum catechumeni dabant ad baptifinum , qui in
conìpetcntium ordi iem adinittebantur. Quod autem addir de coti-
fìtendis priufquambaptizai'cntur,peccatisi eam olim fuiffo confoetudinem
obfèrvatum eft in Expof. Evang fec; Lue am. lib. 6 .
col. 1583. Et hinc intelligi poteft Ambrofiani ingenii non omnino
e lle , qood auétor cam confeflìonem omitti pofie infra fignificat.
Nain quamvis vera fit ilia opinio, quemadmodum poft Dodi. An-
gelicum 3. p. q. 8. att. 6 . docent Th e o lo g i; Ambrofium tamen
qui ex ufo veterum aliorum Patrum ad hujufinodi præparationem
foos hottari confoeverat, aliquid diélurum unde ab eadem avocari
pollciit, non admodum fic credibile, lmmo véro cùm (enfos torius
loci is videatur, tingendos non alio modo peccata foa confiteli
folicos , quam quod confugiendo àd remedium, argrotos fe atqué-
faucios tacita quadam & implicita confciTione declatabac i hoc
fatis aperte probari arbitramur hafee homilias alibi quam in Ee-
clciia Mcdioiancnfi habitas effe.