demit;j Sc fi te in peccatis inveneric-,‘dicat cibi : A
£>u£ utilitas in fanguine meo ? Quid profecit ti-
b i , dum defcendo in corruptionem.
128. Sed ne mireris quomodo defcenderit in
corruptionem, cujus caro, ut alibi ieripcum eft,
non vidit corruptionem. Defccndit quidem in
locum corruptionis, * qui penetravit inferna :
led corruptionem incorruptus exclufit.
C A P U T X X ,
A ■ ■ B
Petit preces,pifcationem fiuam cognoftens pro [peram
effe nonpojfe fine favore De i, cui grati as quod
Jibi auxilinm mittere fit dignatus, agit. Sttis fie
reti bus non uti fignificat, fe d Petri & Pauli, a
quibus optat virgines vivificari. Jpuam utile
fob anni fuerit omnia pro Chrifio defieruijfie , cujus
perfiona quo fiuit v i li or, eo major illi haberi
debet auttoritas. Quantum etiam illud quod
Moyfiac Elia pificatores a Chrifio fiociantur. Horum
cum Moyfi jucunda inftituitur collutto. ^
129. T T Erum ut jam ad fuperiora redea-
\ / mus, rogate ut Sc mihi dicatur : Duc
in alt um, & luxate retia veftra in capturam. Quis
enim e f t , qui fine Deo. pilcetur hanc plebem >
praiertim ciim tanta: tempeftates Sc procella:
mundi hujus obfiftant ? Sed quando vult Do-
minus , jubet laxare retia, Sc capitur multitudo
pifciumnec folum una, fed etiam altera navis
impletur • quia plures Ecclefix immaculataj
plebe complentur. Et bene accidie quia nos la«
boraturos Dominus fciebat , Sc auxilium de
ibciis miniftravit. Adeft * pifcator Ecclefia: Bo-
fionienfis aptus ad hoc pifcandi genus. D a ,
Domine , pifcesj quia dedifti adjtitores.
130. Ne c tarnen noftris, fed apoftolicis utimur
retibus. In illos finus,&quofdam apoftolicarum
a difputationum receflus veftrum, ò filice, coga-
tur agmen. Vivificet vos Petrus,filia: : qui & pro
vidua intervenit , quanto magis pro virgine ? j
Qui diutius viduas flere non paifus, motus ea-
rum lacrymis, reiufcitavit altricem. Vivificet
vos Paulus, qui vos pr asce pit honorari, qui ait :
Bonum eft ft fic maneant ficut & ego. Honoré
provocar, magifterio docet, * invitar exemplo.
* . Apertis verbis fanitus Antilles fentcntiam fuam de Chriili ad I
inferos defcenfu promic : quern quidem ciim pro articulo fidei ha-
■bendum negent nonnulli, de ilio nobis ad traftacum in Symbolum )
Apoft. nonnihil difputare neceffum crit.
* . Eufebium Bononienfem epifcopum hie fignificari au£lor eft I
Saroniusad an. 377 . nec vero quidquam ejus officit opinioni,cum
iknftus illc vir Aquileienfi concilio an. 381. fimul cum Ambrofio 1
interfuerit. Quod verojdem Cardinalis iiibjungit hunc ipfum Eufebium
effe, cui Ambrofianus traäatus de lnftitutione Virpnis de- I
dicatur, id quidem majori indiget examine , ac proinde in prafa- j
tione ad eumdem tra ¿latum pag. feq. difcutietur. Porro beati Eufebii j
fcftum 6■ Kal. Odlob. notatur in faftis ecclefiafticis.
a. Mff. non pauci, difpofitionum recejfus.
* . Fuerunt Eufcbio teftclib.3. HiftE ccle f. cap.50- qui ccelibar I
turn Pauli negatum à Clemente Alexandrino contenderent : qua in
opinione Clementi focium aliqui conjunxerunt etiam Ignatium |
epift. ad Philadelphios. Horum audloritatc moti catholicorum j
iioftne memoria: nonnùlli dubiam hac de re tulerunt ièntentiam : fed I
im primis complures hcterodoxi cupide hanc ad oppugnandam I
. Vivificet ille, qui relidis fuis omnibus, iequutus
eft Dominum : ièquutus eft Petrus, fequutus
eft Johannes.
131. Vide quid pifcator etiam ifte profecerit.
Dum in mari lucrum fuum qua:rit,vicam invenit
omnium. Lembum deferuit,Deum reperit: fcal-
mum reliquit, Verbum invenit : lina laxavit, t>
fidem vinxit : plicavit retia, homines elevavit :
mare Iprevit, carlum adquifivit. Hie ergo pifi.
; cator dum ipfe turbato agitatur falò , c mobili e
3 mentes ftatione nutantes fundavit in petra.
132. Adftruamus igitur pifcatoris artem fre-
quencius, ut plenius de virtute credamus. Fue-i
rie minifter ignobilis, ut fitEvangelifta nobilior:
paupertate egenus, ut virtute löcupletior : vilis
ad honorem videatur, fed pretiofus ad fidem.
Quanto minus crediturpifcatori, tanto amplius
creditur 3 quia non fua , d led divina funt, qua: d
loquutus eft. Obfequitur plebeia conditio, ex-
fpectationem aufert fapientia: fiecularis, opinio-
3 nem auget fapientia: fpiritaiis. Qui Legem non
didicitj&quxLegisfuritfiipit, ipfe fibi Lex eft: &v j.
qui Legem non didicit,& ultra Legem loquitur
, ab eo accepit, à quo ipfa Lex venit.
133. Qua: tarn repentina dignitas ? Pifcàtóres
duo in monte Domini, uni latori Legis, exie- Matthn.
quutori alteri conferuntur.Videte qualis fit ifte
pifcator. Moyfes quidem terrena omnia & mundane
fapientia: altitudinem fupergrefllis, ufque
ad caslum & fiderà prudentia mentis adfcendit:
) pifcatoris iftiusmeiis non nubibus caligatur,non
temporibus includitur , nön myfteriis natura fom . t.
cadeftis excluditurj led omnem corporalem ma- ó*y«i-
teriamfupergreiTa, Verbum apud Deum vidit,
&quòd Verbum ipfum Deus eflet,adfpexit:nec
obtutu carnis in Petro infirmata trepidavit,
fed Dei Filium etiam in homine deprehendit j Matth.u,
ut adiumtio corporis c ad jus divinitatis adfo* 17'
mentis adfeita, in nomen tranfiret auftoris.
134. Et Moyfes quidem cùm dicit : Et dixit Gen. ¡;
l Deus (fi fecit Deus 3 Patrem , Filiumque & fix
fignavit: fed ille non ignorabat,ego adhuc igno-
rabam. Denique poft Legem populus erravit,
poft Evangelium credidit. Magna f in diverfis f
virtutibus Dei gratia. In ilio, quia, mundum de-
feripfit : in ifto, quia mundum ignoravit.
I yituperandamque coeübis vitse conditionem arripuerunt. Verumta-
men licet infuper quofdam paulinarum epiftolarum Iocos, puta ex
I 1. Cor.5. & ad Philip.4. j . malcincelledlos proferant, nihil hi con-
I tra alia ejuiücm Apolloii clarirtima teftimonia, & communem uni-
verfe traditionis confenfum valent. Certe numquameorum opinioni
faviftc Ambrofium abunde fignificat hic ejus textus. Adi quoque lupe1'
hac materia Baron, ad an. 37 . Bellarm. lib-1. de Cleric.czp.ro.
Pammcl. in T ertul. de SAonog. annot. 13. Leon. Allatium de Metho-
diis, & interpretum turmamin locos Apöftoli controveribs.
b. Lina laxavit, fidem vinxit : plicavit retia, homines elevavit,
ifthax in mil', pluribus deiiderantur.
c. Mff. non pauci, mobili mentis ftationed.
Sic edit, omnes : mff. vero partim, divina loquutus eft. Obfequii
plebeia conditio : partim , divina loquutus eft obfiquia. Plebeia conditio.
Neutrum fetis commode.
e. Mff. aliquot, ab hujus divinitate adfumentis adfcita: nonnulli
alii, ad jus divinitatis ad ufum mentis adfciti: aptius rcliqui, atqiie
editi, quos h ic (equimur.
f. Pauci mff. in diverfis etatibus. Haud ita male..
I N L I B R U M S E Q . U E N T E M A D M O N I T I O .
H Oc opus’ in manu exaratis atque in editis codicibus non eodem tituloinficribitur-, in tllis enim
pranotatur eo lemmute, Sermo de lància: Maria: virginitate perpetua : in bis vero Ad
Euièoium inft-itutio vel de inftitutione Virginis. Et fitta quidem utrique inficriptioni fiubeft ratio. Enim
vero qui priorem eidem prafixere, hoc vel maxime dufitos appare t , quod hujufice lucubrationis poti f i t ma
pars in refiellendis e)ttfidem Maria adverfiartis impenditur. Non aliunde etiam putamus fiaclum , ut cttm
aliorum omnium qui ad virginale infiitutum pertinent, traffatuum reperiantur mfifi. complures, hujus tam
paucos (fi imperfiefitos invenirefit. illuni fiilicet arbitrati fiunt ddvirtutis efi morum imformationem minus
referri, quam ad harefis non exfioleta folum, fed everfia acpenitus extintta confiutationem. Nccnovnm effe
illam eorumdem mamuferiptorum hujus hinc intelligas , quod in ea Canticorum expofitione quam■ ex
Ambrofianis operibus collegit Guillelmus Abbas S .Theoderici,* nihil quod ex hoc eodem libro peti turn fuerit, a. Append,
infcrtum efi. ¿fiuod autem editionesfpeftat, qui titulum eifidem indi dere, ii magis operis ficopum aefinem ad- ,om *•
fic quii ti fiunt. fifiapfopter cùm utramque inficriptionem fiummamm paginarum amplitudo integram non ca- I54i*
perei, earn tantum in fronte libri duximus prafigendam.
idem ineditiontbus deftinatus legitur Ad Eulèbium : quod nomen licet in mjfi. no/lris defìderetur, ta-
tnen in its codicibus, unde pralo comwiJJa efi ea fcriptio, exftitijfe negandum non e ft,fed folum quifinam ille
fuerit, inquirendum. Nonnulli cum Baronio k eumdem hunc effe ac fanctum Eufebium Bononienfcm epifcopum b. Ad am.
exiftimarunt. Verum tamen vide tur multo probabilius Eufebium alium defignari Bononienfiem civem, cui }77'
famìliaritatem intercefiififie cum Ambrofìoejufidem fantfi ad eum epifiola fiati sdeclarat. Borro is erat fam ili a
nob ilfiima caput, acfilium habebat Fauftinum pulchra (fi numerofia fob oli s patrem. Nepotes fitos pius ille
avus ad Ambrofium, ut eorum curareteducationem , mfiitabat. Hos autem interpuellam, Ambrofiam fr i-
licet, numerai fiankm Trafili, quam fpiritalem columbam . .; .. unctam oliva integritatis vocat, &
quam cum fratte ejufidem nominis de/ignat, ubi dicit utrumque Ambrofii pignus (fic. Ergo cum neptem
fiuam fiancto Antiftiti enixe commendajfict Eufiebius, c hanc ille Mediolani non vulgati cum animi voluptate c- cap. \.
except am, cognito ejus defi derio ac parentum conficnfiu, fiolemni ri tu confiecravit. Cum autem illam virgt- nwm’
niatis viffimam adaras priufquam velamine obnuberetur, gravi piaque oratione ex more hortalus ejfiet,
eamdcm orationern additis tantum duobus capitulis d ad religiofium illum virum tranfmfit. d. cap. u
Primo igitur Eufebium quod Ambrofiam fibi pra ceteris fuis liberis caram effe fignìficaffet, elaudai , & l-
vìrgineam conditionem conjugali longe prafiare multi s demonfrans. Turn ubi docuit continenti a femper *num?\.‘é>
adjungi oportere filentium atque orationern, f hujus ultima dotes exponit. Mox profitetur tametfi de pracel- fa-
lenti illa virtute fapius egerit ,%fe tamen non gravate buie operi laborem Ambrofìa gratia impcndiffe. ^ bj-f ” 4‘
gujbus pramfiis, habitum abs fe dumvelaretur eadem Virgo ,■fermonem re ferì. In ex ordio utrique fexut & Capti,
virginitatem teftificatur decori effe : h ac rebus ab origine prima repetitisyfeminas immerito tamquam homi- | | | 8-
tti erroris (fi peccati caufias in invidiam vocarì probat. Refpondet etiam folita illi criminationi, qua mu- g cap x.
lieres virù offendiculo effe dicuntur-,5 ubi de multarum ejufidem faculi feminarum piotate atque jejuniis per ”um is-
pulcra narrai.k Hinc a veter't Èva ad novam converfus, nìmirum ad Mariam , ipfam fignum facra:
virgirìitatis extulifle primam adferìt.{Jguapropter fefe mirari fubdit chriftianorum aliquos buie Dei f i - 1 CitP- 4-
mulque Vilginum omnium parenti perpetuam integritatem aufos negare. Hocfacrilegium aterno quidem fi- 17
lenito oprimendum dicit, fed cum Epifcopus ( Bonofus videlicet Sardicenfi autpotius Nafiitana di a cefi, ut y-tbid «.30.
a nobis alibi declarabitur, prafeclus ) in earnimpietatem incident,m jam non videfi dfitmulandum. Itaque f ' f '
ver it us ne reffa fidei noceret epifeopalis aucioritas, illum in publico conventu quo infinita multitudo ad num.
extern nobilfiimaque virginis confecrationem advolaverat, aggredì tur. D Trimum ifiorum hareticorum fio- pii
phifmata in medium proferì, quibus deinde Juas fingulis adhtbeijblufiones.0 Porro non alia ferme, rejpon- fi™
de t, quam qua Helvidio Auxentiì illi us arriani difcipulo reponi t Hieronymus. Hoc tamen potifiimum inter &fa-
f e diftinguntur,quod cum ultimus adverfariorum paralogifmos dilucre fatis habeat, infuper argumenta qui- f i f i 1“6'7'
bus perpetua Maria virginitas demonftretur, addtt Ambrofius. ibi virgines ad ejufidem antefignana fua o. Cup 9.
imitationem ob fponfi zelotypiam cohortatus, P hujus ipfius divinitatem probat, ab itfidem hareticisfuperbe *8' ^
impugnatamiPoftquam vero iterum ad imitandam Deipara cafiimontam virgines excitavit, quanam ? Cap. 10.
virtutes in ipfis requirantur, explicat.1 Venique nominatim ad Ambrofiam revocata oratione, quid ipfam u & 11 *
prafiare oporteat, pauci s aperti. 1 Attts autem Deogratiis quod in novo federe angelicam virginitais profef- ?4. & fi-
fionem Maria exemplo infiituiffet, c ipfi Ambrofiamfacroflammeo jam jam dona n dam offerì ; u atque ut illam r Cat-16 ■
virtutibus a Deo cumula tam non dedignetur in candidum fponfarum fu arum chorum admittere, x arden-
tifiimo ajfeffu compKcatur. , i. Cap. 17 •
Nunc refiat ut fcripùonis hujufice tempus indagetur. Adverte autem Ambrofium non modoplurcs, ut
ipfe loquitur, y libros jam edidijje, antequam huic lucubrando operam daret, verum etiam huic ipfi magnam t ibid.num.
affinttatem intercedere cum libris de Fide, cum traBatu de Myfteriis, immo etiam ,quod notandum efi l ° 7['ffi/e‘1'
cum opere de Sacramentis , cum epifiola concila Mediolanenfis , ac S ir ¿ciana, fed pra ceteris cum Ex- num ',I4.
pofit. Evang. lecund. Lucani , cujus turn dottrinata turn loquutiones exhibet non paucis locis, & quam * c*p x.
confuterei verbis minimf ambiguis nos jubet. Proinde que hic liber eodem Commentario cui annum 38 6. ad-
fignavìmus, pofierior efi. Ad pojhemum Bonofi harefis , z cujus pracipua duo capita tam perfpicue confutai num 4?-
fanttus Dottor, nec non ea epifiola quam ipfemet è Capuana Synodo in qua ejufidem caufa excuffa efi , de di t 1 Locis-cit'
in multis per/imilem ifii oppella, ha profitto dua res faciunt, uteamdem non nifi poft annum 591. prodii(fe
exiftimandum f it nec tamen alium à memorato longe remotum eidem adtributndum effe inde apparet,
quod fe turn primum in illam harefim dicere , publice nimìrum, Auttor teftatur. guocirca f i horum tem-
porum confuetudinem, qua fiderà virgines maxime in celebritate pafchali velabantur , hic fequutus e/l,
illumfermonem inpafchate anni 391. habitum fuiffe jure dixeris.