■ bis ipfe manducai: & bibit, ficut in nobis legifti A
quia in carcere effe fe dicit.
ft. , 8 u n d e S t Ecciefia videns tantam gratiam,
hortatur fflicis fuos:, hortatur proxiqios, ut ad
»»t i M facramenta. concurtant, dicens : Edite p f x tm
“ met & bibite , & ineknamini .fratrts met. Quid
edamusrquidbibanius, alibttibi per Prophe-
tam Spiritus fanAus expreflit dicens : Gufiate &
videte auoniam fattoi, eft Dominas, beams vit qui
fperattneo. InlUofacramento Chriftus eft , quia
corpus eft Chrifti :-noh ergo corporale efca,led A
fpiritalis e'ft. Unde St Apoftolus de typo ejus 11 ait : — if "» B E mmdur
W Ë Ê m & poturn H i m bibernnt t corpus I
enim Dei corpus eft fpmtale I corpus Chrifti
« corpus’eft divini Spiritus I * quia Spiritus Cimi:
Th™, 4. tus, ut legimus : Spiritus ante fsetern mftrum
Chrißcs dominus. Ec in Petri Êpiftola habe-,
mus : chrißts pro nobis mortuus eft. Denique
cor nollrum eica ifta confirmât, St potus file
rfdl J3- 9 -
De confie,
difi. cap. r.
i» ilio fu f
f al. l e j .
a. MÎT. aliquot r
b. üinnes edit.
n Ferions n o tx , quia Spiritus Chrifti.
miT. uonnulli, rcgeneraùonem facit. cereri
ljetificat cor hominis, ut Propheta memo,
ravit.
59. Unde adepti o m n i a , feiamus regeneratos
nos eiTe : nec dicamus , quomodo regenerati
fum us ? Numquid in ventrem matris noftra: in-
troivimus, 8c renati fumus ? non ägnofeo ufum
natura:. Sed nullus hic natura: ordo, ubi excel-
lentia o-ratice eft. Deniquenonfemper ufusnatura;
b aenerationem facit : generatum ex Vir- b
crine Chriftum dominum confitemur, 8c natu-
IX ordinem denegamus: Non enim ex viro
Maria conce'pit : fed de Spiritu fan&o in utero
accepit, ut dicit Mattha:us : Jgjiìa inventa eft Atatu.u
in utero, habens de Spiritu fanffto. Si ergo iuper-
veniens Spiritus fanctus in V irginem, concep-
tionenf operatus e ft, 6c generationis munus im-
plevit: non utique dubitandum eft quod fuper-
veniens in fonteip,velfuper eos qui baptifinum
confequuntur, veritatem regeneration^ ope-
retur.
1 qui & probatiores ,generaiionem. Melius, ut ipfe fenfus aperte do
I cei ; nec enim regcncrationis, fed generationis fubjiciiur cxemplum
f. Cap. I .
num. 7 . 6
Cap.x. n. 8
&f‘1-
S>- <Sap. 4 -
k . Lib.x de
Sa er Euch,
pag. j o 9-
i .Lib }. de
Confir. c. 8 .
Ve. Bpi ft. ad
foach. Vtedian.
1 Helmeft.
a n n .i6 ff.
in. Lib. X.'
P407.
I N L 1B R O S D E S A C R A M E N T IS
P R u E F A T I O ,
U B I D E E J U S D EM O P E R I S A U C T O R ^ D I S C E P T A T U R .
T Dem flaue huius oft,is M M eft ue fupemris libri dé Myfteriis. T Hieemm nihil »if, ferme- „ „ eoritinentur, quibus neofhqus fueramenumm qua fndte pufehuttsueceperum, td cft. bapttfint, eon-
W M M — dottrina inforna, epifeopus. Tris, tantum eonfiierutu dtgnq jote repeßas , qua
mnhabenmr in commentaliene de Myftériis; nimirum libro 3.* lottoncm pedum qua in Ecdrfth f x * infatui
i trat, in Romana B S H B H I Libro 4.b*» quibus verbis mtrabslss tlla pqnts in corpus
B m M M M B i M H M eam liturgia partem . quamtanonem dtetmas, expon.t:
WM IL i c Dominica 1 quam cis fi f i explseaturum fatta,poiluttus, enudeanonem profequt-
t Z L o M argumento itemmfab libri 6 A ex,,urn repet,to, precani, forma,» , eadem ora,,one Ve-,
m in L à - vfalmo 8. perfettifimorum extmplarium infar propofitts , aperst, fingillqttm quomodo ìncl-
nere mio ordine Siltinglere ; quid fubtexere, quid allegare, quémadmodum claudere, pro quo
■ e t i t i à^bèus leiiicrens.’V itina hac pars , ubi de 0,adone gene,»um agitar, putta fa n ex Ambrofit
Cripto de Inftitutione virginis vero qua libro 5.Unprecattonemnoktsa chnfto commendatam dtcstntur
mutuMUsßt Augur, nos prorfrs fiigtt. Nam Ucet tllam haud fernet d Logore noftro expltcatam
conßit ’ das tamen ih Ugitimis qua reftant, operibus ifta non reperttur txpoftjto. In repquts autem „ a
imitutur difvututionem de Mv,ftems ; ut prater faucas ceremoni us fu as autfufius ab Ambrofto tnodatas
contrahit aut difettiti ab eo putermiffas, fere tantum ejufdem libelli ratiocima fententiafyue amplificett
y „ Z ut die Ambrofium , ita etiam illum alii txpteffsru,H Siquiiem in Append,ce Semonurn Aagaft.
nova edit, quinumcratur 84. tota, ex hòc opere iifdem pane verbtt decerptus futt.. .
De aufftore hùjus operis noftra & fuperiori atau quafttofuit admodum controverfa. Cum porro nobts per
notlrum inftitutum non liceale am quaftimcm ftnere indifcaßam, rem examtnabtmuseo candore,utftudtum
pantum omne omninofeponatur. Habemus auum illud perfiufam, quifqms horum llbrorum augor Juutmr,
nihil bine 'veritatem eatholicam damai pajfuram -, certi vtieltcct.fifcrtptor tilt adfaculumj. ut H g B
bertinus * rttruhtrctur.uui etiam in 8. ut ValUui, * ea catione nobts futuro, teftes tradltsoms duos e p ifa
ü neZpe Ambrolium de M y f c r iis , é - alterum de Sacramene« coneionantem qu, cum trtbus aut
auàtuor faults ab'invi cem effe nifejuncti, argumentum omnibus heterodoxorum cavtllfs validius praberent.
Rem it a au e de poft io quolibet pùjudicto ,perinde examinabimus , acfinuncpnmum agitaretur ea quaftio.
Quod ut clarion procedat ordine, aroumentis atque rejponfts panis utnufaue tnter Je cpmpofttts , ^dpcie-
*mus qua nobis vel Ambrofianarum commentationum ìeftio fuppeditaverit, vel etiam aliunde conttgent
iùptr eadem hac materia comparare. . . . , . «
Luridis utaueodiops admodum colaribus tum opus ipfum.tum augorem ejus depmgunt harettcorum nonnulla
Bullingerus - ho, libro,ftup,do, vecu,,ncque dubita, Erufmum fcnftjfe, H b Ü S H B Ü I
opus EditorCoeiana tenfrra eofdem etiam defer,bens : ‘ N am in his libris, tnqutt, habentur multa falla,
ciuxdam ridicula , unum indubium bipreticum, alterum quod repugnat dogmati Ambrofiano.iV«
W M augorem clementjori manu tragat Albertinas : in ilio enim ingenti opere qmd confnnmavtt
de Sacramento EuchariiUse, ita loquitur.-^Ambrofsi fuma f/?,barbanfmis fcacet multa habet quo.
rum nonnulla & ridicula , Ambrofianaque gravitate prorlus indigna , nonnufta repugnantia &
contradiftoria, nonnullà etiam fimpliciter ffalfa; inepte concludit, craffum effutic mendacium :
fic "né defiperet Ambrofius ; Hat funt augoris noftri apud mmittm tllos elogia, qua tn unum colletta
lettor um oculis reprafentamus. ffuantacumque autem Alberimi ejufque operis admiratìone teneatt-
tu f calviniani, neutiquam tamen fore credimus , ut eorum paulo modestiores bujus ac fimilium fcriptorum
intemperiasprobaturiftnt.Nam licet tninifter ille unico veritàtis amore in eo induftus * velit viden,nullus
qui hac legerìt i eum multo vehemeniìori fetta fua quoquomodo opitulandi cupiditate permotum non depre-
hendet. Si enim qúalís in ifta tabella exhibe tur hic auttor, talis revera exftitiffet, id eft, ignaras, im-
poftor , ingenio abfurdo & ridiculo -, quid ftatuendum de tot tantifque v ir is , qui eafdem comme mattone
s per tot fécula Dottori noftro adtribuerint; cùm interim eorum nemini craffa illa mendacia , graves
contraditttones deridicula commenta peni tus Ambrofìano candore, acumine, ac judicio indigna effe fubo-
leverit? Nonne vero etiam Albertinum pudere debuerat, quod auttorem non modo pr 'oletarium fed. etiam
propter tot flagitia ffi qua ipfi fides, capite diminutum, in fenìentiam fuam invitum pertrahere tanto conato
molitus fuer i t i Illum ab eo piane aperteque rejettum oportebat ; numquam enim quifquam induce t
in animum a li quid utili tat is ex ilio tette reditor um ad calviniftas, quem cum in verbis Evangdicis
mentitum velini > aque men tiri potuiffe in Eucharìttia dubitim nonfii. guoniam autem eorum etiam ore
qui affettibus impenfiftim obfequunturfu is , quandoque veri tas profer tor-, Albertini objettiones, in quibus
ille Cociani editoris b ,Rivetic dr aliorum compirne s àc pracipuaseft complexas, per inde examinabimus, b Supradt.
ac f t ’pacato animo dr maxime libero proponerentur.
1 taque pe ti tarn ex hifee verbis .-Ideo Romæ. fideles dicuntur drc. objettionem fic ille urged : Qiiafi vero d. Lib. x.
hæc appellano Romæ peculiaris eifet. A t ubique communis erat in oriente, iri meridie, in fep- pcaf ‘ l°7'
temtrione,in occidente. Ambrofius ipfemet Mediolamhacutebaturin genuinis fuis fcriptis. Z'wft.Ecci.
Refpondet v ir cl. Nat. Alexander c nec in codicibus mettons nota (puta eorum quos confulere ipfi licuit j J ìj
nec in editionibus accurati orìb us, nempe ex eis qua ad Romana formam expreffa funt , haberi vocem ¡0¡.'
Romæ : in manuferiptis autem ubi habetur, illud hinefattum, quod pro fyliaba Riè in eorum nonnullis
adferipta quidam legerint Romæ, cùm legere debuiffent recle ; nèqùe véro quidquam obfiare quod pofitaf it
diphthongus p r o fimplici t quippe quarun% promifcuus ufus occurrat infcripti's libris. Hanc quidem par tem
v e r if imam effe non diffitemur, quin & addimus totifolutioni favere haud mediocriter.quoa loco Romæ in
tribus codicibus, nimirum Vaticano , Regio, ac Thuaneo, legituf redo nomine' 5 yro quo Romana editto ad-
Verbium recle fubftitutom maluit: verum tamen ne huic opinioni omnino fubferibamus,fa c it manuferipto-
rum , in quibus vox Romæ integra exfiat , numeras atque antiquitas. Etenim ex omni multitodine
cujus paravimus varietates, exceptis tribus memoratts, nec non aliis duobus , in <wbns anttquarii lapfu
feriptum efl rotome, alii fexdecim quos inter Benignianus , Remenfts & Claroffjfytanus fuperant an-
nos 80CV dittionem Romæ fuis litter is expreffam pra fe ferunt. Hue etiam accemt, quod adbreviatto-
nem ifti qua de agi tur, fimilem nufquam reperimus. Credimus igitur eamdem illam vocèm'hìc ìftqia.-
TucM effe pofitani, ut plus fignificctur quam exprimitur. Itaque idem er.it, Romæ fideles- dicuntur ,
ac f i di'ciffet'non folum in hac aut in alia qttalibet Ecciefia } verum etiam in omnium nobìlijs'ima baptt-
za ti fideles nominantur. Et huic noftra interpretations fa ve t cum partícula 6c quam vocabulo Romæ
pramiffam obfervaiéf in codicibus aliquot idem Alexander, nofque in pluribus noftròrum deprehendimus.
£ u a idem AÌbertinus objicit* contra expofitionem verb or um Domini, Oportet enimnos ìmplfcre oin.
neni juftitiam, nec non contra dottrinam de fecretis precibus ab eodem auttore propofitam , adeo levia coi. i .
fu n t, ut fola locorum infpettione poftit evìnci nec inepte concludere, nec defipere, quem f i derider.
Gravior eft fané qua fe qui tur 'accufatto in illa verba : § Craifumeffutit mendacium 5-ait enim Do- o.ibìdcolx.
minum inoratione Dominica non dixiflè : Ne nos inducasin tentationem j ièd, né-patiaris nos
induci in tentationem. £¿ua criminatione quid m Evangelicum praconem atroci-us conferri poteft? A t-
tamen accufator in eo infelix fu i t , quod teli tanto nifu deftinati atque vibrati caffus piane ac inutilis
ittus cecidit. Nam cùm ipfe agnofeat eodem modo legiffe Cyprianum , quod ibidemfubjungii: Sed aliud
eft ita legere, äliud adfirmare Dominum fic effe loquutum non aliter, mera fycophantta eft. • g u i
enim orattonem qualem a chrifto inftituta eft memorans,fextam illius petitionem effert his verbis : Et ne
patiaris nos induci in tentationem 3 an non eamdem diverfa fententia expreffam fin minus ore,f altem
animi cogitatione abunde negat? Neque profetto incurrere hic auttor debuit tementatis autmcndacii crimen¡
quippe cui prafidio effent complûtes latinorum codi cum, ut liquet Auguftini b auttoritate. h. De dono
Atqui, forte ìnftabif attquis , cùm Auttor alibi 1 confultom abs fe gracum idioma teftifine tur : cur hoc t 'f f f * - 6-
loco illud v e l infpicere neglexit, vel contemftt infpettum ? Auguflinus enim eodem citato libro profite- ; '
tur fibi non licuiffe aliud' quidquam reperire in gracis exemplaribus , nifi Ne nos inferas in tentatio-
liem. Quamvis autem ei objettioni color obduttus videaturpaulo verifimilior i nihilominus expedita refi
ponfio eft. Enim véro cùm de folti illis codicibus quos ipfe legere potuerat, loquatur Auguftinus ; quid vetet
quominus quidam alterius provincia codices diverfe habuerint hanc fententiam ?Nec tamen fu i t , cur adeun-
dàfibi pufarét grata exemplaria ,cùm ad perfuadeñdum eum tot latinorum conjenfus pianefitfficeret.
Idem vero ille minifter.Auttoris loco de pedum lotione fufius exfcriptoßlafubjicit:K Atqui in hoc difeur- “ “fi
ili præter loquutionis barbariem [fatemur autem in hoc difcuriu ineffe barbariemffed Albertini ) primo Coi. 1.
fai fitas eft. Qui enim dicere poflèt Ambrofius. . . . iè Romanæ Ecclefiæ typum & formam in omnibus
Îèqui,cùm ex Auguftino conftet Romam 6c Mediolanum in ceremoniis plcriique inter íe va
riafle ? Deinde 6c contradiftio 3 nam poftquam dixiflet : In omnibus cupio ièqui Ecclefiam Roma-
nam, illico tamen quali palinodiam agens ( dr hoc ettam quam latinum in Cenforis adeofeveri eloquu-
tione ) fed tamen 6c nos homines, inquit, ienfum habemus, ideo quod alibi rectius iervatur, 6c nos
re£le cuftodimus. Ac rurfum poftquam dixiflet :Hoc ideo dico non quod alios reprehendan^
liibito illos reprehendit drc, Verum in his omnibus quod Jibi contradicat, nihil inventas f t modo ea
candide, atque ex humant fermants confuetudine interpretati velxeris. fil¡ñs enim eat infidas ubi dici