C a p o t x i i.
A Fot qui fequuti eftis me, in regeneratìone, cum fi- ibide»ll
derit Eilius hominis in fede majeftatìs fua, fede -
bitis & ipfi fifpra duodecim Jedes, judicantes tri-
bus jfrael. À t vero illi qui ralenta iervaverat,
etfi premia, minora tamen pollicetur dicens :
guoniamfuper pauca fuifti fide lis,fupra multate ibidemiy
confiituam. Fides igitur ex debito, milèricordia 111
in pramiio. Qui bene credidit, ut ei credatur,
«meruit : qui bene contulit,. quoniam luum non
quiEiìvit, quod cadefte eft, impetravi^
■'Nonnulla trad un tur pracepti at que confilii diferí-
mina ; qua ut adhuc innote fiant manifeflius, dt-
■vitis adoleficentìs, c/tjus Evangelium meminit,
hifioria-inec non pramiorum confili ìsprxceptifque
propofitorum diverfitas enarraturì
C A P U T X I I I .
Allato Évangelii -loco de fpadonibus , eos qui voi
natura v e l homìnum violenti a tales fadii font*
non magnopere ob id laudandos : qui vero pro-
prias manus in f i converterint, damnandos aiti
hanc aólionem oftendens ncque utilem effe, ehm
mentis concupifcentiam minime auftrat : ncque
honefiam , cum certamini locum non relinquat.
Solos igitur pradicandos illos qui per continent
tiam f i ipfi vicerint : fed cogendum ad hoc nemi-
nem effe, quando nec Apofiolus, nec Chrìfius ipfe
pracepto confirinxerit earn virtutem ,• unde in-
teUigas non improbari matrimonii vota, fe d cafii-
tatìs anteferri.
ÌDeo ergo prieceptum n 1; . on datur, confi- ,
72. T T T Onorabile itaque conjugium, fèd ho-
j [ J [ norabilior integritas j nani & qui ma- «
8- trimonìo jungit virginem fu am f i e ne facit : & qui
non jungit., melius facit. Quod igitur bonum eft,
non vitandum eft : quod eft melius, eligendum
eft. Itaque non imponitur , a led preponi tur.
Et ideo bene Apoftolus dixit : De virginibusprx-
ceptum Domini non habeo , confilium autem do.
Etenim pra:ceptum in fubditos fertur > confi-»
lium amicis datur. Ubi prieceptum e ft , ibi lex
eft : ubi confilium , ibi gratia eft. Prieceptum,
-ut adnaturam revocet : confilium,ut ad gratiam q
provocet. Et ideo Lex Judieis lata eft, grada au-
•tem eledioribus relervata eft ■: Lex, utà natuia;
finibus culpie ftudio demeantes, ad natura: ob-
lèrvantiam pcenie terrore revocaret : gratia autem,
ut eledos cum ftudio bonorum , tum pro-
„pofitis etiam priemiis provocaret.
73. b En tibi diftantia priecepti atque confilii,
Si ilium recorderis, cui in Evangelio ante f r a - | J_ limi, datur < praceptu'm enim cifticàcis
: ictibitur, ne homicidium fèciat, ne adulterium ■ eft, confilium iirtegntzns : Se#rio»m*esupimt UUm»
■admittat , ne fallimi teftimomutn dioat ; pra- -p •ùtriumijhit.fedìfuibus datum eft. Sm i enim fba-
ceptum ettoimibi eft > ubieft pcena peccati dmes <jm de nutrie utero Jìc'mti funt-, in quibus ,
At vero cura le pracepta Legis nienioralTet natura neceffitas,, nonvirtus eli caltmms ho-
impleilè, confilium eìdem datar,ut vendatom- in ìft iW
Ina, &: lequatur Dominum j hatc enirn non pra. yoluntate utique, non neceffltate Et funt Su.
cepto imperantur, fed p » confilio defèruntur, dones qui fiir i fumai bommibus. Et ideo magna
Duplex narnque forma jtiaridati èli : una pra;- in ns c connnenox gratia, quia y ò l u N T a s
ceptiva , altera yoluntaxia. Unde & Dóminus ì a c i t ., non infirm,itàs continenteni. Nam
in alla^dicit;.Mon occìdes, ubi pracepit j.in alia; decet integrunj divini operis iérvafe munus.
Si viiperfe&useffe,.vendeomniu tua. Ergohic li- N e c lllis forte parum fit lubrico corporis non
ber eft'à prapepto,cui defertur arbitriam, E teneri,nam fi eiepta eft fubeuncii ìftius palma -
74,. Itaque qui pracéptum iniplevcrint, poli cerraminis, erepta etiam materia periculi : Se
, funt dicere -.servi inutiles jiimus, quod debuimus quamvis no;; qe.eunt coronari, non queunr ta-
facere .fecimus. Hoc virgo non d icit, non dicit men vinci. Habent alia genera vututum quibas
■ ille qui bona fua yendidit : fed quali repofita commendare fe debeanr, fi fides firma ht p r l S
exfpetìat pramia, ficut fanftus Apoftolus qui flua mifericqrdia, aliena avaritia, frequens vra.
alt ; Ecce -aosrtliifuimui omnìa^fcquunfamui te, tia. Sed in ìftis nulla culpa ; quia facli ignoT-]
ejtiid ergo nobii triti Non quafimutilis fervus, randa.
qùoCAebuit fàcere.ea fecifle fe diiit : fed qua- S M ‘jN<gl'«idein caufia eonim -qui in fe ipfos '
fi urilis domino, qui'commilTa fibi talenta qua:- ferro utuntur , quo non imprudènter deflexi' :
fitis multiplicavit ufuris, mercédem fidei atque.p mus; funt enim quivirruns loco ponant * fèr
virtutis bene fibi confcius, meritorumque fe- roculpamcompefcere. De quibus etfin’oftiam
curusexlpecrat. Et ideo ei cum ceteris dicltur:
a. MiT. non p au ci, fed prcponitur- ìidem etiam infra, ubi con-
filium, grattarti provocai. Et ideo & c. Aliivero & omnes edit, no-
bifeum faciunt.
b. Ita tnlT. nul!o excepto : contra vero omnes edit. Et ut intellì-
gM diftantiam confilii atque prteepti, illum recorderis.
c. MiT. plerique, continenti a gratta, quia divini operis & c . Sed
manifefta lacuna eft, cujufmodi mulrx in hujus opclla’ ieriptis cod
antiquariorum ofeitantià rclì£he fune.
* . Imitar io Virgiliana ex eodem lib j . Georg. Continuo culpetn
ferro compefce & c. Tcftatur autem hoc loco fanftus Doftor fuifle
memoria iù a , qui corporis motibus inhonellis non tantum oratiòne,
jcjuniis , v ig iliis, vcrum etiam vi atque armata manu occurren-
dum exiftimarent. EpiplianiusHcr. ;3 . memorar frequenterauditu
ie accepilTe Valefianos violcntam Itane amputationrm non in fe tantum
, (èd & in [ eregrinos adhibere confueviffe. Vcrumtamcn cùm
ejuidem teftimonio, illi fé ab Ecclcfia iègregavcrint, nec appareat
multum propagatam fuiilè iftam hxrciim, veriiintilius eft quofnolumus
proferre fentenriam, quamvis fine fta.
dam è Catholicis indicati ab Ambrolló ; eumque hac ipfa de cauli
cum illis agere benignius ; nifi quis malic id Origeniscujus (cripta
plurimi racicbat, honon datum. Ceccrum nonoblcurum efteraflam
hanc evangelici lo c i, quo illi .in errorem induci fuere, interpreca-
tionem ab ipfo non minus condemnatam effe quam ab aliis Patri-
bus^puta Bafil. l,b .de Virgin. Chryfoit.incap.i9 . fanftiMattlixi.
, ^ - Quxnamamemmajorumftatutahiecitentur,
haud fans conftat. Haberaus enim hac de re inter cánones apoftoli-
c o s ,n . & 14 . quosNicxni Conc. canone renovarosafficmat
erudinlfimus ThaumaiTmus Difcipl. Eccl. part. i . lib. z .
c. 8 . Ncque obftat quod hos cánones apoftolicorñm cemporum
non elle probent nonnulli ; cùm eos & Originis exfeftione
poftcriorcs, & Nic. Synodo anteriores dici nihil vetee. De hoc
porro ejufdem Origcnis. facinore prxter Eulèbium lib.6. cap 8. Epi-
phamum H x r.6 4 . num 3. Theodoretum lib .i. cap. 14. videetiam
Peni Halloix lib. 4. Origen, defenfionis. Huctii lib. r. Origen,
cap. x. num. 15. J ® '•
tuca majomm * confiderent tamen, a ne quis id Aied voluntatem inVitavit : nec Apòftóhis præ- r cor.j.zg.
ad profefiìonern infirmitatis trahat, nonadfir- ceptum ftatuit, ièd confilium dedii:-. Sed non
mitatis glorìam. Ergo nemo militer, ne aliquan- hoc humanum confilium humanarum virium
do vincatur : nec pedis ucatur obfequio , qui habere menfuram: divinæ munus mifericordiæ
gradiendi periculum reformidat : nec oculi in- confitetur in ie eflè collatum -, ut fideliter feiten
dat officio,qui concupifcentiæ timet lapfum. ree prima præferre, fecunda difponere.Ec ideo
Sedquid prodeft carnem abfcindefe,cum eciam Exifiimo, inquit, non ftatuo ,f id exifiimobonuni lbidem tSculpa
fit in ipio adfpeftu ? Nam <jr qui viderit effe propter infiantem neceffitatcm.
muhcrem ad concupifiendumjam moechatus efl B 81. Non ergo copula nuptialis quali culpa vieam
in corde fuo. Et quæ fimilicer virum in con* tanda, led quali neceffitatis farcina declinanda*
Lex enim adftrinxit uxorem, ut in laboribus 6c Gen-i-16'
in triftitia filios generet, 6c converfio ejus ad
virum fit, quod ei ipfe dominetur. Ergo laboribus
& doloribus in generatione filiorum ad*
dicitur nupta, non vidua : & dominami viri
fola fubditur copulata, non virgo. Omnium autem
horum virgo libera eft,quæ Verbo Dei fuum
cupifcentiam viderit, adulceracur. Caftos ergo,
non infirmosefle nos con venie : pudicos oculos
liabere, non debiles,
77. Nemo igitur, ut plerique arbitrantur, le
debet abfcindere, ièd magis vincere ^ victores
enim recipit Ecclefia, non vi&os, Et quid ar-
gumentis utar^ cùm priefto fit Apoftolici forma ^
pr^fcripti ì Sic enim habes : *Utinam 6c abfcin- C ipopondit affectum,quie Sponfum benedictionis Matth.
cum facibus exipeóbat, bona: lumine voluntatis
accenlo. Et ideo provocatur confiliis,non vin*
culis illigatur,’
C A P U T X I V .
Etfi vidua non acceperitpraceptum, confilium ta~.
men iam frequens tamque utile illam accepiffe y
ut contemnendum non videatur. Nolle fe cui-
quam laqueum injicere, cum Ecclefia ager ipfi
quoque ditetur conjugio : fe d vìduìtatem qux
laudatur ab Apofiolo, bonam negari nequáquam
poffe ; unde non perfunttorie in eos agit, quorum
Le gibus illam noverai effe proferiptam.
2. O E d nec vidua prieceptum accipit,lèd con-
3 fT"
Kom-q. ij.
Wffl H
f ilm . è.
J. é* feq.
Matth. z6.
dantur qui volunt vos circumcidi i Cur enim
coronæ occafio, 6c virtutis ufus eripitur homini,
qui natiis ad laudem eft, ad vi&oriam præpa-
ratus ,.qui potius virtute animæ caftrare le poC
fit ì Sunt enim fiadones qui fe ipfis cqfiraverunt
propter regnum c al or um.
78. Sed 6c hoc non omnibus imperatur, led
ab omnibus flagitatur. Etenim qui mandata
dat, decretorum femper tenere debet menfu*
ram : 6c qui penfa diftribuit, æquitatem debet D
examinis relètvare : Staterà enim fa lla x, abominano
eft apud Deum. Eft ergo minus pondus 6c
majus : led utrumque non recipit Ecclefia}
fondus enim ma jus dr minimum, & men fura dupli
ces, immunda in confie ¿lu Domini utraque. Sunt fîliüm:confilium autem non leinel datum,
penlà quæ dividit fapientia 5 & ita diviait ut vir- fed iæpe repetitum.Nam 6c primo dixit \ Bonum
tutem, virefque æftimet fingulorum. E t ideo di- efl enim mutierem noü tangere ; 6c iterum : Volo fie imtm
cit : g u i pote f i capere, capiat. omnes homines ejfe ficut & meipfum, 6c tertio.;
79. Seit enim creator omnium afte<ftus eflè Bonum efl illis y f i fie maneant ficut (jr ego j & if,uem%.
varios fingulorum 5 6c ideo præmiis virtutem E quarto : Bonum efl propter infiantem neceffita- ibidem ic.
provocavit,noninfirmitaterh vinculis alliga vit. tem : 8c hoc piacere Domino , 6c hoc honefi.
Seit 8c ille gentium Doétor, bonus morum au- funi effe : pöftremo beatiorem effe in viduiriga
noftrorum, 8c quidam interiorum redor tate b perleverantiam, non tantum fuo con- *'•
affeduum,qui de iè iplo didicerat legi mentis filio, fèd etiam Dei Spiritu definivit. Quænam
legem corporis repugnare 5 eamdem tamen igitur talis confiliarii benignitatem reculer, qui
Chrifti gratiæ cedere ; feit, inquam, varios in- 8c voluntati habenas indulgeat , 8c id fuadeat
curfus mentium repugnare j 8c ideo neque in àliis quod in fe expertus utile judicavit, non fatantum
adhortationem integritatis intendit, ut cilis comprehendi, nec faftidioius æquari ? Quæ
aboleret gratiam nuptiarum ; neque ita con- igitur réfugiât landa fièri corpore 8c /pirica 5
jugium prætulit, ut ftudia integritatis extinguè- j? cùm iupra laborem fit præmium , fupra ufum
ret. Sea à continèntiæ perfuafîone incipiens, gratia, fupra opus merces ? :
ad incontinentiæ remedia defeendit : 8c cùm 83. Atque hoc ita dico, non ut laqueum cebravium
fupernæ vocationis fortioribus de- teris injiciam , fed ut commiffi mihi ruris ope*
monftraiTet 5 deficere tamen in via neminem rarius agrum hune Ecclefiæ fertilem cernam,
paflus eft ; ita plaudens prioribus, ut non de- nunc integritatis flore vernantem , nunc viduiipiceret
8c iequentesj didicerat enfin 8c iplè,quia tatis gravitate pollencem , nunc etiam conjugii
dominus Jelus aliis panem hordeaceum, ne in frudibus redundantem. Nam etfi diverfi, uniusvia
deficerent, aliis corpus fuum, ut ad regnum tamen agri frudus funt : nec tanta hortorum
contenderent, miniftravit. lilia, quantæ ariftæ iègetum, ° meffium ipicæ, q
80. Nec Dominus ipfe præceptum impoluit, compluriumque ipatia camporum recipiendis
a . MIT. magno numero, ne quid f i t ad profeffìonem infirmitatis. I
Ergo nemo & c. J
* Citatur Apoftoli fcnfns, non verba. Sunt autem ca in g rxco \
hujufniodi, o'tpiAor % oi «vatmvritf v,u.âs, id e ft , «ri- I
nam abfcindantur qui vos perturbant,ut habet Vulg. edit, five ut fert I
verbi proprietas, qui vos ad res novas fotticitant. Porro Ambro- ]
liana raiiocinatio ea eft : Apoftolus fatis demonftrar voluntariam I
genitalium amputacionem magnum efic malum, quando earn pcenx |
foco iniprecacus eft illis , qui circumcifionis ncceifitatem fidelibus 1
imponete molicbantur. De virilium enim detruncacione Apoftoli- I
cam illam imprecationem vulgo interpretancur YCteres , ut Hicro - I
nvmus, Chryfoftomus, atque alii. Q u i vero cum recentioribus eum-
dem locum de (èparatione ab Ecclefia maluerint incelligere, ipfos
Ambrofiooportet adtribuerehujufmodi fènfum • Sieosquitantum
pelliculam circumcidere imperabant, Apoftolus optar ab Ecclefia
feparari -, quanto magis eos qui hominem penicus evirare adibitatene.
b. Edit, omnes cum T e li, m f perfeverantem : reliqui, perfevef¿riti
am. Infra vero ubi Gill, ac Rom. edit, cum mfT. non facilis compi e-
hendi,nec fajlidìofus aquari -, Amerb» atque Eraf. edidetant, non fa cile
comprehendi, nec fajlìdiofts aquari.
c- Mejfium [pica, reperitur in folis edit. Se codice TcU.